استانا قالاسىنىڭ اكىمى باقىت سۇلتانوۆتىڭ حالىققا ەسەپ بەرۋ كەزدەسۋىندە كوپتەگەن قالا تۇرعىندارى وزدەرىنىڭ ماسەلەلەرىن كوتەرىپ, ونى شەشۋدىڭ جولىن ىزدەپ, پىكىر الىسقان بولاتىن. سول كۇنى اكىم قابىلداۋىنا جازىلىپ, جەكە جولىققىسى كەلەتىندەر دە كوپ بولدى. قالا اكىمى ولاردىڭ ءبارىن ءبىر كۇندە تىڭداپ ۇلگەرمەي, كەلەسى كۇنى دە تۇرعىنداردى قابىلدادى. وسىنى پايدالانعان ەلۋگە تارتا استانالىقتار, ونىڭ دەنى كوپبالالى انالار باسقارما باسشىلارى مەن اكىمنىڭ قابىلداۋىندا بولىپ, مۇڭ-مۇقتاجدارىن جەتكىزدى. مۇنداي كەزدەسۋلەر كەشە دە جالعاسىن تاپتى.
الەۋمەتتىك كومەكتەر قاپەردە بولسا…
كەزدەسۋگە كەلگەن الدى التى بالادان تۋعان جيىرماعا تارتا انالاردىڭ سوزدەرىن تىڭداي كەلە, وسىلايشا تۇجىرىم جاسادىق. ولاردىڭ كوبى ءوز وتباسىنىڭ تىرلىگىنەن ارتىلا الماي قوعام ومىرىنەن وقشاۋلانىپ قالعان. وزدەرىندەي جاندارعا كورسەتىلىپ جۇرگەن قامقورلىقتاردان بەيحابار بولىپ شىقتى. بالالارىن كەزەكسىز بالاباقشاعا ورنالاستىرۋ, مۇگەدەك بالالارعا ارنالعان وڭالتۋ ورىندارىنىڭ يگىلىگىن پايدالانۋ ەستەرىنە كەلمەگەن نەمەسە حابارسىز قالعان, موينى جار بەرمەگەن, كوبىنىڭ كەنجەلەرى جەتىلىپ قالسا دا, جۇمىس ىزدەمەگەن. جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعىندا مامان دايارلايتىن كۋرستاردىڭ جۇمىس ىستەپ تۇرعانىن, ءبىرشاما جۇرتتىڭ سول جەردەن شاشتاراز, تىگىنشى, اسپاز, تاعى باسقا دا قالامىزداعى قات كاسىپكە ۇيرەنىپ, شارۋاسىن رەتتەپ جۇرگەنىنەن حابارسىز ەكەن.
قالا باسشىسى باقىت تۇرلىحانۇلى بارلىق انانىڭ ارىزىن تىڭداپ, ولاردى اشىق پىكىرتالاسقا تارتا بىلگەنىن ايتا كەتۋ كەرەك. ناتيجەسىندە انالار اعىنان جارىلىپ ويىنداعىسىن اقتارىپ, ماسەلەنىڭ ءبارى «قول جەتپەس» ۇيمەن شەشىلمەيتىنىن, بۇگىنگى كۇننىڭ باستى ءمانىن ءتۇسىنىپ, بالالارىنا دۇرىس تاربيە بەرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن تۇيسىنگەندەي بولدى.
وسى رەتتە انالار مەكتەپتەردەگى تەگىن ۇيىرمەلەردىڭ جۇمىسى كوڭىلدەن شىقپايتىنىن ايتتى. «بالام دومبىراعا بارادى. ساعاتتاپ مۇعالىمدى توسىپ, اقىرى كەلمەگەن سوڭ, قايتىپ كەتەدى» دەپ شاعىمداندى ءبىر انا. بۇل جاعداي باسقا دا ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندەگى سپورت ءۇيىرمەلەرىنە قاتىستى ەكەن. جاتتىقتىرۋشىلاردىڭ كوپبالالى وتباسىنىڭ تەگىن باراتىن بالاسىنان گورى, اقشاسى تولەنگەندەردىڭ اينالاسىندا ءۇيىرىلىپ جۇرەتىنى بەلگىلى بولدى. ارينە, «كۇلشەلى بالا سۇيمەككە جاقسى» دەگەن ءسوز بۇرىننان بار. دەگەنمەن, بۇل بالالار مۇلدەم تەگىن بارىپ جاتقان جوق, ولار ءۇشىن قالالىق بيۋدجەتتەن قاراجات ءبولىنىپ وتىر. وسىنى ەسكەرتكەن اكىم ءبىلىم باسقارماسىنا تاپسىرما بەرىپ تەگىن ۇيىرمەلەر جۇمىسىن قاداعالاۋ قاجەتتىگىن ايتتى. ەلوردادا وقۋشىلاردىڭ قوعامدىق كولىكتە تەگىن ءجۇرۋ مۇمكىندىگى دە – قارالۋى ءتيىستى ماسەلە. جاقسىسى, انالار بۇل مۇمكىندىككە قول جەتكىزگەن. ال شاعىم ايتا كەلگەن كوپبالالى وتباسىنىڭ مۇشەلەرى دە وسىنداي جەڭىلدىككە يە بولسا, قالا قازىناسىنا كوپ سالماق بولماس دەگەن ويدى ءبىز دە ىشتەي قوستادىق. ەڭ باستىسى, ماسەلە كوتەرىلدى, اكىم الدىنا قويىلدى. ەندىگى كەزەكتە بيۋدجەتتى قايتا قاراپ, سابيلەردىڭ جاعىنا شەشىلسە, باس قالانىڭ اتقارىپ جۇرگەن يگى ىستەرىنىڭ بىرىنە اينالار ەدى.
بانكتەر دە بايقاسا ەكەن…
ءبىر قيناعانى, اكىم الدىنا كەلگەن انالاردىڭ كوبى نەسيەگە بەلشەسىنەن باتىپ, بانككە قارىزدانىپ قالعاندار ەكەن. قالا اكىمى, بۇل رەتتە بانكتەردىڭ ىسىنە ارالاسۋعا ەشقانداي قۇقىعى جوعىن ايتىپ ءتۇسىندىردى. دەسە دە, قوعامدا بانكتەردىڭ اشكوزدىگىنەن جاپا شەككەندەر از ەمەس, ادامداردىڭ, اسىرەسە, كوپبالالى انالاردىڭ تولەم قابىلەتىنە قاراماي جوعارى پايىزبەن قارىز بەرەتىنى ويلاندىرۋى ءتيىس. ەگەر وسى ماسەلە قوعامدا كوتەرىلىپ جاتسا, بانك يەلەرىنىڭ دە قۇلاعىنا ءتيىپ, قارىزعا باتقانداردىڭ تاجىريبەسىنەن باسقالارى ساباق السا, بۇل دا – رەتتەلەتىن شارۋا.
الدىندا اشۋعا بۋلىعىپ كەلگەن انالار وزدەرىنىڭ جاعدايىن ءتۇسىنىپ, ماسەلەنى بايىپپەن تالداعان اكىمنىڭ بايسالدى سوزدەرىنەن كەيىن, كوڭىلدەرى ورنىعىپ قالپىنا كەلىپ, وتىرىس سوزىلا ءتۇستى. وكىنىشكە قاراي, ءوز كەزەگىن كۇتىپ وتىرعان باسقالاردىڭ جايىن ەسكەرىپ, التىن قۇرساق انالارىمىز جىلى قوشتاستى. وسىدان تۋىندايتىن نارسە, الەۋمەتتىك جاعىنان از قامتىلعان جانداردىڭ ماسەلەسىنە ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ نازارىن اۋدارۋ كەرەك سياقتى. كەيدە ءۇي شارۋاسىنان ءبىر تىنباي شارشاعان ايەلگە دە بويىن جازىپ, ويىمەن ءبولىسىپ, اقىلىنا اقىل قوساتىن سىرلاس جاناشىر كەرەك. وعان تەك كوپبالالى انالار تۇگىلى, باسقامىز دا مۇقتاجبىز. وسى رەتتە, زەينەتكەرلەرگە ارنالعان ميني-ورتالىقتار, الەۋمەتتىك پسيحولوگتار, باسقا دا سپورت سارايلارىنداعى ەرەسەكتەرگە ارنالعان كلۋبتاردىڭ وسى باعىتتاعى جۇمىسى قىزىپ جاتسا, كوپتەگەن كوپبالالى انالاردىڭ جۇزىنەن كۇن كۇلىمدەر ەدى.
الپىستان اسقاندارعا جۇمىس بار
كەلەسى ازاماتتىڭ ماماندىعى – ينجەنەر-قۇرىلىسشى. كوپ جىلدار قالا قۇرىلىستارىندا ءتۇرلى قىزمەتتەردە بولعان. سوڭعى كەزدەرى جۇمىسسىز. جاس بولسا, الپىستان اسىپ بارادى. «جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعىنا بارىپ تالاي جەردىڭ تابالدىرىعىن توزدىردىم. الدىمەن جاسىمدى سۇرايدى» دەدى ش.وزبەكوۆ. تاجىريبەلى ازامات بۇعان دا مويىماپتى. جەكە كاسىبىن اشۋ ءۇشىن جوباسىن الىپ باسقارماعا بارعان. بىراق بيزنەس-جوسپارىن وتكىزە الماعان. وسىنداي جوبالارعا اكىمدىك تاراپىنان بەرىلەتىن قولداۋعا قولى جەتپەگەن. ماقساتى جۇزەگە اسسا, تىم ءتاۋىر-اق. ش.ءوزبەكوۆ ەرەكشە تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىن اشقىسى كەلەدى. وندا كانىگى شەبەرلەرمەن بىرگە كولىك يەلەرى دە بىرلەسىپ جۇمىس ىستەيتىن بولادى. سوندا ەڭبەكتىڭ اقىسى ازايىپ, ءارى كولىك يەلەرىنىڭ دە جۇمىس بارىسىندا كوپ نارسەگە كوزى جەتىپ, ساپاسىن دا ءوزى باعامداي الادى. تارتىمدى ويدى جۇزەگە اسىرۋعا قالا اكىمى دە قىزىعۋشىلىق تانىتتى. مۇنداي تقو بەس جىلدان بەرى رەسەي قالالارىندا ىسكە اسىپ, وڭ ناتيجەسىن بەرىپ جاتىر ەكەن. وزبەكوۆتىڭ ەكىنشى ويى دا قوستارعا تۇرارلىق. فوسفوردىڭ قاسيەتىن بىلەتىن مامان قاراڭعى قالتارىستاردا شامنىڭ ورنىنا فوسفورلى قۇراممەن اۋىستىرىپ, ەلەكتر قۋاتىن كوپ ۇنەمدەۋگە بولاتىنىن ايتتى. كوشەدەگى كولدەنەڭ «اقجولاقتاردى» دا وسىلايشا قۇيۋعا بولادى. وسى ۋاقىتقا دەيىن قۇزىرلى باسقارما تاراپىنان ەلەنبەگەن سەبەبىن ەرەجە بويىنشا الدىمەن مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار, كوپبالالى انالاردىڭ كاسىبى قولداۋ تاۋىپ, سولارعا باسىمدىق بەرىلەتىنىمەن ءتۇسىندىرىلدى. الايدا تارتىمدى جوبا جۇزەگە اسادى دەپ سەنەمىز.
ۇلەسكەرلەر ءۇمىتى ۇلكەن
بۇگىنگى كۇندە ۇلەسكەرلەر ءماسەلەسى كۇن تارتىبىندەگى كۇيىپ تۇرعان جايت دەمەسەك تە, «ساقالدى قۇرىلىستاردىڭ» اينالاسىنداعى اۋرە-سارساڭ ازايماي وتىر. وسىدان ون ءتورت جىل بۇرىن شىعىس قازاقستان وبلىسىنان كەلگەن بيكامال قويشانوۆا سوڭعى ون جىلىندا ۇلەسكەرگە بەرگەن ءوز قاراجاتىنا سالىنعان تيەسىلى پاتەرىنە كىرە الماي جۇرگەنىن ايتتى. سايىپ كەلگەندە قاعازباستىلىقتان, ءجيى اۋىسقان باسشىلاردىڭ سالعىرتتىعىنان پاتەردىڭ قاراسى كورىنەر ەمەس. سودان بارلىق قاعازدارىن تەكسەرىپ, جاعدايىن بىلە كەلە, پاتەردىڭ كىلتى ءوز مەرزىمىنەن سەبەپسىز كىدىرىلگەنى انىقتالدى. كوپ ۇزاماي زاڭدى پاتەرلەرى قولدارىنا تيەتىنىن بىلگەن كەيۋانا «سەندەرگە دە سەكسەننەن اسقان جاسىمدى بەرسىن» دەپ العىسىن ايتتى.
كەشە قالا اكىمى باقىت سۇلتانوۆ تاعى دا قابىلداۋعا جازىلعان قاۋىممەن كەزدەسىپ, ءوتىنىش-ارىزدارىن تىڭداپ, سۇراقتارىنا جاۋاپ بەردى.
