Jiı bolmasa da elımızde astan ulanatyn jaǧdailar oryn alyp tūrady. Būl tūrǧyda elordada köpşılık tūtynatyn doner, samsa, suşi siiaqty taǧamdardyŋ saqtalu jaǧdaiy men merzımı jäne tamaq pısırıp satatyn düŋgırşekterdıŋ sanitarlyq tazalyǧy qanşalyqty qadaǧalanady?
Doner men samsaǧa sūranys köp
Astana qalasy Qoǧamdyq densaulyq saqtau departamentınıŋ mälımetınşe, qoǧamdyq tamaqtanu nysandary epidemiologiialyq maŋyzdylyǧy joǧary jäne eleusız bolyp ekı topqa bölınedı. Al «Köşe saudasyna – 1000 oryn» baǧdarlamasy boiynşa ornatylǧan düŋgırşekter eleusız nysandar qataryna jatatyndyqtan, ondai oryndarǧa tek şaǧym tüskende ǧana jospardan tys tekseru jürgızıledı eken. Būl tūrǧyda jyl basynan berı sanitarlyq talaptardy būzuşylyq boiynşa 153 ötınış-şaǧym qaralyp, soǧan orai elordadaǧy 67 qoǧamdyq tamaqtanu orny tekserısten ötken.
– Ötınış-şaǧymdardy qarastyru kezınde käsıpkerlık qyzmettı jüzege asyratyn subektınıŋ rekvizitterın alu mäsele tuyndatady. Öitkenı olardyŋ ielerı nemese jalǧa aluşylary jiı auysady. Olar aumaqtyq organdarǧa qyzmettı bastau nemese aiaqtau turaly habarlamany uaqtyly joldamaidy, – deidı Qoǧamdyq densaulyq saqtau departamentı taǧam nysandaryn sanitarlyq-gigienalyq qadaǧalau bölımınıŋ basşysy Ainūr Däuletbaeva. – Ädette uaqytşa ornatylǧan düŋgırşekterde sūranys köp bolǧandyqtan, doner, samsa siiaqty aspazdyq önımder daiyndalady. Alaida ondai jerlerde köbıne taǧam saqtaudaǧy sanitarlyq talaptar eskerıle bermeidı. Sondyqtan tūtynuşylarǧa tez būzylatyn azyq-tülık önımderın satu kezınde temperaturalyq rejımnıŋ saqtaluyna, mamandardyŋ jeke bas gigienasynyŋ tazalyǧyna, arnaiy kiımder men bır rettık qolǧaptardy paidalanuyna, sol siiaqty medisinalyq tekserısten ötkendıgıne, nysannyŋ jalpy sanitarlyq jaǧdaiyna nazar audarularyn sūraimyz.
Suşi daiyndai bılemız be?
Qoǧamdyq tamaqtanu oryndarynda türlı ūlttyŋ taǧamdary da saudalanady. Sonyŋ bırı – qazırgı taŋda ülken sūranysqa ie bolyp otyrǧan «suşi» dep atalatyn kürış pen teŋız önımderınen daiyndalatyn japon halqynyŋ taǧamy. Suşi tūzdalǧan, ystalǧan, pısırılgen jäne şikı balyqtan da daiyndalady. Alaida būl taǧamǧa qosylatyn önımnıŋ, sonyŋ ışınde şikı balyqtyŋ qauıpsızdıgı men sapasyn rastaityn qūjaty, iaǧni balyqtyŋ veterinarlyq sertifikaty nemese anyqtamasy boluy qajet. Astanada köbınese teŋız nemese mūhit şikı balyqtary qoldanylatyn körınedı. Onyŋ aulanǧan suynan bastap sauda oryndaryna deiıngı jetkızılu jaǧdaiy veterinarlyq qyzmetpen baqylanatynyn aitady mamandar.
– Daiyndau tehnologiiasy boiynşa köbıne mūzdatylǧan balyqty dūrys erıtpeu, iaǧni qaita erıtıp, qaita mūzdatu kezınde önımnıŋ ekınşı ret lastanuy, qoldanylatyn şikızattardyŋ dūrys öŋdelmeuı siiaqty sanitarly-epidemiologiialyq tūrǧydan qauıp tuǧyzuy mümkın. Mäselen, suşi taǧamyna tūrǧyndardyŋ sūranysy ösken saiyn arnaiy meiramhanalardan basqa instagram, facebook äleumettık jelılerı arqyly üige jetkızu qyzmetı men suşi-barlar da damyp keledı. Bıraq
tapsyryspen daiyndalǧan suşidıŋ adam aǧzasyna qauıptı boluy ǧajap emes. Öitkenı onyŋ qandai jaǧdaida, kımnıŋ daiyndaǧany turaly mälımetter bolmaidy. Soŋǧy uaqytta Astanadaǧy dezinteriiamen auyratyndardyŋ keibırı internet resurstary arqyly tapsyryspen alynǧan suşi, fast fud (pissa, doner) taǧamdary men üi jaǧdaiynda daiyndalǧan torttardan bolǧanyn eskertemız, – deidı bölım basşysy.
Balyq saudasy baqylauda
Al qalanyŋ sauda oryndaryndaǧy önımderge, sonyŋ ışınde balyq önımderıne departament tarapynan zerthanalyq tekserıster jiı jürgızılıp otyrady eken. Jyl basynan berı bırqatar otandyq jäne 11 şet el önımınen sanitarlyq-gigienalyq zertteuge 60 synama alynypty. Sonyŋ 12-sı taŋbalau boiynşa säikes kelmeptı. Iаǧni jaramdylyq merzımı, öndıruşı jaily mälımetter körsetılmegen. Sonymen qatar mikrobiologiialyq jaǧynan 49, al parazitologiialyq jaǧynan 66, jalpy 115 synama zerttelıp, onyŋ ekı synamasy parazitologiialyq körsetkış boiynşa sai bolmai şyqqan. Bastysy aǧymdaǧy jyly balyqtan ulanu deregı tırkelmeptı.
Jalpy, Astanada 4 balyq öŋdeu käsıporny jūmys ısteidı eken. Olardyŋ üşeuı sanitarlyq-epidemiologiialyq auditten ötkendıkten, erekşe tärtıppen tekseruden bosatylypty.
Şikı et, balyq, süt önımderınıŋ satylymǧa deiıngı sapasy men qauıpsızdıgı veterinarlyq mekemelerdıŋ qataŋ baqylauynda körınedı. Degenmen tūtynuşylar da balyq önımderın satyp alarda onyŋ qauıpsızdıgı men saraptamadan ötkendıgın rastaityn qūjattardyŋ boluyn talap etuı tiıs. Sonymen qatar öndırılgen uaqyty men saqtau merzımıne jäne temperaturalyq jaǧdaidyŋ saqtaluyna jıtı nazar audaru kerek. Sondai-aq barlyq taǧam önımderın zaŋsyz sauda oryndarynan, köşeden, kez kelgen jeke tūlǧalardyŋ qolynan, äsırese poiyzda satyp aluǧa bolmaidy. Öitkenı önımdı daiyndau kezınde üi jaǧdaiyndaǧy sanitarlyq talap pen jeke bas gigienasynyŋ qanşalyqty saqtalǧany belgısız. Sondyqtan Qoǧamdyq densaulyq saqtau departamentınıŋ mamandary tūrǧyndardy syrttan tamaqtanǧanda, taǧam satyp alǧanda barynşa saq boluǧa şaqyrady.
Öte oryndy taqyryp. Tapsyryspen alynǧan taǧam öte qauıptı. Qazır instagram arqyly saudasyn döŋgeletken internet dükender qaptap ketken. Suretın jarqyratyp, baǧasyn arzandatyp, tegın jetkızemız dep halyqty qyzyqtyrady. Bıraq ol baqylausyz. Sondyqtan kauıptı. Neǧūrlym üiden tamaqtanǧan jön.