Biyl besınşı ret Saryarqa tösınde eskelı tūrǧan türkılık saz sarynyna eltitın kün de alys emes. Qūlaqtyŋ qūryşy qanyp, boi sergıp, jan-dünieŋ tebırenıp… oi-hoi, bır rahat küige bölenersıŋ-au, keremet äserge kenelersıŋ-au, elorda jūrty!
«Astana-Arqau» dep atalatyn būl märtebelı muzyka merekesı – 2008 jyly Astana qalasynyŋ on jyldyq mereitoiynan bastau alǧan bolatyn. Sol mereitoi barysynda dünienıŋ är tükpırınde tūryp jatqan bauyrlardyŋ elordaǧa kelıp, K.Baiseiıtova atyndaǧy Ūlttyq opera jäne balet teatrynda «Astana-Arqau» merekelık keşın tamaşalaǧanda, ekı kün boiy zal ışınde ine şanşar bos oryn bolmap edı. Sonda Saha elınen kelgen Aleksandr Savvinov «Toiuk alǧys» atty ändı oryndasa, altailyq Evgenii Ulugbaşev myqty maqamǧa salyp «Alyphan» jyryn aitqan. Etno-muzykalyq şaranyŋ konserttık baǧdarlamasyna sol sätte alǧaş ret islam örkenietın nasihattaityn äuender de engızılgenın aita ketken jön. Sodan berı jalpy türkı halyqtarynyŋ mädeni ömırınde qalyptasqan orny bölek şaraǧa 400 muzykant pen ǧalymdar qatysyp keldı. Byltyr da Europanyŋ trubadorlaryna, Angliianyŋ skazitelderıne, äzırbaijannyŋ aşukterıne, arabtyŋ bädäuilerıne jäne qyrǧyzdyŋ manasşylaryna des bermegen jyraulyq önerdıŋ jampozy Almas Almatov bügınde kömei jyrdyŋ köşın bastap tūr.
Jalpy, qazaqtyŋ dästürlı muzykasy – kezınde Qytai, Ündıstan, Batys Europa, Resei muzykasyna yqpaly bolǧan, ūly türık muzyka mädenietınıŋ bölşegı ǧoi. Endı halyqaralyq deŋgeidegı örısı odan beter keŋeiıp, Astana qalasy äkımdıgınıŋ kezektı qoldauymen «Astana – türkı älemınıŋ mädeni astanasy» jyly aiasynda ötkızıletın festival barysynda Beibıtşılık jäne kelısım saraiy zalyn 100-ge juyq oryndauşy 3 kün boiy (5-7 şılde aralyǧy) dübırletpek. Olar önersüier qauymdy ädettegıdei epikalyq jyrlarmen, köneden kele jatqan türkı aspaptary arqyly oryndalatyn küilermen täntı etedı. Vokal şeberlerı, täjıribelı aspapşylar syndy qūramdy qamtyǧan tūraqty qonaqtardyŋ osal emestıgı aiqyn. Bärı de türkı mädenietın joǧary baǧalap, kelıstı önerdı keŋınen nasihattauǧa beiıl.
Atap aitqanda, Türkiia, Äzırbaijan, Tyva, Iаkutiia, Tauly Şoriia, Türkımenstan, Özbekstan, Qyrǧyzstan, Monǧoliia jäne Reseidıŋ Altai, Başqūrtstan, Tatarstan, Gagauziia, Hakasiia, Saha avtonomiialary syndy elderden keletın önerpazdardyŋ osy jylǧy eŋ maŋyzdy taqyryby – «Folklordaǧy ömır» bolǧaly tūr. Öz ışımızden Ramazan Stamǧaziev, Ūljan Baibosynova, Aigül Elşıbaeva, Erlan Rysqali, Jaqsykeldı Maiasarov, Şolpan Darjanova, Abylai Tılepbergenov, Nūrbolat Äbılhanov, Bolat Doldaşov, Zulfiia Baimūrzaeva, Aizat Qarabekova, käsıbi sybyzǧyşy Talǧat Mūqyş, qobyzşylar Rauşan Orazbaeva, Maqpal Manasbaeva, küişı Särsenǧali Jüzbaev, Aqtoty Düisebaeva, Ardaq Eleusız, syrnaişy Janqoja Aiapov jäne taǧy sondai qazaqtyŋ dästürlı muzykasynyŋ has şeberlerı de än-jyrdan şaşu şaşyp, teatr ärtısterı türık halqynyŋ qalyptasu tarihyn beineleitın «Türık älemı» atty sahnalyq qoiylym körsetuge äzır. Demek, bız özge jūrtpen mädeniet mänı negızınde täjıribe almasyp, halyq bırlıgın nyǧaitatyn ūl-qyzdardan kende emespız.
«Qazaq elı» momumentı aldynda ötetın gala-konsertpen qorytyndylanatyn baiqau şarty jeke oryndauşy şeberlıgımen bastalyp, türlı janrdaǧy epikalyq şyǧarmalar ūsynylatyndyqtan, qyzyqtan qūr qalmaŋyzdar, aǧaiyn!
Erkeǧali BEISENOV
