Elorda.info رەداكتسياسى وقىرمانداردى اي سايىن استاناداعى الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق-تۇلىك ونىمدەرىنىڭ باعاسىنان حاباردار ەتىپ كەلەدى. ءبىز قالا بويىنشا 4 بازارعا بارىپ, ونداعى باعالارعا شولۋ جاسايمىز. شاعىن زەرتتەۋىمىز ارقىلى وقىرماندارىمىز ونىمدەردى قايدان ساتىپ الۋ تيىمدىرەك ەكەنىن بىلە الادى. وسى جولى ءبىز جانار-جاعارمايدىڭ قىمباتتاۋىنا بايلانىستى ازىق-تۇلىك ونىمدەرىنە ءبىر ايدا قانشا تەڭگە قوسىلعانىن ەسەپتەپ كوردىك.
مىسالى, ساۋىردە قوراپتاعى 2 كەلى ۇننىڭ باعاسى 700 تەڭگە بولسا, قازىر باعا 750 تەڭگەگە دەيىن بارادى. سايكەسىنشە, ءبىر ايدا بيداي ۇنى 42 تەڭگەگە قىمباتتاعان. نان باعاسىنا 10 تەڭگە قوسىلىپ, 170 تەڭگەگە دەيىن جەتكەن. ماكارون ونىمدەرىندە باعا تۇراقتى بولسا, كوكونىس تۇرلەرى تاعى دا باعا وسىمىمەن كوزگە ءتۇستى. ساۋىردە كارتوپتىڭ ءبىر كەلىسى 145 تەڭگەدەن ساتىلسا, قازىر 150 تەڭگەدەن باستالادى. ءسابىز باعاسىنا 10 تەڭگە قوسىلعان, بازاردا ءبىر كەلىسى 150-200 تەڭگە ارالىعىندا ساتىلىپ جاتىر. پياز تاعى 11 تەڭگەگە قىمباتتاپتى. بۇرىن ەڭ قىمبات دەگەندە 100 تەڭگەگە ساتىلىپ كەلگەن ونىڭ باعاسى ءوسىپ, 250-300 تەڭگەدەن ساۋدالانۋدا. بۇل قاتاردان قىرىققابات تا قالىسار ەمەس. جانارماي قىمباتتاماي تۇرىپ ءبىر كەلىسى 140-220 تەڭگە ارالىعىندا ساتىلسا, قازىر كەلىسى 250 تەڭگەگە جەتتى.
سيىر مەن تاۋىق ەتىنىڭ باعاسى ازىرگە تۇراقتاماي تۇر. وتكەن ايدا سيىر ەتى 2800 تەڭگە بولسا, قازىر ءبىر كەلىسى 3000 تەڭگەگە دەيىن جەتكەن. تاۋىق ەتىن ەلوردالىقتار ساۋىردە 1450 تەڭگەدەن ساتىپ السا, قازىر بۇل باعاعا شامامەن 200 تەڭگە قوسىلدى. بۇگىندە ءسىڭىمدى ءارى تەز دايىندالاتىن تاۋىق ەتىن 1715-1850 تەڭگە ارالىعىندا ساتىپ الۋعا بولادى. سارى ماي باعاسى 5500 تەڭگەگە جەتتى, ال جۇمىرتقا ءبىر ايدا 35 تەڭگەگە قىمباتتادى.
الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق-تۇلىك تاۋارلارىنىڭ ىشىندە ءبىر ايدا باعاسى ارزانداعان ونىمدەر دە بار. مىسالى, قاراقۇمىق پەن كۇرىش, قانت پەن سۇيىق ماي, ءسۇت پەن ايراننىڭ باعاسى وتكەن ايمەن سالىستىرعاندا ءسال ارزاندادى.
ساۋىردە استانا قالاسى ينۆەستيتسيالار جانە كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ماقسات جاڭاباەۆ قالالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە اكىمدىك بەنزين باعاسىنىڭ ازىق-تۇلىك باعاسىنا كەرى اسەرىن قالاي تەجەيتىنىن ايتقان ەدى.
«بۇل باعىتتا قاجەتتى شارانىڭ ءبارىن قابىلدايمىز. حالىقتى الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق-تۇلىك تاۋارلارىمەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن كۇزگى ماۋسىمارالىق كەزەڭدە نارىققا شىعاتىن كوكونىس پەن بىرقاتار ازىق-تۇلىك ءونىمىن جەتكىزۋشىلەردىڭ ءوتىنىمىن قاراستىرىپ جاتىرمىز. قازىردىڭ وزىندە 2023 جىلدىڭ 1 قىركۇيەگىنەن 2024 جىلدىڭ مامىرىنا دەيىن كوكونىس جەتكىزۋ تۋرالى 2 ءوتىنىمدى ماقۇلدادىق» دەگەن ەدى اكىمدىك وكىلى.
باعا وسى شارالار اياسىندا بەلگىلەنگەن شەكتەن اسپاۋى قاجەت. مىسالى, كارتوپ باعاسى 125 تەڭگەدەن, ءسابىز باعاسى 120 تەڭگەدەن, قىرىققابات 115 تەڭگەدەن, ماكارون ونىمدەرى 280 تەڭگەدەن اسپاۋى كەرەك. ال نارىقتاعى باعانىڭ ءوزى بەلگىلەنگەن مولشەردەن ءتۇسىپ جاتسا, تۇراقتاندىرۋ باعاسى ودان 10 پايىز تومەن بولىپ بەلگىلەندى.
وسى ورايدا ءبىز جىل باسىنان بەرى ەلوردادا الەۋمەتتىك ماڭىزى بار تاۋارلار باعاسى قانشا تەڭگەگە قىمباتتاعانىن ەسەپتەپ كوردىك. ساندىق دەرەكتەرگە سايكەس, ەلوردادا بيداي ۇنى, ماكارون ونىمدەرى, كارتوپ, ءسابىز بەن جۇمىرتقا 10 تەڭگەگە قىمباتتاعان. اس اتاسى – ناننىڭ باعاسىنا جىل باسىنان بەرى 13 تەڭگە قوسىلعان. پياز بەن قىرىققابات 55 تەڭگەگە قىمباتتاسا, سيىر ەتى مەن تاۋىق ەتىنىڭ باعاسىنا 200 تەڭگە قوسىلعان. ءسۇت ونىمدەرىنىڭ دە باعاسى قاڭتار ايىنان باستاپ وسكەن: ءسۇت 57 تەڭگەگە, ايران 42 تەڭگەگە, سارى ماي 350 تەڭگەگە, ىرىمشىك 87 تەڭگەگە قىمباتتاعان. بۇل قىمباتشىلىقتىڭ سۇيىق وتىنمەن تىعىز بايلانىستى ەكەنىن ەل جاقسى بىلەدى. كۇن وتكەن سايىن قۇبىلعان سورەدەگى ساندار ىرىققا كونبەي بارادى. ايتسە دە تۇراقتىلىقتان حالىق ءالى دە ءۇمىتتى.
زارينا سارسەنبايقىزى
