Künı keşe körermender küntızbenı kerı paraqtap, qyryq bırınşı jyldarǧa tap bolǧandai küi keştı. Öitkenı, elordalyq Jastar teatry M.Gorkii atyndaǧy memlekettık akademiialyq orys drama teatrynyŋ sahnasynda ötken şaqtyŋ öşpes elesterın qaita tırıltıp, «Tyrau-tyrau tyrnalar» dramasyn qoidy.
Ony Säken Jünısovtıŋ «Jaraly gülder» pesasynyŋ negızınde rejisser Nūrqanat Jaqypbai sahnalady. «Säken Jünısov būl pesany Jeŋıstıŋ otyz jyldyǧyna arnap jazǧan bolatyn. Alǧaş ret Ǧabit Müsırepov atyndaǧy
balalar men jasöspırımder teatry qoidy. Teatrǧa endı aiaq basqan jas akter edım. Baqyttyŋ eseigen şaǧyn oinadym. Sol esıme tüstı de, dramanyŋ qoiu formasyn özgertıp, Jeŋıstıŋ jetpıs jyldyǧyna orai sahnaǧa şyǧarǧym keldı. Mysaly, Qazaqstannan 5118 äiel soǧysqa qatysqan eken. Būl öte köp qoi. Sol sebeptı spektakl soŋynda bükıl auyldy soǧysqa attandyrdym. Pesada ol joq. Jalpy, emosiialyq äser beruge basymdyq berdık. Öitkenı, körermennıŋ jan-düniesın qozǧap, qandai da bır küige keltırmese, ol önerge jatpaidy» deidı rejisser.
Truppanyŋ būl maqsaty üdeden şyqty. Süigenderı jyraqta jürgen äielderdıŋ «Şilı özen» änın salyp, maidanda jürgen erlerı sahnanyŋ ar jaǧynan «Şilı özen qamys-ai, bızdı oilai jür, tanys-ai» dep qosyla şyrqaǧan dauystarynyŋ jaŋǧyryǧy estılgende, ekı jaqtyŋ saǧynyşyna süisınıp, aman-esen körısulerın tıleisıŋ. Al, Aqan Serınıŋ «Qaratorǧaiy» hormen oryndalǧanda, tıptı, deneŋ türşıgıp, tynysyŋ tarylyp, zarlatyp jetken qaraly habardan közge jas üiırıledı.
Spektakl soŋyna deiın akterlerdıŋ dauys yrǧaǧy, ıs-qozǧalysy, bet-jüzınıŋ mimikasy şynaiylyqtan mült ketpedı. Äsırese, Meiırǧat Amangeldinnıŋ basty keiıpker – bala Baqyttyŋ rölıne sättı taŋdalǧanyna közımız jettı. Äkesın körgısı kelıp jylaidy, jalǧyzdyqtan qabyrǧasy qaiysa qaiǧyrady, bıraq tyraulap ūşqan tyrnalar legıne arman-tılegın joldap, keleşekke zor ümıtpen köz tıgedı.
Al, soǧys uaqytynda Qazaqstanda tūrǧan kommunist nemısterdıŋ jaǧdaiy ne bolǧan deseŋızşı? Nemıs balasynan dop satyp alyp oinap jürgen Aplaş pen Baltaşqa qany basyna şauyp yzalanyp, Baqyt «nemıstıŋ dobynan qolym taza!» dep ony bar küşımen bır tebedı. Mektepke orys tılınen sabaq beruge kelgen nemıs Emma Tauridke balalar öştıkpen qaraidy. «Nemıs, nemıs, kolbasa, men turaiyn, sen asa» dep bastalatyn şumaqtardy mäz bolyp oqidy. Osynyŋ bärı Säken Jünısovtıŋ körkem şyǧarmasyna özek bolǧan ömırlık körınıster eken. Ony jazuşynyŋ jerlesı Maira Şöken apamyz aitty. «Premera keremet öttı. Zalda otyrǧanda estelıkter köz aldymda jaŋǧyrdy. Säken aǧa eŋbek jolyn mūǧalımdıkten bastaǧan ǧoi. Būl şyǧarma mektepte körgen oqiǧalarynyŋ körkemdık jiyntyǧy sekıldı. Avtor prototipterdıŋ familiiasyn özgertken. Emma İvanovna degen nemıs tılı pänınıŋ mūǧalımı, Karl Fedorovich mektep direktory bolǧan. Älgı balaŋ taqpaqtardy da aityp jüretınbız. Özderıŋız kördıŋızder, spektaklde jazda kelgen qaraly habardy küzde ǧana estırttı. Kezınde jūmys toqtatpau üşın solai ıstelgenı de ras» deidı Maira apa.
Sūrapyl jyldardyŋ tarihyn oqyp, estıp te jürmız. Qan maidanda şaiqasqan atalarymyzdy maqtan tūtamyz. Bıraq, beibıt zamannyŋ adamdary, bız, ötkendı közben körmegendıkten, soǧystyŋ zarly zardabyn köŋılge jaqyn qabyldau qiyn-aq. Sonau artta qalys qalǧandy «Tyrau, tyrau tyrnalar» qiquy sezındırdı…
Mädina JAQYP
