Izgılık ataulymen ızdep tabysyp, qaiyrymdylyq qaǧidalary qaǧys qala bastaǧan jahandanu däuırınde jūrtşylyqty auyzbırşılıkke, özara tüsınıstıkke şaqyrudyŋ, soǧan sebepker boludyŋ maŋyzy ülken. Elımızde 1992 jyldyŋ 18 qazanynan berı ötkızılıp kele jatqan Ruhani kelısım künınıŋ maqsat-mındetı de sol – adamzatty adamgerşılık-ruhani qūndylyqtarǧa ündep, älem halyqtary arasynda yntymaq pen kelısımnıŋ saltanat qūruyna yqpal etu.
Älemnıŋ astaŋ-kesteŋın şyǧaryp, düniejüzın dür sılkındırgen türlı janjaldar men qaqtyǧystar adamnyŋ qolymen jasalyp jatyr. Mūndai şielenıstı jaǧdailardyŋ uşyqqany sonşalyq, bügınde älem elderı osynau kikıljıŋderdı beibıt jolmen şeşuge därmensız küige jettı. Öitkenı, är memleket öz müddesıne qarai tartady. Eşkım de ortaq pıkırge kelgısı joq: äldılerı älsızıne qyr körsetedı, öz aldyna egemendık alǧysy kelgenderın ekınşısı qas jauy köredı. Közqarastardyŋ osyndai äraluandyǧy men özara ymyraǧa kele almauşylyq, ainalyp kelgende, alauazydyqqa aparyp soǧyp, qaqtyǧystardyŋ tuuyna sebepker boluda. Tyǧyryqtan şyǧudyŋ joly qandai degende halyqaralyq sarapşylar ruhani kelısım men mädeniet arqyly älemdık beibıtşılıkke qol jetkızuge bolady degen pıkırdı alǧa tartty. Barşa adamzatty adami-önegelık jolǧa jetelep, jarasymdy qarym-qatynas ornyqtyrsa, älemdı qūrdymǧa ketuden qūtqaruǧa bolady degen toqtamǧa kelgen düniejüzınıŋ ǧalym-zertteuşılerı osydan jüz jyl būryn ruhani qūndylyqtar jönındegı ideialardy bır arnaǧa toǧystyratyn forum ūiymdastyruǧa ärekettengen bolatyn. Bıraq, Chikagoda düniege kelgen ideia qoldauşysy joqtyqtan eleusız qaldy.
Keiın toqsanynşy jyldardyŋ basynda būl ideiany KSRO oişyldary qaitadan jandandyryp, ony özderınde – Mäskeude ötkızuge bel bailaidy. Sol ekı ortada KSRO qūlaidy. Forum ūiymdastyruşylary qaitadan tyǧyryqqa tıreledı. Osy kezde jūmys komissiiasynyŋ qūramynda bolǧan, jas kompozitor Tölegen Mūhamedjanov alqaly basqosudy Qazaqstannyŋ sol kezdegı astanasy – Almatyda ötkızuge ūsynys jasaidy.
Ärine, jer betındegı halyqty beibıtşılık pen özara kelısımge ündeitın mūndai igı ıstı Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev qoldap, 1992 jyldyŋ 18 qazanynda Almatyda alǧaş ret Bükılälemdık ruhani kelısım kongresı ötken edı. Täuelsızdıgın jaŋa alǧanyna qaramastan, qazaq elı būl jauapty jiyndy abyroimen alyp şyqty. Forum jas memleketımızdı älemge tanytqan bırden-bır ülken şara bolǧanyn atap ötkenımız abzal. Mıne, sol sätten bastap, 18 qazan – Ruhani kelısım künı bolyp belgılendı.
Keiın 1995 jyly IýNESKO Qazaqstannyŋ täjıribesın eskere otyryp, toleranttyq qaǧidalardyŋ Deklarasiiasyn qabyldady. Bügınde Ruhani kelısım künın Europanyŋ köptegen elderı, Resei, sondai-aq Ündı elı de atausyz qaldyrmaidy.
Bükılälemdık ruhani kelısım kongresınıŋ 20 jyldyǧyna orai elordada Täuelsızdık saraiynda «Ruhani mädeniet arqyly – düniejüzılık beibıtşılıkke qadam» atty halyqaralyq ǧylymi-täjıribelık konferensiia ötedı. Būl turaly keşe Beibıtşılık jäne kelısım saraiynda ötken baspasöz mäslihatynda «Ruhani kelısım kongresı» halyqaralyq qoǧamdyq qorynyŋ prezidentı, QR Parlamentı Senatynyŋ deputaty Tölegen Mūhamedjanov keŋınen äŋgımelep berdı. Onyŋ aituynşa, konferensiiada älemnıŋ 25 elınen kelgen belgılı ǧalymdar men qoǧam, mädeniet qairatkerlerı ruhani kelısım künı qandai jetıstıkter äkelıp, nendei nätije körsetkenın talqylaityn bolady. Sonymen qatar, alda qandai mındet-maqsattar tūrǧany da äŋgıme özegıne ainalmaq.
Baspasöz mäslihatyna RF Memlekettık dumasynyŋ deputaty, ataqty änşı İosif Kobzon, BŪŪ janyndaǧy Bükılälemdık Dıni köşbasşylar keŋesınıŋ bas hatşysy Bava Djein, RF Prezidentı janyndaǧy Resei jeke qūqyq mektebınıŋ prorektory Iýrii Ageşin, «Mädeniet arqyly beibıtşılık – Europa» halyqaralyq elşısı Liz Avgustat syndy belgılı tūlǧalar da qatysyp, oi-pıkırlerın bıldırdı.
Qymbat NŪRǦALİ
