Astana elordasy atanǧaly qala tūrǧyndarynyŋ sany tört ese östı. Şahar aumaǧy da üş esege ūlǧaidy. İgılıktıŋ bärı halyq üşın jasalatyny belgılı. Astana äkımdıgı jūmysynyŋ basty maqsaty da – tūrǧyndarǧa ömır süruge qolaily ortany qalyptastyru. Aldyŋǧy jyly elordanyŋ 20 jyldyq mereitoiyna orai sol maqsatta «20 naqty bastama» baǧdarlamasy aiasynda «Şet aimaqsyz şahar» jobasy jüzege asyryla bastady.
KEŞENDI JOSPAR MEJESI
Ötken jyldyŋ soŋynda qala basşysy Baqyt Sūltanov Ükımettegı jiynda Astananyŋ 2019-2023 jyldarǧa arnalǧan yqşamdy qūrylysy jönındegı keşendı josparyn tanystyrdy. Soǧan säikes jerdı igeru aumaǧynyŋ şekaralary 25,7 myŋ gektardan 15,4 myŋ gektarǧa deiın oŋtailandyryldy. Sondai-aq qūrylys jürgızıletın keleşegı zor bes aimaq anyqtalǧan. Būl qatarǧa Myŋjyldyq alleiasy, «Nūrly jol» jäne Telman kentınen oŋtüstıkke qarai ornalasqan jerler, Asanqaiǧy köşesınıŋ audanyn jaŋartu kırdı. Halyqtyŋ köşı-qony jäne bala tuu sanynyŋ ūlǧaiuy esebınen bas qaladaǧy halyqtyŋ sany jyl saiyn ortaşa eseppen 2,5 paiyzǧa ösıp, 2023 jylǧa qarai şamamen 1,5 mln adamǧa, al 2030 jylǧa qarai 2 mln adamǧa jetedı dep boljanyp otyr.
TŪRǦYN ALAPTAR TÜITKILDERI
«Şet aimaqsyz şahar» jobasy şeŋberınde qala aumaǧyn 129 sektorǧa bölıp, barlyq sektordaǧy 32 äleumettık standarttyŋ qoljetımdıgıne kezeŋ-kezeŋımen qol jetkızu maqsaty aiqyndalǧan. Iаǧni, şetkı aimaq tūrǧyndaryn mektep, balabaqşa, emhana syndy äleumettık nysandarmen qamtamasyz etu, būl aimaqtarǧa tiıstı injenerlık jelılerdı tartyp, jol-kölık infraqūrylymyn salu közdelgen.
Jalpy būl künderı Astana tūrǧyndarynyŋ sany 1 millionnan assa, şetkı aimaqtar dep sanalatyn 20 tūrǧyn alapta 150 myŋdai adam tūrady. Byltyr elordada aşylyp, Baiqoŋyr atauy berılgen törtınşı audan «Şet aimaqsyz şahar» jobasy aiasyndaǧy jūmysty jalǧastyru, şahar infraqūrylymyn damytu jäne jetıldıru, qala tūrǧyndarynyŋ ärtürlı äleumettık mäselelerın jedel şeşu maqsatynda qūryldy. Tūrǧyn alaptarda tiıstı jūmystar jürıp jatyr. Bıraq şeşımın kütıp jatqan mäseleler älı de barşylyq.
«ÖNDIRISTEGI» ÖMIR QANDAI?
«Öndırıs» tūrǧyn alabynda 85 köşe bar. Ötken jyly jalpy ūzyndyǧy 3630 metrdı qūraityn 6 köşege ortaşa jöndeu jūmystary jürgızılıp, 4203 metrlık 15 köşege qiyrşyq tas töseldı. Taiburyl köşesınıŋ boiyna trotuar salyndy. Osy jyly Üşqoŋyr köşesınde ūzyndyǧy 540 metrdı qūraityn jaiau jürgınşıler jolyn salu josparlandy.
Tūrǧyn alapta 40 aialdama bar. Alaida olardyŋ 28-ı ǧana pavilondarmen jabdyqtalǧan. Bar pavilondardyŋ özınıŋ köpşılıgı eskırgen. On aialdamany auystyru, 13-ın jöndeu josparǧa engızıldı. Būǧan qosa, Öndırıs, Üşqoŋyr köşelerıne, Aqbidai köşesınıŋ boiynda №49 orta mektep maŋynda jaŋadan pavilondar ornatylmaq.
«Öndırıste» qoǧamdyq kölıkke qatysty mäselelerdıŋ tuyndaǧanyna da bırneşe jyldyŋ jüzı boldy. Bügıngı taŋda kentke baratyn ekı avtobus baǧdarynyŋ intervalyn azaitu, avtobustar sanyn köbeitu jäne üşınşı baǧdardy engızu mäselelerı qaralyp jatyr.
Tūrǧyndardyŋ dene şynyqtyru-sauyqtyru keşenın sūrap jürgenıne de bıraz boldy. Baiqoŋyr audanynyŋ äkımı Erlan Qanalimovtyŋ aituynşa, qazır būl mäsele qaralu üstınde. «Keşendı Aqbidai köşesındegı sürılgen üilerdıŋ ornyna nemese Öndırıs köşesıne saludy josparlap otyrmyz. Būl mäselenı şeşkende tūrǧyndardyŋ pıkırın esepke alamyz» deidı äkım.
«Öndırıs» arqyly ötetın Alaş tasjoly men Üşqoŋyr köşesınıŋ aralyǧyndaǧy Jaŋajol köşesın keŋeitu mäselesı de köpten berı aitylyp jür. Ekı jolaqty jol öte tar. Sol sebepten osy jerde kölıkter köp tūryp qalady. 3 şaqyrymdy qūraityn būl jol bolaşaqta tört jolaqty bolmaq.
Eskı jäne apatty jaǧdaidaǧy jataqhanalar jäne nöser sulary kärızı qūrylysy mäselelerı de kentte özektı bolyp tūr. Jataqhanalardyŋ jaǧdaiyn tekserıp, sonyŋ qorytyndysynda olardy jöndeu nemese süru mäselesı qaralady. Al nöser sulary kärızı mäselesın şeşu üşın 3-JEO-ǧa qarai kärız kollektoryn salu osy jylǧa josparlandy.
Kenttegı ambulatoriiany keŋeitu mäselesı de bar. Jaqynda būl mäselenı şeşu üşın Astana äkımı Baqyt Sūltanov tiıstı tapsyrmalar berdı.
«ÄKIM BOL, HALQYŊA JAQYN BOL»
Baiqoŋyr audanyna qaraityn «Kirpichnyi» kentınıŋ de mäselelerı şaş etekten. Mūndaǧy Kökseŋgır köşesı jaryqtandyrylmaǧan. Būǧan qosa, köşe tūrǧyndary auyzsudan azap tartyp, 1 şaqyrym qaşyqtyqtaǧy qūdyqqa barady. «Astana su arnasy» kompaniiasynyŋ habarlauynşa, būl köşege su qūbyry tartylmaǧan. Ony tartu atalmyş kompaniianyŋ qūzyryndaǧy mäsele emes eken. Jaqynda ötken audan äkımınıŋ eseptık kezdesuınde osyny jetkızgen tūrǧyndar jaqsy jaŋalyqtardy estimız be dep ümıttenıp otyr.
Halqymyzda «Äkım bol, halqyŋa jaqyn bol» degen söz bar. Beisenbek Älkenov esımdı qala tūrǧyny osy sözdı Baiqoŋyr audanynyŋ äkımı tura maǧynasynda ūqsa eken deidı. «Jaŋa audan aşylǧanda quanǧan adamdardyŋ bırı men edım. Äkımdık keŋsesı E.Brusilovskii köşesınde ornalasty. Menıŋşe, basşylyq el ortasynda, «Öndırıste» otyru kerek. Eger keŋse kentte bolsa, eldı meken köterılıp qalady. Mūndaǧy bıraz mäsele şeşıledı. «Öndırıstıŋ» özı Astananyŋ bas josparyna 2000 jyldardan keiın bır-aq kırdı. Ony qalanyŋ damu josparyna äreŋ kırgızdık» deidı ol.
GAZDANDYRUDYŊ İGILIGIN ALDYMEN KÖREDI
Şetkı aimaq tūrǧyndarynyŋ köpşılıgı jylu jüiesıne qosylmaǧandyqtan, qysta peş jaǧady. Qalany qoiu tütın basyp ketetını sodan. Astanany gazdandyru jobasy bırınşı, ekınşı, üşınşı kezeŋderde şetkı aimaqtardan bastalady. Kögıldır otynmen aldymen jylu-energiia ortalyqtary arqyly Köktal-1, Köktal-2, Jeleznodorojnyi tūrǧyn alaptary men Oŋtüstık-şyǧys audany qamtylady.
Ekınşı kezeŋde gaz taratuşy jelılerden Michurino, İnternasionalnyi, Küigenjar, Telman, Prigorodnyi, Garden Village, Family Village tūrǧyn alaptaryna jetkızıledı.
Al üşınşı kezeŋde İlinka, Şūbar, Öndırıs tūrǧyn alaptary gazdandyrylatyn bolady. Osy jyldyŋ ekınşı toqsanynda bırınşı kezektegı gaz taratu jelılerınıŋ qūrylysy bastalady. Qarjynyŋ bölınuıne qarai Köktal-1, Köktal-2, Jeleznodorojnyi jäne Oŋtüstık-Şyǧys tūrǧyn alaptary 2019-2023 jyldar aralyǧynda gazdandyrylmaq.
Būǧan qosa, elektrquatynyŋ tapşylyǧy mäselesı de şeşıledı. Atap aitsaq, Jeleznodorojnyi kentındegı elektrjelılerı ötken ǧasyrdyŋ eluınşı-alpysynşy jyldary salynǧan. Bügınderı būl jelıler äbden tozǧan. Qazır Otyn-energetikalyq keşenı jäne kommunaldyq şaruaşylyq basqarmasy Astana äkımınıŋ tapsyrmasymen jaŋa elektrstansanyŋ jäne elektrjelılerı qūrylysy jobasyn äzırlep jatyr.
Jalpy şet aimaqtardyŋ osy siiaqty qala tırşılıgıne qatysty mäselelerı Astana äkımdıgınıŋ baqylauynda. Olar ret-retımen şeşıledı.
