Küni keşe qazaq ǧylymynyŋ qabyrǧaly qairatkeri, ūlt ruhynyŋ jarşysy, aiauly azamat, ūly ūstazym, akademik Rahmanqūl Berdibai 85 jasqa qaraǧan şaǧynda ömirden ozdy.
Bar sanaly ǧūmyryn ūlt igiligine, ǧylym mūratyna sarp etip, soŋǧy sätine deiin oi körigin öşirgen joq. Ǧylymdaǧy alǧaşqy jolyn ädebiet teoriiasy men tarihynan bastap, halyq auyz ädebietiniŋ bilgir, iri zertteuşisine ainaldy. Ǧasyrlar boiǧy tuǧan halqynyŋ inju-marjandaryn jaŋǧyrtyp, jarqyratyp eliniŋ igiligine jaratuǧa küş saldy. Ūzyn sany 60-tan astam türli monografiialyq zertteuleri, ruhaniiatqa ün qosqan kitaptary halyqtyŋ baǧa jetpes qazynalarynyŋ qataryn tolyqtyrdy. Ūlt üşin bolǧan qoǧamdyq jūmystardyŋ qainaǧan ortasynda jürip, basyn bäigege de tikti. Taiaq ta jedi, teperiş te kördi. Biraq, küreskerlik ruhy ony jai jatqyzbady. Sol arqyly ūltynyŋ ülken tūlǧasyna ainaldy. Ol kisini özge zamandastarynan airyqşa erekşeleitin – halqyn, tilin, dästürin jany qūlai süigen ūltşyldyǧy edi. Ardaqty aǧanyŋ ūlt degende jalyny – arystan, jany – namystan ja-ralǧandai körinetin bizge…
Rahmanqūl aǧaidyŋ eline degen şeksiz mahabbatyn eşqandai ataq ta, daŋq ta aiyrbastai almaityn. Sonyŋ bir körinisi täuelsizdik alǧan jyldary Türkistan qalasynda Q.A.İssaui atyndaǧy Halyqaralyq qazaq-türik universiteti aşyldy. Osy sätte jaily qyzmetin, jaily ornyn qiyp, ülde men büldege oranǧan äsem Almatyny tastap, şalǧaidaǧy audanǧa alǧaşqylardyŋ biri bop at basyn tiredi. Keiingi ūrpaqqa bilimimdi bereiin, bilgenimdi üireteiin, jiǧan täjiribemdi elimniŋ qajetine jarataiyn dep barlyq qiyndyqqa qaramai beldi bekem budy.
Meniŋ ol kisimen bailanysym osy kezden bastaldy. Qasynda köp jürdim. Şäkirt boldym. Qazaqtan şyqqan ūly jyrşylar men öner adamdarynyŋ önegeli ömirlerin şejiredei tarqatatyn dariia edi. Tüidek-tüidek oilardy, ötkir öleŋ joldaryn jatqa aitatyn. Janynda jürem dep Alaş arystary Mūstafa, Älihan, Ahmet, Mirjaqyp, memleket qairatkerleri Näzir Töreqūlov, Sūltanbek Qojanov, Tūrar Rūsqūlov, Jūmabek Täşenov, Dinmūhammed Qonaev jäne qazaqtan şyqqan tūŋǧyş käsibi tarihşy Ermūqan Bekmahanov sekildi ūlylardyŋ ūltşyl qasietterimen qanyǧa tanystym. Sol üşin özimdi şeksiz baqytty sezinetin edim. Mūndai äŋgimelerdi Rahaŋ bas salyp aita bermeitin. Ekeumiz Türkistannyŋ işindegi eski vokzaldardyŋ oryndaryn, syrtyndaǧy Şornaq, Qarnaq, Otyrar sekildi eski tarihi oryndarǧa jii baratynbyz. Men sol kezde «Būl kisi işi pysa ma eken, nege kele beredi?» dep, oilaitynmyn. Meniŋ osy oiymdy seze me qaidam, ol kisi: «Adam jasy kelgende balalyq şaǧy ötken, jas küninde jürgen jerlerin aŋsaityn, saǧynatyn bolady. Sen mūnyŋ syryn äzir tüsine bermeuiŋ mümkin. Kezi kelgende meniŋ osy sözimdi eske alarsyŋ» deuşi edi jaryqtyq. Joǧarydaǧy jailardyŋ bärin sondai saparlarda maiyn tamyza äŋgimeleitin.
Ūly ūstaz, talantty ǧalym, akademik Rahmanqūl Berdibaev turaly da äli talai estelikter aitylar, aŋyzdar taraityn bolar, oǧan kümänim joq. Biraq, men qanatynyŋ astynda ösken şäkirtteriniŋ biri retinde özim körgen, estigen jailarymdy estelik retinde baiandaudy özime paryz sanadym.
Qairan asyl abyzym-ai, jatqan jeriŋ jaily, topyraǧyŋ torqa bolǧai. Aldyŋ peiiş, artyŋ keniş bolsyn. Artyŋyzda qalǧan asyl iz, ardaqty isiŋiz, eleuli eŋbekteriŋiz halqyŋyzǧa amanat.
Asqar Düisenbi
