بۇگىنگى تاڭدا ەلوردا تۇرعىندارىن تەلەكوممۋنيكاتسيا قۇرالدارىنسىز كوزگە ەلەستەتۋ تىم قيىن. سەبەبى, قازىرگى كۇنى استانادا تەلەفون جەلىسى قوسىلماعان ءۇي نەمەسە عالامتوردى پايدالانبايتىن پەندە جوقتىڭ قاسى. اتاپ ايتقاندا, «استاناتەلەكوم» قتو جەرگىلىكتى جۇرتشىلىققا قازىرگى زامان تالابىنا ساي جاڭا ساندىق تەحنولوگيالار نەگىزىندە ەڭ كەرەمەت تەلەكوممۋنيكاتسيالىق قىزمەت تۇرلەرىن ۇسىنۋدا.
«قازاقتەلەكوم» اق-نىڭ استانا قالاسىنداعى «استاناتەلەكوم» قتو فيليالىندا ورنالاستىرىلعان بۇل مۇراجايعا «تەلەگراف», «تەلەفون», سونداي-اق, «راديو جانە تەلەديدار» ساناتتارى بويىنشا 100-دەن استام كونە ەكسپونات قويىلىپتى. سونىڭ ءبىرى – ءبىر عاسىرلىق تاريحى بار, ياعني 1910 جىلى جاسالعان Le Marty فيرماسىنىڭ فرانتسۋز تەلەفونى.
اسەم استانامىز بيىل 15-كە تولعالى وتىرسا, «استاناتەلەكوم» قتو دا وسى جىلى ءوزىنىڭ 15 جىلدىق مەرەيتويىن اتاپ وتۋدە. وسىعان وراي, ەلوردامىزبەن بىرگە ءوسىپ, بىرگە قالىپتاسىپ, بىرگە قانات جايىپ كەلە جاتقان مەكەمەنىڭ وتكەنى مەن بۇگىنىن ءبىر وي ەلەگىنەن وتكىزىپ, وندا اتقارىلىپ جاتقان شارۋالارعا از-كەم توقتالۋدى ءجون كوردىك.
وتكەنسىز بۇگىن جوق
«استاناتەلەكوم» قتو-نىڭ عۇمىرى استانا قالاسى ەلوردا مارتەبەسىنە يە بولعان تۇستان باستالادى. وتكەنگە كوز سالساق, 1994 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ زاڭ كۇشى بار «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى تۋرالى» № 2457 جارلىعى شىقتى. سونىڭ نەگىزىندە بۇرىنعى وبلىس ورتالىعى اقمولا قالاسىنا استانا مارتەبەسى بەرىلدى. كوپ ۇزاماي, ناقتىراق ايتساق, 1998 جىلدىڭ 5 اقپانىندا «قازاقتەلەكوم» اق اكتسيونەرلەرىنىڭ كەزەكتەن تىس جالپى جينالىسى ءوتتى. سول جينالىستىڭ №2 حاتتاماسىنا سايكەس, «استاناتەلەكوم» قتو-نى قۇرۋ تۋرالى» شەشىم قابىلدانىپ, استانالىق تەلەكوممۋنيكاتسيا ورتالىعى اقمولا وبلىستىق تەلەكوممۋنيكاتسيا ديرەكتسياسى قۇرامىنان ءبولىنىپ شىقتى. ونىڭ ءبىرى ءبىزدىڭ قالا تۇرعىندارىنا, ال ەكىنشىسى اقمولا وبلىسىنا قىزمەت كورسەتە باستادى. بۇل – قالا تاعدىرىنداعى اسا شەشۋشى كەزەڭ ەدى. ارينە, كاسىپورىننىڭ قالىپتاسۋ جىلدارى وڭايعا سوققان جوق. قيىندىقتار كوپ بولدى. كوپ نارسەنى باسىنان باستاۋعا, اتاپ ايتساق, قالالىق راديوتەلەفون جەلىسىن, قالاارالىق تەلەفون ستانتسياسى مەن راديو تورابىن بىرىكتىرۋگە تۋرا كەلدى. مەملەكەتتىك مەكەمەلەردەگى بايلانىستىڭ ءبىر ساتكە دە ۇزىلمەۋى ءۇشىن مونتەرلەر مەن بايلانىسشىلار كۇن-ءتۇن دەمەي دامىلىسسىز ەڭبەك ەتتى. وسىلايشا, 1998 جىلدان باستاپ 2002 جىلعا دەيىنگى ارالىقتا جەلىنى جاڭعىرتۋ باعدارلاماسى ءجۇزەگە اسىرىلدى.
كادر بىلىكتىلىگى بارىنەن قىمبات
باس قالا ينفراقۇرىلىمىنىڭ اجىراماس ءبىر بولىگى بولىپ سانالاتىن «استاناتەلەكوم» قتو-نىڭ قىزمەتىندەگى نەگىزگى باسىم باعىتتاردىڭ ءبىرى – كاسىبي ءبىلىكتى ماماندار دايارلاۋ. وسى ماقساتتا 2008 جىلى تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىنىڭ بازاسىندا مەكەمەنىڭ وقۋ پوليگونى اشىلعان بولاتىن. وندا جۇمىسشىلاردى وقىتۋعا, قايتا وقىتۋ مەن بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ ىسىنە ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى.
وقۋ پوليگونىندا تەحنيكالىق بلوك جۇمىسشىلارىنىڭ وندىرىستىك دايىندىقتان وتۋىنە, ياعني جۇمىسقا جاڭادان كەلگەن قىزمەتكەرلەردىڭ بىلمەگەنىن ءۇيرەنۋى مەن بۇرىننان جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان ەلەكترومونتەرلەر مەن ەلەكترومەحانيكتەردىڭ, كابىلشى-دانەكەرلەۋشىلەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا بارلىق جاعداي جاسالعان. مۇنداعى وقۋ تەحنيكالىق قاۋىپسىزدىكتىڭ حالىقارالىق ستاندارتتارىنا سايكەس جۇرگىزىلەدى.
وقۋ پوليگونىندا زاماناۋي قۇرالدارمەن جابدىقتالعان وقۋ سىنىبى مەن وندىرىستىك ساباقتار جۇرگىزۋگە ارنالعان ورىن بار. وقۋ سىنىبى بايلانىسۋ سۇلباسى سالىنعان اقپاراتتىق ستەندپەن بەزەندىرىلگەن. ساباق وتكىزىلەتىن جەردە بايلانىس مودەلدەرى ەمەس, نەگىزگى تەلەكوممۋنيكاتسيالىق قۇرالدار قويىلعان. بۇل جەردە تىڭداۋشىلاردىڭ تەلەكوممۋنيكاتسيالىق قىزمەت سالاسىنداعى ەڭ سوڭعى جاڭالىقتارمەن تولىق تانىسۋىنا مۇمكىندىك مول. كاسىپورىن اۋماعىندا ورنالاسقان وقۋ پوليگونىندا پاتەردىڭ ماكەتى قويىلعان. پاتەردىڭ ماكەتىنە بارلىق قىزمەت تۇرلەرى, اتاپ ايتساق «Megaline», «iD TV» , «iD Phone», «iD Net» قوسىلعان. سول ارقىلى ورتالىقتىڭ بايلانىس سالاسىندا جۇمىس ىستەيتىن تەحنيكالىق ماماندارى تەلەفوندى پاتەردە قالاي جۇرگىزۋگە بولاتىنىن جانە مىس كابىلىمەن قاراپايىم مودەمگە قالاي قوسۋ كەرەكتىگىن جانە ت.ب. وقىپ-ۇيرەنەدى. جالپى, مۇندا وتكىزىلەتىن ءاربىر تاجىريبەلىك جانە پراكتيكالىق ساباقتار بارىسىندا جاڭادان كەلگەن تىڭداۋشى دا, سونداي-اق تاجىريبەلى جۇمىسشى دا وزىنە قىزىقتى دەرەكتەر الا الادى.
كاسىبي بىلىكتى ءارى ءبىلىمدى ماماندار دايىنداۋدى باستى ماقسات ەتكەن قالالىق تەلەكوممۋنيكاتسيا ورتالىعىنداعىلار ەلىمىزدىڭ باس قالاسىمەن بىرگە ەسەيىپ كەلە جاتقانىن, ءسوز جوق, ماقتان تۇتادى. جالپى, مەكەمەنىڭ كەز كەلگەن قىزمەتكەرى ەلوردالىق مارتەبەگە ساي قىزمەت ەتۋ كەرەكتىگىن ءبىر ساتكە دە ەستەن شىعارمايدى. قالالىق تەلەكوممۋنيكاتسيا-لار ورتالىعىنىڭ باسشىلارى بولسا ولاردان ۇنەمى كاسىبي بىلىكتىلىكتەرىن ارتتىرىپ وتىرۋدى, سونداي-اق قىزمەت كورسەتۋ بارىسىندا مادەنيەتتىلىك تانىتۋمەن بىرگە مەملەكەتتىك ءتىلدى ەركىن مەڭگەرۋدى تالاپ ەتەدى.
«استاناتەلەكوم» قتو باس ديرەكتورى ەرمەك بولاتۇلى قۋانىشبەكوۆتىڭ ايتۋىنشا, قالالىق تەلەكوممۋنيكاتسيا ورتالىعى مۇندا كەلۋشى كليەنتتەرگە دە, سونىمەن بىرگە وسىندا ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن قىزمەتكەرلەرگە دە جۇمىس ىستەۋگە بارىنشا جايلى جاعداي تۋعىزۋ ماقساتىندا, قولدان كەلگەن ءمۇمكىندىكتەردىڭ بارلىعىن قاراستىرۋدا. سونىڭ ناتيجەسى بولار, بۇگىندە تۇتىنۋشىلار «استاناتەلەكوم» قتو ۇسىنعان قىزمەت تۇرلەرىنە ءدان ريزا.
ءمىنسىز قىزمەت – ابىرويلى مىندەت
«استاناتەلەكوم» قتو-نىڭ كەڭەيتىلگەن سەرۆيس ورتالىعى 2002 جىلدىڭ 3 ساۋىرىندە اشىلعان. ونى قۇرۋداعى نەگىزگى باستى ماقسات, قالالىق تەلەكوممۋنيكاتسيا ورتالىعىن تەلەكوممۋنيكاتسيالىق قىزمەت تۇرلەرىن جۇرگىزۋگە دايىنداۋ, وسى سالاداعى قىزمەتتىڭ جاڭا تۇرلەرىن نارىققا ەنگىزۋمەن بىرگە, بايلانىس وپەراتورلارىنىڭ قىزمەتىن جاقسارتۋ بولاتىن.
بۇل ورتالىقتا ISDN قىزمەتى مەن جاھاندىق ينتەرنەت جەلىسىنە قول جەتكىزۋگە ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى. كورپوراتيۆتى كليەنتتەرمەن جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن جانە ولارعا تەلەكوممۋنيكاتسيالىق قىزمەتتىڭ بارلىق تۇرلەرىن ءتيىستى دەڭگەيدە ۇسىنۋ ماقساتىندا اشىلعان وسى ورتالىقتا, كەلۋشىلەرگە ەرەكشە ىقىلاسپەن ءارى قۇرمەتپەن جوعارى ساپالى قىزمەت كورسەتىلەدى.
كەڭەيتىلگەن سەرۆيس ورتالىعى نەگىزگى ەكى بولىمنەن تۇرادى. ولار: قىزمەتتەردى ىلگەرىلەتۋ ءبولىمى, ساتۋ جانە سۇيەمەلدەۋ ءبولىمى. ونداعى قىزمەتكەرلەر زاڭدى تۇلعالارمەن, ياعني جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىكتەرمەن, اكتسيونەرلىك قوعامدارمەن جانە جەكە كاسىپكەرلەرمەن جۇمىس ىستەيدى.
تەحنيكالىق جابدىقتاۋ ورتالىعى تەلەكوممۋنيكاتسيا جۇيەسىندەگى جۇمىستىڭ ۇزدىكسىز جۇرگىزىلۋىن قامتاماسىز ەتۋمەن اينالىسادى. بۇل قالالىق تەلەكوممۋنيكاتسيا ورتالىعىنداعى ەڭ نەگىزگى وندىرىستىك ۋچاسكەلەردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.
ۇجىمدا سەكسەنگە جۋىق ادام ەڭبەك ەتەدى. ولاردىڭ اراسىندا بايلانىسشىلاردىڭ بارلىق بۋىن وكىلدەرى بار. كوپ جىلدان بەرى وسى سالادا تىنىمسىز ەڭبەك ەتىپ كەلە جاتقان ارداگەر ماماندار, كەيىنگى تولقىن اراسىندا تاجىريبەلەرىمەن بولىسسە, جۇمىسقا جاڭا كەلگەن جاس ماماندار ولاردان بىلمەگەندەرىن سۇراپ, ۇيرەنۋدەن تارتىنبايدى.
ارينە, مۇندا كەزدەيسوق كەلگەن ادامدار جوق. ءاربىر مامان ءوز ىسىنە ەرەكشە جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنەدى. سەبەبى, ولار ءوزى اتقاراتىن جۇمىستىڭ ناتيجەسى جالپى ورتاق ىسكە بايلانىستى ەكەنىن جاقسى تۇسىنەدى. ال, ورتالىقتىڭ نەگىزگى جۇمىسى ەلوردامىزداعى بايلانىس ساپاسىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان.
«استاناتەلەكوم» قتو ساتۋ ورتالىعىنىڭ قىزمەتكەرلەرى دە ابونەنتتەرگە جوعارى ساپالى قىزمەت كورسەتۋدى باستى ماقسات سانايدى. Cاتۋ ورتالىعى ءۇش بولىمنەن تۇرادى: تەحنيكالىق سۇيەمەلدەۋ ءبولىمى, ساتۋ جانە سەرۆيستىك قىزمەت كورسەتۋ ءبولىمى, قىزمەتتەردى ىلگەرىلەتۋ توبى. ازاماتتاردىڭ ءوتىنىشتەرى مەن ولاردىڭ ءتولەمدەرىن قابىلداۋ وسى ورتالىقتا جۇرگىزىلەدى. بۇل بولىمدە 50-گە جۋىق مامان «كليەنتتىڭ ايتقانى قاشان دا – زاڭ» دەگەن قاراپايىم ۇرانمەن جۇمىس ىستەيدى. سوندىقتان دا ولار وزدەرىنە جۇكتەلگەن جاۋاپكەرشىلىكتى جاقسى تۇسىنەدى.
بايلانىس ورتالىعىندا دا وپەراتورلار وتىرادى. ولار كليەنتتىڭ كەز كەلگەن ماسەلەسىن جىلدام ءارى ساپالى شەشۋگە تىرىسادى. ءوز جۇمىستارىنا دەگەن وسىنداي كوزقاراستىڭ ارقاسىندا قالالىق تەلەكوممۋنيكاتسيا ورتالىعى بولىمشەلەرىنىڭ قىزمەتكەرلەرى جوعارى ءناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋدە.
تۇتىنۋشىلاردى اقپاراتتىق قولداۋ ورتالىعىنىڭ قىزمەتكەرلەرى حابارلاسۋشىلارعا انىقتامالىق-اقپاراتتىق قىزمەتتىڭ سان الۋان تۇرلەرىن ۇسىنادى. ماسەلەن, 160 ءنومىرىن تەرۋ ارقىلى كليەنت وزىنە قاجەتتى اقپاراتتاردى الا الادى. اتاپ ايتساق, تۇتىنۋشىنىڭ تەلەفون ارقىلى مەگالاين قىزمەتىنە قوسىلۋى ءۇشىن نەمەسە نەگىزگى جانە قوسىمشا تەلەفون ورناتۋعا ءوتىنىش بەرۋىنە, سونىمەن بىرگە كورسەتىلەتىن قىزمەت جانە تاريف بويىنشا كەڭەس ءارى انىقتاما الۋىنا ابدەن بولادى. جالپى, سالا قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءىس-ارەكەتى مەن جۇمىسقا دەگەن قۇلشىنىسى, ولاردىڭ كليەنتتەرگە كورسەتىلەتىن قىزمەت ساپاسىن ارتتىرۋدى عانا ماقسات ەتەتىندەرىن اڭعارتتى. «وسى ماقساتقا قول جەتكىزۋ ءۇشىن, ءبىز تەلەكوممۋنيكاتسيا سالاسىن جاڭعىرتۋ جانە سەرۆيس-مەنەدجمەنت جۇيەسىن تولىق جەتىلدىرۋ بارىسىندا تۇراقتى جۇمىستار جۇرگىزىپ كەلەمىز», – دەيدى «استاناتەلەكوم» قتو-نىڭ باس ديرەكتورى ەرمەك قۋانىشبەكوۆ.
مۇراجايعا كەلۋشىلەر كوپ
استاناداعى تەلەكوممۋنيكاتسيا ورتالىعىندا, سالاسىنىڭ ءار داۋىردەگى جەتىستىگىنەن سىر شەرتەتىن «ۇرپاق پەن ۋاقىتتىڭ بايلانىسى» اتتى بىرەگەي مۇراجاي بار. «قازاقتەلەكوم» اق-نىڭ استانا قالاسىنداعى «استاناتەلەكوم» قتو فيليالىندا ورنالاستىرىلعان بۇل مۇراجايعا «تەلەگراف», «تەلەفون», سونداي-اق «راديو جانە تەلەديدار» ساناتتارى بويىنشا 100-دەن استام كونە ەكسپونات قويىلىپتى. سونىڭ ءبىرى – ءبىر عاسىرلىق تاريحى بار, ياعني 1910 جىلى جاسالعان Le Marty فيرماسىنىڭ فرانتسۋز تەلەفونى.
سونداي-اق, بۇگىنگى تاڭداعى الپاۋىت كومپانيالاردىڭ ۇلگى رەتىندە شىعارىلعان العاشقى ونىمدەرى, اتاپ ايتساق وتكەن عاسىردىڭ 20-30 جىلدارى شىعارىلعان Siemens كومپانياسىنىڭ العاشقى تەلەفونى دا مۇراجاي تورىنەن ورىن العان.
وسىنداعى ەڭ كونە ءجادىگەردىڭ ءبىرى – 1905 جىلى ۇلگى رەتىندە شىعارىلعان تەلەفون اپپاراتى. 1955 جىلعى كۆن تۇرىندەگى تۆ قابىلداعىشى, قازىرگى راديونىڭ ءپروتوتيپى – راديورەپرودۋكتور بۇگىنگى تاڭدا باعا جەتپەس قۇندى دۇنيە. 1867 جىلى مورزە ويلاپ تاپقان قۇپيا اپپارات پەن مورزەنىڭ تاعى ءبىر تۋىندىسى – تەلەگراف تا وسىندا تۇر. ونى رەسەيدەن الدىرىپتى.
ءبىر قىزىعى, مۇنداعى كونە دۇنيەلەردىڭ بارلىعى دا جۇمىس ىستەپ تۇر. تەتىگىن باسساڭ بولدى, سايراي جونەلەدى.
مۇراعاتقا قويىلعان قۇجاتتار, فوتو جانە بەينە, اۋديو جازبالار تەك اقمولا وبلىسى اۋماعىندا عانا ەمەس, جالپى رەسپۋبليكا اۋماعىنداعى تەلەكوممۋنيكاتسيا قۇرالدارىنىڭ دامۋ تاريحىن كورسەتەدى. ورتالىق قىزمەتكەرلەرى بارلىق قالالاردى ارالاپ ءجۇرىپ, مۇندا قۇندى زاتتاردى جيناپ اكەلەدى ەكەن. مۇراجايعا قويىلعان ءتورت ۇلكەن مونيتوردىڭ ءبىرىنشىسىندە تەلەفونننىڭ العاشقى ۇلگىلەرى تۋرالى دەرەكتەر ايشىقتالسا, ەكىنشىسىندە تەلەفون تاريحى مەن ونى قۇراستىرعان ونەرتاپقىشتار تۋرالى دەرەكتەر كورسەتىلەدى. ال, ۇشىنشىسىندە ءار داۋىردە بىزگە كەلگەن قۇرمەتتى قوناقتار مەن تۇتىنۋشىلارىمىز تۋرالى دەرەكتەر بەرىلگەن. سوڭعى مونيتور تەلەكوممۋنيكاتسيا قىزمەتكەرىنە, ياعني وسى سالادا قىزمەت ەتكەن كاسىبي ماماندارعا, ارداگەرلەرگە ارنالعان.
مۇراجاي شاعىن بولعانىمەن, قۇندى دۇنيەلەرى جاعىنان رەسەيدىڭ سانكت-پەتەربۋرگ سەكىلدى ءىرى قالاسىنداعى جادىگەرلەردەن كەم ەمەس كورىنەدى. مۇندا ادامدار وتە كوپ كەلەدى ەكەن. قۇرمەتتى قوناقتار تىلەك كىتابىنا ىزگى نيەتتەرىن جازىپ, ءوز پىكىرلەرىن قالدىرىپ جاتادى. وسىلايشا, اتالمىش جۇيەننىڭ جەتىستىكتەرىنە ءبىز دە كۋا بولدىق.
تىلەك كىتابىنا تۇسەر كەلەسى قولتاڭبانىڭ يەسى بالكىم, ءسىز بولارسىز, قۇرمەتتى وقىرمان. «جاقسىنى كورمەك ءۇشىن» دەگەن. ەندەشە, اسىعىڭىز…
گۇلبارشىن وكەشقىزى
