قازتۋعان قازانعاپتىڭ كۇيىمەن سويلەيدى

قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «دومبىرا» كافەدراسى ايگىلى كۇيشى, حالىق كومپوزيتورى قازانعاپ تىلەپبەرگەنۇلىنىڭ تۋعانىنا 165 جىل تولۋىنا ارناپ «كۇي شاقىرعىش اقجەلەڭ» اتتى كۇي كەشىن ۇيىمداستىردى.قازانعاپتىڭ كۇيلەرى ءوز كەزىندە قازاقتىڭ ۇلتتىق مۋزىكا ۇلگىلەرىن جيناقتاعان ەتنوگراف الەكساندر زاتاەۆيچتى قىزىقتىرعان. ال كلاسسيك كۇيشىنىڭ مۇراسىن العاشقى زەرتتەگەن ادام – اكادەميك احمەت جۇبانوۆ. جالپى ­قازانعاپتىڭ كۇيلەرى حالىققا جالەكە ­ايپاقوۆ, كادىرالى ەرجانوۆ, ماتاي قۋانتايۇلى, ­قۇرمانعالي ومىرزاقوۆ, نۇرقات قوسۋاقۇلى, مەدەۋباي باقتىبەرگەنۇلى سىندى شاكىرتتەرى ارقىلى جەتتى.
ونەر زەرتتەۋشى, كۇيشى ءابدىلحاميت رايىمبەرگەنوۆ ءبىراز جىلدان بەرى بۇل كۇيلەردى زەرتتەپ, ناسيحاتتاۋمەن اينالىسىپ كەلە جاتىر. كۇيشى باقىت باسىعاراەۆ ۋاقىتىندا قازانعاپتىڭ كۇيلەرىنىڭ ناسيحاتتالۋىنا مول ۇلەس قوسسا, قازىر ونىڭ ۇلى, قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوتسەنتى ەدىل باسىعاراەۆ اكە ءىسىن جالعاس­تىرىپ وتىر. ماسەلەن, بيىل ول «سەرپەر اقجەلەڭ» اتتى كىتاپ شىعاردى. وسى كەشتە ەدىل باقىتۇلى بىرنەشە كۇيدىڭ شىعۋ تاريحىن تارقاتىپ, «كۇي شاقىرعىش اقجەلەڭ», «كارى اقجەلەڭ», «قوڭىر اقجەلەڭ», «تورى جورعانىڭ بوگەلەك قاقپايى» سىندى كۇيلەردى ­كۇمبىرلەتتى.
قازانعاپ تىلەپبەرگەنۇلى اقتوبە وبلىسىنىڭ شالقار اۋدانىنىڭ اقباۋىر دەگەن جەرىندە تۋعان. الايدا اتاجۇرتى قازىرگى تۇركىستان وبلىسىنىڭ اۋماعىندا. ءوز زامانىندا كىشى ءجۇزدىڭ باتىرى كوتىبار ۇلى ءجۇزدىڭ شاڭىشقىلى رۋىنداعى ءبىر ءبيدىڭ قىزىن الىپ, قالىڭدىق جالعىزسىراماسىن دەپ ونىڭ سوڭىنان وسى رۋدان شىققان 100 وتباسى اقتوبە وڭىرىنە كوشىپ بارعان. اراسىندا قازانعاپتىڭ اتالارى دا بولدى. وسى دەرەكتى كۇي كەشەنىڭ قوناعى بولعان «شاڭىشقىلى بەردىقوجا باتىر» قورىنىڭ توراعاسى باقتىباي ­قاسىمبەكوۆ ايتتى.
قازانعاپ – ەپيك كۇيشى. ونىڭ مۇراسىنان ەرتە جانە ءوزى ءومىر سۇرگەن زاماندار تىنىسىن اڭدۋعا بولادى. وسى تۇرعىدان «كوكىل» كۇيى «قازاق حاندىعى» كينوداستانىنىڭ مۋزىكالىق ارلەنۋىنە تاڭدالعانى جانە «قازتۋعاننىڭ تەرمەسىنە» اينالعانى تەگىن ەمەس. ال بالجان قىزعا ارنالعان كۇيلەر تسيكلى – بولەك دۇنيە. كۇي كەشىندە «ون سەگىز جاسار بالجان قىز» اتالاتىن سونىڭ ءبىر تاراۋىن قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى, پروفەسسور تۇرار الىپباەۆ تارتتى. «ءتىرى قازانعاپ» اتانعان سادۋاقاس بالماعامبەتوۆتىڭ شاكىرتى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى ورىنباي دۇيسەن «كوكىلدى» جانە ۇستازىنا ارناعان «سادۋاقاس قاراتوس» كۇيلەرىمەن سۋسىنداتتى. سونداي-اق جۇمابەك قادىرقۇلوۆ, ەربولات ساپۋانوۆ, باتىرلان ابەنوۆ, نۇربەك تاپالوۆ, ­دوسىم ماقسۇتوۆ قازانعاپتىڭ كۇيلەرىن بەبەۋلەتتى.