Elordada alty ailyq qystan soŋ şuaqty köktem kelıp, ainalanyŋ qyzyldy-jasyldy reŋge boialyp jatqany köpşılıktı quantady. Şöp köktep, gül bür jaratyn osyndai uaqytta Astana jyl saiyn erıksız taŋdai qaqtyratyn tamaşa säuletımen ǧana emes, jaiqalǧan jasyl jelegımen köz tartady. Biyl da köşelerge erekşe körık beretın gül köşetterın otyrǧyzu jūmystary mamyrda bastalady. Osy tūsta bız qalanyŋ gül şaharǧa ainaluyna jauapty «Astana kögaldandyru» mekemesınıŋ jylyjaiyna baryp, daiyndyq barysyn körıp qaittyq.
Är tırşılık ataulynyŋ öz bastauy bolady. Jasyl älem üşın de solai. Gül ösırudıŋ maşaqatyn qysy-jazy baǧyp-qaǧatyn «Astana kögaldandyru» JŞS mamandary jaqsy bıledı. Mekeme elordanyŋ jas köşetterın otyrǧyzyp qana qoimai, ony kütıp-baptaumen ainalysady. Sondyqtan, jüktelgen mındetterdı oryndau üşın mekeme qūramynda kögaldandyru qūrylysy, kürdelı qūrylys, tälımbaq, jylyjai şaruaşylyǧy, landşaftyq jobalau şeberhanasy sekıldı bırqatar qyzmet türı körsetıledı. Al qala sänın keltırıp, astanalyqtardyŋ köŋılıne jylulyq syilaityn gülder osy mekemenıŋ jylyjaiynda ösırıledı. Aumaǧy 20 myŋ şarşy metrdı qūraityn mūndai 15 jylyjai bar.
Biyl Astana aumaǧynda 3 millionnan astam bırjyldyq jäne 500 myŋ şamasynda kılem tärızdı gül köşetterın otyrǧyzu josparlanǧan. Gül ösıru – qyzyǧy men qiyndyǧy qatar jüretın jūmystardyŋ bırı. Jerdı öŋdeu, tūqymdy egu, suaru, jeldetu, qopsytu, otau, tyŋaitu, taŋbalau sekıldı jūmystarǧa 1000-ǧa juyq adam tynymsyz eŋbek etedı.Bır ǧana qalemşeleu ädısımen ösırıletın aluan gülderdıŋ jiyntyq sany 500 myŋnan asatyn körınedı.
Gülderdıŋ tamyry jaiqalǧanǧa deiıngı kütımı bırneşe kezeŋderdı qamtidy jäne asa tözımdılıktı qajet etedı. Aldymen mamandar arnaiy maşinanyŋ kömegımen topyraqty qūrǧaqtai eleidı, öŋdep, tazartady. Topyraq ūiaşyqtarǧa bölıngen jäşıkke salynady. Tura sol jerde ol konveier arqyly ötıp, ärbır ūiaşyqqa bır-bırden tūqym sebıledı. Negızınen, bunaq tūqymdar sebıledı. Olar tūtynuşyǧa ösımdıktıŋ qajet tüsın, biıktıgın, mölşerın aluǧa kepıldık berıp, sapalylyǧymen erekşelenedı. Mūndaǧy temperatura tünde +18 gradus, al kündız +20-22 gradusta saqtalady.
Biyl Astana aumaǧynda 3 millionnan astam bırjyldyq jäne 500 myŋ şamasynda kılem tärızdı gül köşetterın otyrǧyzu josparlanǧan
Elordada egıletın gülderdıŋ köp bölıgı – bırjyldyq ösımdıkter. Mūnyŋ sebebı astananyŋ qataŋ klimatyna bailanysty bolsa kerek. Būl turaly «Astana kögaldandyru qūrylysy» mekemesınıŋ Jylyjai keşenınıŋ meŋgeruşısı Tatiana Artemeva keŋırek tarqatty.
«Ärine, gül köşetterın otyrǧyzuda elordanyŋ qataŋ topyraqty-klimattyq jaǧdailary mındettı türde eskerıledı. Jazy qysqa, qysy ūzaq qalada ösımdıkter üşın küz ben köktem aiazdarynyŋ bolu qaupı bar. Osy faktorlardyŋ barlyǧyn eskere otyra, qala klimatyna jyldam beiımdeletın ösımdıkter ösırıledı. Jylyjaida bız agrotehnikalyq ıs-şaralardyŋ bırı retınde bırjyldyq gülderdı suyqqa daǧdylandyryp, «şynyqtyryp» alamyz.
Mausymdyq egu jūmysy – ūzaqqa sozylatyn prosess. Öitkenı keibır ösımdıkter ūzaq merzımdı ösırudı qajet etedı. Aitalyq, bız pelargoniiany aqpan aiynyŋ basynda egıp, al mamyrdyŋ soŋynda jerge otyrǧyzamyz. Sol siiaqty barqytgül aqpannyŋ soŋynda egılıp, mamyrdyŋ aiaǧynda ne mausymnyŋ basynda otyrǧyzylady. Al endı bırınde mausymdyq egu 8-10 aptaǧa sozylsa, keibırınde 4 aiǧa ūzaidy.
Bırjyldyq ösımdıkter qatarynda pelargoniia, barqytgül, sinerariia, narǧyzgül, jauylşa, lobeliia, gasaniia, bozkılem, şyraigüldıŋ türlerı bar. Olardy naǧyz «astanalyq» gülder dep aitsaq bolady. Boiy da, ösımı de bırkelkı ärı ystyq-suyqqa tözımdı» dedı spiker.
Elordany ertegıdegıdei erekşe şaharǧa ainaldyruda atalmyş ūiymnyŋ qosatyn ülesı orasan. Eŋbegı eren jandardyŋ basym bölıgı – äiel adamdar. Jūrtşylyqqa jyl on ekı ai boiyna gül syilaityn näzıkjandylar, mıne, osylar. Solardyŋ bırı «Astana kögaldandyru» mekemesınıŋ jūmysşysy Qūralai Mūhitova mekemede 10 jyl uaqyt qyzmet atqarady.
«Ūjymda qyzmet etetın otyzǧa tarta qyz-kelınşek özderı kütıp-baptaityn gülderdıŋ boiyna bar meiırım-şuaǧyn sıŋırıp jür. Sodan da bolar, qalanyŋ sän saltanatyna ainalǧan gülder köptı quantyp, köŋılderge qūştarlyq syilaidy. Jylyjaidyŋ qyzmetkerlerı kündız-tünı kezektesıp, japyraq jaiyp kele jatqan gülderdıŋ jaǧdaiyn jasaidy. Iаǧni, tynymsyz tırlık mūnda jyl boiyna jalǧasady. Gül degenımız kışkentai näzık bala siiaqty. Jaqsy köŋıl-küimen qarasaŋyz, gül de jainap tūrady. Olarǧa meiırım, şapaǧat kerek. Jyly söz aitsaŋ, jaiqalyp şyǧa keledı. Güldıŋ ainalasyna, odan keiın adamǧa degen äserı öte mol. Sebebı gülden adam när alady. Özımnıŋ bes balam qyzmetıme qyzyǧuşylyq tanytyp, qalada jaiqalyp ösken gülderdı körıp, bızdıŋ ösırgenımızdı aityp, marqaiyp qalyp jatady» dep bölıstı maman.
Elordalyq gül ösıruşıler qalany sändeude adam men tabiǧat, tehnologiia men dästür, zat pen tür arasyndaǧy üilesımdıkke basa nazar audarady. Qalanyŋ köp jerınde közge şalynatyn ūlttyq oiu pışınındegı gül tekşelerı de – osy ūiym qyzmetkerlerınıŋ eŋbegı. Topiarlyq müsınder zamanaui dizainda keŋınen qoldanylyp, qala köşelerın kezıp jürgen adamnyŋ nazaryna bırden ılıgedı. Tırı gülden jasalatyn müsınder jyl saiyn erekşe dizainmen jasalady. Otyrǧyzylǧan gülderdıŋ tür-tüsınıŋ özınen merekelık saltanat sezıluı tiıs. Ol üşın tüsterdı tiımdı qoldanyp, gül kılemderdıŋ oiuyn aiqyndap alady. Ajaryn aşu üşın aq märmärdıŋ qiyrşyq tastaryn töseidı. Gül kompozisiialarymen mekemenıŋ landşaftyq dizain bölımı ainalysady. Küzden-aq şeberhana mamandary gül köşetterınıŋ aldyn ala jobasyn daiyndap, müsınderdıŋ ülgılerın äzırleidı, jazuyn basady. Osy jyly dombyra, qobyz, qūlyn jäne şabandozdardyŋ müsını qalanyŋ äsemdıgın aişyqtai tüspek.
Osylaişa, jyl saiyn qys boiy jylyjaida ösırılgen ösımdıkter köktemde türlı-türlı müsınderdıŋ boiynan körınıs tauyp, jazdyŋ soŋyna deiın qalalyqtardy quantyp tūrady. Mekeme qyzmetkerlerı jazda qaita bärın tazalap, jinastyrady. Al jylyjaida qalemşeleu ädısımen tūqymdardy jaŋa ösımdık üşın alyp qalady. Arqa tösınde qonys tepken astanamyzdy osydan jiyrma jyl būryn naǧyz güldı şaharǧa ainalady dese, eşkım sene qoimas edı. Sondyqtan onyŋ bügıngıdei gülordaǧa ainaluy şynymen de tamşylap tögılgen ter men erekşe şyǧarmaşylyq eŋbektıŋ jemısı ekenı anyq.
