ەلورداداعى «استانا وپەرا» تەاترى الەمدىك مادەنيەتتە ابىرويى بار ىرگەلى مەكەنگە اينالىپ ۇلگەردى. كوركى كوز تارتاتىن وسىناۋ عيماراتتىڭ ساحناسىندا نەبىر تاڭداۋلى سپەكتاكلدەر قويىلادى. مۇندا, ءتىپتى, يتاليانىڭ «لا سكالا», «سان كارلو» تەاترلارى مەن رەسەيلىك «ماريا» تەاترىنىڭ ءوزى ونەر كورسەتكەن. سول قويىلىمداردا كəسىبي əرتىستەرمەن بىرگە «استانا وپەراداعى» بالالار ستۋدياسىنىڭ قاتىسۋشىلارى دا ويناپتى. كەرەمەت جەتىستىك ەمەس پە, يə؟! جاقىندا ءبىز ستۋدياعا بارىپ, ۇل-قىزداردىڭ تاماشا تالانتىنا تامسانىپ قايتتىق.
«بوگەماداعى» بالاقايلار
تەاترعا تاڭعى توعىزدار شاماسىندا جەتتىك. حور ساباعىنىڭ ۇستىنەن ءتۇسىپپىز. زالدا دجاكومو ءپۋچچينيدىڭ «بوگەما» وپەراسىنا دايىندىق ءجۇرىپ جاتىر. ستسەناري بويىنشا, ويىنشىق تاراتۋشى ءپارپينولدى كورگەن كوشە بالالارى قۋانىپ, ءوزارا əڭگىمەلەسۋى ءتيىس. سول رولدەردى ستۋدياداعى بالاقايلار سومدايدى. ءبəرى قوسىلىپ, əن شىرقاعاندا, قۇددى ءبىر كينونىڭ ىشىنە ءتۇسىپ كەتكەندەي əسەردە قالاسىڭ. ءبىرى تومەنگى, ءبىرى جوعارعى نوتانى الىپ, شىعارمانى ەرەكشە ۇندەستىكتە ورىنداپ شىقتى.
– سول! ءسولدى جوعالتىپ الدىڭدار, – دەيدى ولاردى مۇقيات تىڭداپ وتىرعان اپايلارى التىنعانىم ارا-تۇرا. بالالاردىڭ ءبəرى شەتتەرىنەن ونەرلى. Əن ايتۋمەن قاتار, مۋزىكالىق اسپاپتاردى دا جاقسى مەڭگەرگەن. مىسالى, نۇردəۋلەت يساۇلى اتتى بالا قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتى جانىنداعى مەكتەپتىڭ 6-سىنىبىندا وقيدى ەكەن. ءوزى پيانينودا وينايدى. بىلتىر وتكەن «Astana Piano Style» كونكۋرسىندا 2-ورىن يەلەنىپتى.
ال №66 مەكتەپ-ليتسەيدىڭ شəكىرتى دəمەلى ساعيدوللاەۆا بولسا, سكريپكادان يسپانياداعى حالىقارالىق بايقاۋعا قاتىسىپ, قولا جۇلدەگەر اتانىپتى. مۇنداي جەتىستىكتەردىڭ ءبəرى وپەرا كەزىندە مىندەتتى تۇردە كومەگىن تيگىزەدى. ايتپاقشى, بالالاردىڭ اراسىندا وپەرادا جەكە اريا ورىنداۋشىلار دا بار كورىنەدى. سولاردىڭ ءبىرى – ايشا ورىنباساروۆا. ايشا – №62 مەكتەپتىڭ 7-سىنىپ وقۋشىسى. «استانا وپەرانىڭ» ساحناسىندا قويىلعان دجاكومو ءپۋچچينيدىڭ «توسكا» وپەراسىندا مالشى بالانىڭ ارياسىن شىرقايدى.
– جۇزدەگەن كورەرمەننىڭ الدىندا جەكە داۋىستا əن سالۋ قيىن شارۋا ەكەنىن بىلەمىز. ساحناعا شىققانىڭدا قورقىنىش, تولقۋ دەگەندەر بولىپ تۇرا ما؟ – دەپ سۇرادىق ايشادان.
– Əرينە. سوندىقتان دايىندىعىمدى ءجيى-ءجيى پىسىقتايمىن. سونىڭ ارقاسى شىعار, ءəلى بىردە-ءبىر رەت ساحنادا تۇرعانىمدا اريانىڭ ءسوزىن ۇمىتىپ قالىپ, ىڭعايسىز جاعدايعا تاپ بولعان ەمەسپىن, – دەيدى اقسارى قىز كۇلىمدەپ.
ءتىل ءبىلۋ دە اسا ماڭىزدى
بۇدان سوڭ حور جەتەكشىسى التىنعانىم احمەتوۆامەن سويلەستىك. «تەاتر ىشىنەن بالالار ستۋدياسىن اشۋ تەاتردىڭ ءبىرىنشى ديرەكتورى تولەگەن مۇحامەدجانوۆ پەن شىعارماشىلىق سۇراقتار جونىندەگى كەڭەسشى ابزال ءمۇحيتدينوۆتىڭ يدەياسى ەدى. كەي قويىلىمداردا بالا سومداۋى ءتيىس رولدەردى كəدىمگىدەي قاجەتسىندىك. ءسويتىپ, 2013 جىلعى جەلتوقساندا بالالار ستۋدياسىن اشتىق. العاشقى ايلاردا ءبىز ءوز قىزمەتكەرلەرىمىزدىڭ مۋزىكالىق ءبىلىمى بار بالالارىن قابىلدادىق. كەيىن ءباسپاسوز مəسليحاتىن ۇيىمداستىرىپ, باسقا دا بالالاردى ستۋدياعا قاتىستىرۋعا بولاتىنىن مəلىمدەدىك. ءوتىنىش بىلدىرۋشىلەر كوپ بولدى. Əلبەتتە, ءبىز ولاردىڭ اراسىنان مۋزىكالىق ساۋاتى بار بالالاردى ىرىكتەپ الدىق», – دەيدى التىنعانىم.
قازىر حورعا 35 بالا قاتىسادى. ءبىر قىزىعى, وپەرالاردىڭ كوبى اعىلشىن جəنە يتاليان تىلدەرىندە. سوعان قاراماستان, شəكىرتتەر ءسوزدى ەش بۇرمالاماي, اكتسەنتسىز ايتادى. «مۇنىڭ سەبەبى, دايىندىقتى باستاماس بۇرىن ءبىز بالالارعا وپەرانىڭ مازمۇنىن تۇگەلدەي تۇسىندىرەمىز. جاتتايتىن سوزدەرىن دە اۋدارىپ, ماعىناسىن اشىپ بەرەمىز. سوندىقتان بالالار تەز قاعىپ الادى. ونىڭ ۇستىنە, ديريجەرلەر شەت تىلىندە ەركىن سويلەيدى. مىسالى, مىنا «بوگەما» وپەراسىنىڭ ديريجەرى – يتاليالىق ازامات. ەگەر وپەرانى ايتۋ بارىسىندا قانداي دا ءبىر ءسوزدى قاتە دىبىستاپ نە شاتاسىپ جاتسا, ول كىسى بىردەن دۇرىستايدى. اۋدارما بولىمىندەگى əرىپتەستەرىمىز دە ءتىل جاعىنان كومەكتەسەدى» دەپ جىميادى حور جەتەكشىسى. ايتپاقشى, وپەراعا قاتىساتىن بالالاردىڭ قيمىل-قوزعالىسىن تەاتر رەجيسسەرى ناتاليا كاگادي ۇيرەتەدى. «Əدەمى داۋىس قانشالىقتى كەرەك بولسا, اكتەرلىك شەبەرلىك تە سونشالىقتى ماڭىزدى. بالالار تەاتردىڭ ۇلكەن زالىندا كəسىبي əرتىستەرمەن ءبىرگە ونەر كورسەتەتىن بولعاندىقتان, دەڭگەيى دە ولاردىكىنەن ەش كەم تۇسپەۋىن قاداعالايمىز. مەيلى, وسكەندە ءبəرى بىردەي ونەر جولىن تاڭداماي-اق قويسىن. بىراق وسىندا ۇيرەنگەندەرى ءوزىن-ءوزى ەركىن ۇستاۋعا, كوپشىلىك الدىندا ءسوز سويلەۋگە, ويىن بارىنشا انىق جەتكىزۋگە جəردەمدەسەدى» دەيدى ول.
بي اكادەمياسى اشىلادى
بالالار ستۋدياسىنىڭ تاعى ءبىر ءبولىمى – بالەت. بۇل ترۋپپاعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى, بەلگىلى بالەتمەيستەر تۇرسىنبەك نۇرقاليەۆ جەتەكشىلىك ەتەدى. تۇرسىنبەك اعانىڭ ايتۋىنشا, بالەتكە بۇگىندە 47 بالا قاتىسادى. «كوپ دەگەندە, 50-55 بالانى عانا قابىلداي الامىز. ودان كوبىرەك الايىق دەسەك, زال əجەپتəۋىر تارلىق قىلادى», – دەپ قىنجىلىسىن ءبىلدىردى ول كىسى.
مۇندا دا بيگە يكەمى بار ۇل-قىزدار عانا قابىلدانادى. راحيما قوجاحات پەن Əنەل بولات ەسىمدى قۇربىلاردى əڭگىمەگە تارتقانبىز.
– قاي سىنىپتا وقيسىڭدار؟
– راحيما ءتورتىنشى, ال مەن ءۇشىنشى سىنىپتىڭ وقۋشىسىمىن, – دەپ تاق-تاق ەتەدى پىسىقتاۋى.
– مۇندا كەلگەندە سەندەردى قانداي تالاپتار بويىنشا ىرىكتەپ الدى؟
– ەڭ قاراپايىمى – «شپاگاتقا» وتىرىپ, «موستيك» جاساي الۋىڭ كەرەك. كوبىنەسە گيمناستيكاداعى قيمىلداردى كورسەتتىك…
ترۋپپاداعى بالالاردىڭ ەڭ كەنجەسى جەتى جاستا. «نەگىزى, بالەتكە بالانى نەعۇرلىم ەرتە بەرسە, سوعۇرلىم جاقسى. بيلەيتىن بالانى سىمباتىنان-اق تانيسىڭ. وكىنىشكە قاراي, كوپ اتا-انا ۇلدارىن بالەتكە بەرۋگە قارسى. جىگىتكە جاراسپايتىن ونەر دەپ تۇسىنەدى. ونىمەن كەلىسپەيمىن. اتاقتى ءبيشى گالينا ۋلانوۆا «بالەت دەگەنىمىز – سەزىمنىڭ شارىقتاۋى» دەپ ايتىپتى. ياعني, بيلەپ جاتقان كەزدە ىشىڭدەگى بۇكىل ويلارىڭدى, ەموتسياڭدى, ارماندارىڭدى – ءبəرىن-ءبəرىن قيمىل ارقىلى سىرتقا اقتاراسىڭ» دەيدى تۇرسىنبەك اعاي.
ءسوزىنىڭ سوڭىندا ترۋپپا جەتەكشىسى ءسۇيىنشى جاڭالىقتى جەتكىزدى: «بۇيىرسا, الداعى ۋاقىتتا استانادا ءىرى بي اكادەمياسى اشىلادى. رەسپۋبليكامىزدىڭ əر وڭىرىندەگى جاستار سوندا ءتۇسىپ, ءوز ءبىلىمىن جەتىلدىرە الادى. ولاردى ەلىمىزدىڭ, شەت مەملەكەتتەردىڭ مايتالمان ماماندارى وقىتاتىن بولادى».
بوتاگوز ماراتقىزى
