ەلىمىزدە 2014 جىلدان بەرى قۋاتتىلىعى 25 ۆاتتى قۇرايتىن قىزدىرۋ شامدارىن اكەلۋگە جانە ساتۋعا تىيىم سالىنعانى بەلگىلى. ولاردىڭ ورنىنا بۇگىندە ەنەرگيا ۇنەمدەگىش ليۋمينەستسەنتتى, ياعني, ديودتى شامدار پايدالانىلىپ وتىر.
ليۋمينەستسەنتتى شامدار ادەتتەگى جارىق كوزدەرىنە قاراعاندا ەلەكتر ەنەرگياسىن 5 ەسەگە دەيىن از تۇتىنادى. ەسەسىنە 8 ەسە كوپ جارىق بەرەدى. پايدالانۋ مەرزىمى دە ۇزاق, 8 مىڭ ساعاتقا جەتەدى دەيدى ساراپشىلار. الايدا, ەكونوميكالىق جاعىنان ءتيىمدى بولعانىمەن زياندى تۇستارى تاعى بار بولىپ شىقتى. جارىق ۇنەمدەگىش ءار لامپانىڭ قۇرامىندا ۇنتاق نەمەسە بۋ تۇرىندە 3-5 مگ ارالىعىندا سىناپ بولادى. ياعني, مۇنداي لامپالاردىڭ كەز كەلگەن ءتۇرى سىناتىن بولسا ادام ومىرىنە قاۋىپ توندىرەدى دەگەن ءسوز. ماماندار اسىرەسە, سىناپ بۋىنان ساق بولۋ كەرەكتىگىن ايتادى.
بۋىنا ۋلانعان جاعدايدا ادامنىڭ باۋىرى, بۇيرەگى, جۇيكە جۇيەسى سونداي-اق, اس قورىتۋ جۇيەسى زاقىمدانادى.
بار بولعانى 3 مگ سىناپتىڭ ادام ءومىرى عانا ەمەس, توپىراق پەن سۋعا, ياعني قورشاعان ورتاعا وراسان زور كولەمدە زيان كەلتىرەتىنىن ايتا كەتۋ كەرەك. ءبىر شامنىڭ قۇرامىنداعى سىناپ اۋاعا تاراسا, زياندى زاتتاردىڭ ۇلەسىن قالىپتى ءمولشەردەن 10 ەسەگە ارتتىراتىنى ءدالەلدەنگەن.
- بۇگىندە ەنەرگيا ۇنەمدەۋشى شامداردىڭ ءۇش ءتۇرى بار:
گالوگەندى شامدار
ەنەرگيا كوزىن 30-50 پايىزعا دەيىن ۇنەمدەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. جارامدىلىق مەرزىمى — 3000 ساعات, ياعني قالىپتى جاعدايدا ۇزدىكسىز
125 كۇن قىزمەت ەتەدى دەگەن ءسوز.
وسى ماقساتتا 2013 جىلى استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ باستاماسىمەن ەلىمىزدە العاش رەت زياندى شامداردى قابىلداپ, كەيىننەن ۋتيليزاتسياعا جىبەرۋدى كوزدەيتىن ارنايى باعدارلاما قابىلدانعانى بەلگىلى. قالانىڭ ءار اۋدانىندا ءارتۇرلى ولشەمدەگى ۇنەمدەگىش شامدار مەن باسقا دا زياندى حيميالىق قۋات كوزدەرىن (باتارەيكالار, اككۋمۋلياتورلار)
قابىلدايتىن ارنايى 100 كونتەينەرلەر ورناتىلىپ, تۇرعىندار اراسىندا جان-جاقتى ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى ءجۇرگىزىلدى. بۇل جۇمىستار ءوز كەزەگىندە جاقسى ناتيجە بەرىپ, ءبىر جىلدىڭ ءىشىندە 500 مىڭ شام جينالعان بولاتىن. پيلوتتىق جوبا رەتىندە قولعا الىنعان جوبا كەيىن دە جالعاسىن تاپتى. ارنايى ماقساتتاعى كونتەينەرلەردىڭ سانى سوڭعى ەكى-ءۇش جىلدىڭ ىشىندە 300-گە دەيىن كوبەيتىلدى.
«استانا قالاسىنىڭ تابيعي رەسۋرستار جانە تابيعات پايدالانۋدى رەتتەۋ باسقارماسىنىڭ مالىمەتىنشە, بۇگىنگە دەيىن ەلوردا اۋماعىنان ەكى ميلليونعا جۋىق قۇرامىندا سىنابى بار شام تۇرلەرى جينالىپتى.
- جارىقديودتى شامدا
ەنەرگيا كوزىن 80-90 پايىزعا دەيىن از تۇتىنادى. جارامدىلىق مەرزىمى 50 مىڭ ساعات. ياعني, 2083 كۇن نەمەسە 5,5 جىل ەش اۋىستىرماستان پايدالانا بەرۋگە بولادى.
ياعني, باس-اياعى بىرنەشە جىلدىڭ ىشىندە قورشاعان ورتاعا 4,5 كەلى سىناپ توگىلۋدىڭ الدى الىندى دەگەن ءسوز.
سونىمەن قاتار, استانا قالاسىندا ەنەرگيا ۇنەمدەگىش شامداردان كەلەتىن زياننىڭ الدىن الۋ جۇمىستارى عانا ەمەس جالپى قۇرامىندا سىنابى بار قۇرىلعىلاردىڭ ۇلەسىن ازايتۋ ماقساتىندا دا ءبىرشاما جۇمىستار اتقارىلىپ جاتىر. 2014 جىلى قر ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى مەن استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ اراسىندا ارنايى مەموراندۋم جاسالعان
بولاتىن.
- ليۋمينەستسەنتتى شامدار
ەنەرگيا كوزىن 80 پايىزعا دەيىن ۇنەمدەي الادى. نارىقتاعى باعاسى ءسال قىمباتتاۋ كورىنگەنىمەن ۇزاق ۋاقىت بويى ىسكە جاراي بەرەدى. تەحنيكالىق سيپاتتاماسىنا شامنىڭ بۇل ءتۇرى 20 مىڭ ساعاتقا (833 كۇن نەمەسە ۇزدىكسىز 2 جىل) دەيىن جانىپ تۇرا بەرەتىنى كورسەتىلگەن.
اتالمىش مەموراندۋم نەگىزىندە ەلورداداعى دەنساۋلىق ساقتاۋ مەكەمەلەرىندەگى قۇرامىندا سىنابى بار تەرمومەترلەر ەلەكتروندى ولشەگىشتەرگە اۋىستىرىلا باستادى. تەك وتكەن جىلدىڭ وزىندە عانا 1 845 دانا ولشەگىش ەلەكتروندى تەرمومەترمەن الماستىرىلدى.
اتالمىش جوبا الداعى ۋاقىتتا دا جالعاسىن تابادى دەپ كۇتىلىپ وتىر.
بۇركىت نۇراسىل
