Qaisybır el bolmasyn onyŋ äleumettık – ekonomikalyq deŋgeiınıŋ ösuı ūtyrly ūiymdastyrylǧan jūmystyŋ nätijesınde jüzege asady. Basqany bylai qoiǧanda, elımız industriialandyru baǧdarlamasyn qolǧa alǧaly ekı jarym jyl ötıptı. Sonyŋ negızınde jalpy qūny 1,8 trillion teŋge bolatyn 443 joba ıske qosylyp, 90 myŋnan astam jaŋa jūmys orny aşylǧan. Himiia salasyndaǧy öndırıs aiasy üş esege ūlǧaiyp, tau-ken metallurgiia sektoryndaǧy ösım 49 paiyzdy qūraǧan.
Elımız josparlaǧan 2020 jylǧa deiıngı damu strategiiamyzdyŋ bırınşı tarmaǧy osy industriialandyru baǧdarlamasymen şektesedı. Būl taqyrypqa qatysty «Qazmediaortalyq» tele-radio keşenınde ötkızılgen jiyn barysynda Prezident: «Qazırgı älemde reindustriialandyru ürdısı baiqalady. Europa elderı özındık industriialyq baza qalyptastyrudyŋ maŋyzdylyǧyn jete tüsınedı. Osylardy eskersek, bügıngı şaqta üşınşı jahandyq industriialyq revoliusiiany kım jüzege asyrsa, sol jeŋıske jetedı» dep atap ötken-dı.
Qazırden ünemdeudıŋ negızgı mehanizmın ıs jüzınde sättı orailastyrsaq, dıttegen maqsatymyzǧa qol jetkızemız. Öitkenı, kün batareiasy men jel stansalaryn ıske qosudyŋ özektılıgı alǧy kezekke şyǧyp otyr. Energiia quatyn ysyrap qylmaudyŋ osyndai töte joly bızdıŋ tabysymyzdy eselei tüsetını dausyz. Al jaŋaşyl bastamalardy uaqyt ozdyrmai, kädege jaratu el mümkındıgın körsetıp qana qoimaidy, investorlardyŋ qyzyǧuşylyǧyn tuǧyzyp, qarajat mäselesın retteuge jol aşady.
Memleket basşysy şetelderge jasaǧan resmi sapary barysynda, sol eldıŋ basşylarymen yntymaqtastyq, investisiia turaly kelıssözder jürgızıp, elımızdıŋ äleumettık – ekonomikalyq ahualy turaly habardar ettı. Sonyŋ negızınde maŋyzdy qūjattarǧa qol qoiylyp, bastau alǧan jūmys nätije berude. Jahandyq deŋgeidı qamtyǧan daǧdarystyŋ aldyn aludy da orailastyryp, Ükımet pen Ūlttyq bankıge naqty tapsyrmalar jüktedı.
Prezident joǧaryda atalǧan jiynda ortalyq memlekettık organdar, äkımdıkter, memlekettık holdingter men damu instiuttaryna tömendegışe jūmys ısteu qajettıgın eskerttı. Bırınşı: Iske qosylǧan jobalardy jüktemelermen qamtamasyz etu. Ekınşı: Oblystar men audandar arasyndaǧy damudyŋ ärkelkılıgın tömendete otyryp, öŋırler ekonomikasynyŋ rezervterın barynşa tiımdı paidalanu. Üşınşı: Öŋırler ekonomikasyndaǧy şaǧyn jäne orta käsıpkerlıktıŋ ülesın arttyru kerek. Bügıngı künı kez kelgen damyǧan ekonomikanyŋ negızın şaǧyn jäne orta biznes qūraidy. Bıraq bızdıŋ köptegen käsıpkerlerımız qajet etuşılerdıŋ 2 paiyzyn nemese 25 myŋ adam ǧana jūmysqa ornalastyrǧan. Törtınşı: Qazaqstandyq ülestı edäuır arttyra otyryp, otandyq tauar öndıruşılerdı naqty qoldaudy qamtamasyz etu qajet. Osyndai jūmystar saralanyp, aldaǧy merzımnıŋ jospary baiyptaldy. Būl jerde «Biznestıŋ jol kartasy – 2020» baǧdarlamasynyŋ atqaratyn rölı erekşe. Biylǧy jyldyŋ özınde Astana qalasy äkımdıgınıŋ üilestıru keŋesı bırneşe jobanyŋ tūsauyn kesıp, bank tarapynan nesieleuge kelısımın berdı. Ol jobalardyŋ ışınde qala tırşılıgıne när beretın maŋyzdy nysandar bar. Otandyq önımdı naryqqa keŋınen engızu maqsatymen jihaz būiymdaryn özımızden daiyndauǧa qol jetkızıldı. Asfalt tösemın sapaly tehnologiiamen öndeu ısı jolǧa qoiyldy.
Adam densaulyǧyna ziian kelmeitın şamdar da bolaşaqta sauda törınen oryn alady.
Elbasy atap ötkendei, industriialandyru kartasynyŋ märtebesın joǧary deŋgeige köteru qajet. Jasyratyny joq, industriialandyruǧa qatysty jobalardyŋ barysyn käsıpkerler öz därejesınde bıle bermeidı. Osyǧan orai «Atameken» odaǧy būl mäselenı mūqiiat zerdeleuı tiıs. Memleket basşysy bolaşaǧy zor ideialardy köptep qoldanysqa engızu qajettegın de qaperge saldy. Al äzırge ıske qosylǧan nysandardyŋ elımız üşın maŋyzy öte zor. Ol bükıl öŋırlerde jüzege asyryluda. Mäselen, Jambyl oblysynda «Qazfosfat» kompaniiasy chehiialyq «Fosfa» kompaniiasymen bırıgıp, natrii geksametafosfatyn jäne tamaq fosfatynyŋ öndırısın igerudı bastap kettı. Oqyrmandarǧa tüsınıktı boluy üşın natrii geksametafosfatyna sipattama bere keteiık: ol sudy jūmsartuşy retınde kommunaldyq, tūrmystyq qyzmetterge paidalanylady. Negızınen, būl öŋırde onnan astam himiia önımın öndıru josparlanǧan. Atap öterlık kelesı jaǧymdy jaŋalyq, 2014 jylǧa qarai importty därı-därmekke täueldılık elu paiyzǧa tömendetılmek. Jylyna otyz myŋ tonna polietilendı qūbyr şyǧaratyn Stepnogordaǧy zauyttyŋ da orny erekşe. Al biyl Ekıbastūz MAES-1 stansasynda 500 megavattyq №8 energoblok ıske qosyldy. Mūnda industriialandyru baǧdarlamasyna orai eŋ ozyq jabdyqtar ornatylǧan. Iаǧni, jaŋa elektr-süzgı ziiandy zattardyŋ 99,6 paiyzyn ūstap qalady eken.
Pavlodar oblysyndaǧy Bozşaköl ken baiytu kombinaty 2014 jyly ıske qosylady. Osy jobany ıske asyru üşın şamamen 1,8 milliard dollar jūmsalady. Qyryq jylǧa paidalanuǧa josparlanǧan būl ken ornynda jylyna orta eseppen 75 myŋ tonna mys öndırılmek. Osyndai jarqyn jobalar elımızdıŋ äleuetı men ekonomikasyna serpın berıp, özge eldermen teŋesetın jaǧdaiǧa jetkızedı.
Jalpy, industriialandyru ısın örkendetuge negız qalaityn joldardyŋ maŋyzy qai kezeŋde özınıŋ ömırşeŋdıgın joiǧan emes. Sonyŋ bırı – Qostanaidaǧy asfalt jasauǧa arnalǧan qondyrǧylar zauyty. Onda jylyna 80 asfalt aralastyruşy qondyrǧy äzırlenıp, tūtynuşyǧa jıberıledı. Būl bızdıŋ elımız üşın orny da, jönı de bölek jaŋa öndırıs.
Täuelsız elımız tarihynda būryn-soŋdy bolmaǧan ekonomikalyq ösım jaŋa öndırısterdıŋ ıske qosyluy arqyly jüzege asyrylyp jatqany aian. Mysalǧa, 2012 jyldyŋ qaŋtar-nauryzynda ışkı jalpy önım 5,6 paiyzǧa ösken. İnfliasiia qaŋtar-mausymda 2,7 paiyzdy qūrapty. Al ol byltyr 5,1 paiyz bolǧan. Mūndai oŋ özgerısterdı sanamalap keltıruge bolady. Onyŋ bärı jüielı josparmen, ılkımdı qimylmen atqarylǧany dau tuǧyzbasa kerek. Endeşe, osy ısterdıŋ bastamaşysy bolǧan Elbasynyŋ esımın bız ärdaiym maqtan tūtamyz.
Ämırhan ALMAǦANBETOV
