تاۋەلسىزدىك ءداۋىرىنىڭ ەڭ ايشىقتى وقيعالارىنىڭ بىرەگەيى – ەلوردامىز نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ بوي كوتەرگەنى. بارشا قازاقستاندىقتاردىڭ ماقتانىشىنا اينالعان باس قالامىز شىن مانىندە وتانىمىزدىڭ جۇرەگىنە, تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تىرەگىنە اينالىپ وتىر. جىل ساناپ ساۋلەتى مەن داۋلەتى وركەندەگەن ەلوردامىزدا كۇن سايىن تاۋەلسىزدىكتىڭ تورقالى تويىنا ارنالعان ءىس-شارالار ءوتىپ جاتىر.
كەشە نۇر-سۇلتان قالاسىنداعى ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانادا تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعىنا ارنالعان «ەسىل اۋدانى – تاۋەلسىزدىك ايناسى» اتتى تاقىرىپتا دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى. دوڭگەلەك ۇستەلگە باس شاھاردىڭ ءوسىپ-وركەندەۋىنە ولشەۋسىز ۇلەس قوسقان قوعام قايراتكەرلەرى قاتىسىپ, ءسوز سويلەدى.
دوڭگەلەك ۇستەل بارىسىندا ەسىل اۋدانىنىڭ اكىمى بەرىك جاكەنوۆ اۋداننىڭ كەشە مەن بۇگىنى جايىندا: «بارىڭىزگە بەلگىلى, بيىل وتانىمىز قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىق مەرەيتويى كەڭ اتالىپ وتىلۋدە. بۇل ايتۋلى داتاعا ەسىل اۋدانى ايتارلىقتاي جەتىستىكتەرمەن كەلىپ وتىر. 2008 جىلى قۇرىلعان اۋدانىمىز ادام تانىماستاي وزگەردى. 2008 جىلى اۋدانىمىزدا 64,5 مىڭ ادام بولسا, قازىرگى كۇنى 321 مىڭداي ادام تۇرادى. قازىرگى كۇنى ەسىل اۋدانى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اكىمشىلىك-ىسكەرلىك ورتالىعىنا اينالدى» دەي كەلە, استانانىڭ دامۋىنا تىكەلەي اتسالىسقان ازاماتتاردىڭ ەرەن ەڭبەكتەرىن تىلگە تيەك ەتتى.
القالى جيىننىڭ قۇرمەتتى قوناعى, مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى مىرزاتاي جولداسبەكوۆ: «مەن بۇل اڭگىمەنى ۇنەمى ايتىپ جۇرەمىن. تاۋەلسىزدىكتى نىعايتۋ ءۇشىن قانشاما مىقتى ازاماتتار ەلباسىنىڭ ۇزەڭگىلەس سەرىگى بولا ءبىلدى. «ءبىر جاعادان باس, ءبىر جەڭنەن قول شىعاردى». ولار كۇن-ءتۇن دەمەي ەڭبەك ەتتى. ءالى ەسىمدە, پرەزيدەنت ءبىر كۇنى بارىمىزگە «وسى استانانى كوشىرمەسەك بولمايدى» دەدى. «قايدا كوشىرەمىز؟» دەپ شوشىپ كەتتىك. «سونى ويلاۋىمىز كەرەك» دەدى. سودان ءبىراز ۋاقىت وتكەننەن كەيىن ءبىر كۇنى بىزگە: «بىلاي پايىمداپ قاراساق, دۇنيە جۇزىندەگى مەملەكەتتەردىڭ ءبىرازىنىڭ استانالارى دەرلىك وزەننىڭ جاعاسىنا سالىنادى ەكەن. «مەن وسى جولى تسەلينوگرادقا بارىپ كەلدىم. قاراوتكەلدى كوپىردىڭ ۇستىندە تۇرىپ قارادىم. سويتسەم, وسى اقمولا قازاقستاننىڭ تاپ ورتاسى ەكەن. تەك قازاقستاننىڭ عانا ەمەس, ەۋرازيا كەڭىستىگىنىڭ ورتاسى ەكەن دەدى. قازىر, شۇكىر, ەلباسىنىڭ ارمانى ورىندالدى. كىشكەنتاي تسەلينوگراد اسەم استاناعا, كورىكتى مەكەنگە اينالدى» دەدى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى.
اتالمىش شارادا مەملەكەت قايراتكەرى قۋانىش سۇلتانوۆ: «استانا كەزىندە 260 مىڭ عانا تۇرعىنى بار قالا, ونىڭ جەتى پايىزى عانا قازاق ەدى. ەلباسىنىڭ ەرەن ەڭبەگى سول, استانانى قوسقاناتتى قالاعا اينالدىرىپ, ساۋلەتتەندىرىپ, ونى دۇنيە جۇزىندەگى كورنەكتى قالانىڭ بىرىنە اينالدىرىپ, وسى جەردە ۇلتىمىزدى ۇيىستىردى, جۇرتىمىزدى ءتۇيىستىردى» دەي كەلە ەلوردا تاريحىنا توقتالدى.
ودان كەيىن نۇر-سۇلتان قالاسى قوعامدىق كەڭەسىنىڭ توراعاسى سانسىزباي ەسىلوۆ: «بۇگىنگى وتىرىسىمىز, بۇگىنگى اڭگىمەنىڭ ءبارى دە تاۋەلسىزدىكپەن بايلانىسىپ وتىر. اتا-بابالارىمىز اڭساعان ازاتتىققا قول جەتكىزدىك. قيىن-قىستاۋ نەبىر كەزەڭدەردى ارتقا تاستادىق. ءبىر كەزدەگى تسەلينوگرادتىڭ اقمولا, استانانىڭ نۇر-سۇلتان بولعانىن كوردىك. قالامىز كوز الدىمىزدا كوركەيىپ جاتىر. مەن ءوزىم اقمولانىڭ تۋماسىمىن, وسى جەردە وستىك-وندىك. مەن ءۇشىن, اسىرەسە, باس قالادا قىزمەت جاساعان ون جىل – ەڭ ماڭىزدى, ءماندى دە ماعىنالى كەزەڭ دەر ەدىم» دەپ ءسوز تۇيىندەدى.
مەرەكەلىك شارا قوناقتارى «بايتەرەك» مونۋمەنتى الاڭىندا وتكەن بەلگىلى فوتوگراف جانە كينووپەراتور تالعات تايشانوۆتىڭ ەلوردانىڭ العاشقى جىلدارداعى جانە بۇگىنگى كۇنگى بەينەسىنە ارنالعان «ارمان قالا» اتتى فوتوكورمەسىن تاماشالاپ, ەلوردامىزدىڭ دامۋ جولىنا تاعى ءبىر كوز جەتكىزدى.
باۋىرجان سەگىزباەۆ
