فرانتسيا استاناسىنىڭ قاق ورتاسىنداعى پالە رويال الاڭىندا, ەسىگىنىڭ الدىنان تۋريست ۇزىلمەيتىن, كاپەتينگتەر اۋلەتىنەن بەرگى كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتالعان ەسكىلىكتى ونەر جانە تاريحي جاۋھارلارىمەن ايگىلى لۋۆر الدىندا ءسانى مەن سالتاناتى جاراسقان قازاق اۋىلى قازداي ءتىزىلىپ قونا قالدى. ءيا, بۇل – سەنادان ات سۋارعان قازاقتىڭ دوستىق داڭعىلىمەن كوشەلى كوش تۇزەپ, مۇراپالى توپ باستاعان ايتۋلى ساپارى. ءيا, بۇل – الەمنىڭ مەن دەگەن ەلدەرىمەن مەيماندوس كوڭىلدە ىزەتتەسكەن استانانىڭ پاريجدەگى كۇندەرى.
وسىناۋ كۇندە بولا بەرمەيتىن شارانىڭ سالتاناتتى اشىلۋىنا قازاقستاندىق دەلاگاتسيانى باستاپ بارعان استانا قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ايدا بالاەۆا, ءپاريجدىڭ ءبىرىنشى وكرۋگىنىڭ مەرى جان-فرانسۋا لەگارە جانە قازاقستاننىڭ فرانتسياداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى نۇرلان دانەنوۆ قاتىستى.
پاريج – الەمنىڭ جۇمباق تا تاڭعاجايىپ قالالارىنىڭ ءبىرى. كونە كوشەلەرى مەن عيماراتتارىنىڭ تاس قابىرعالارىندا تارپاڭ تاريحتىڭ سورابى مەن باعزىدان ۇزىلمەگەن ۇلكەن مادەنيەتتىڭ رۋحى سەزىلىپ تۇراتىن پاريج بىزگە وسىنداي اسەر بەرەدى. ءاسىلى, بۇل حات تانۋعا جاراعان بالا كۇنىمىزدەن باسىمىزعا جاستانىپ وقىعان ۆيكتور گيۋگونىڭ سۋرەتتەۋىندەگى قيسىق اۋىز كۆازيموداسى مەن ايداي سۇلۋ ەسمەرالداسى, ونورە دە بالزاكتىڭ ساقالىنا دەيىن ساراڭ گوبسەگى, گيۋستاۆ فلوبەردىڭ باقىتسىز ءبوۆاريى, نەسىن ايتاسىز, جيۋل ۆەرن, انتۋان دە سەنت-ەكزيۋپەري, البەر كاميۋ سياقتى سوزدەن سۋرەت سالعان الەمدىك ادەبيەت كلاسسيكتەرىنىڭ شىعارمالارىمەن ابدەن تانىس وبرازداردى ويعا ورالتقان شاھار عوي. البەتتە, وعان فرانتسۋزداردىڭ ماقپال داۋسىمەن ىنتىقتىرعان ەديت پياف, شارل ازناۆۋر, دجو داسسەن, ميرەي ماتە, وتكەن جىلى عانا استانالىق ونەرسۇيەر قاۋىمدى سۇيكىمدىلىگىمەن ءسۇيسىندىرىپ, كوڭىلگە شوق سالاتىن اندەرىمەن كومىپ كەتكەن پاتريسيا كااستى قوسىڭىز.
بىراق بۇل ءبىزدىڭ قارت ەۋروپانىڭ قاق ورتاسىنداعى فرانتسيا تۋرالى ماعلۇماتىمىزدىڭ اشەيىن ءبىر ۇشتىعى عانا ەكەن. وسىناۋ تاڭعاجايىپ ەلگە ۇشاقتان ءتۇسىپ تابانىمىز تيگەندە, ۇشپا كوڭىلىمىز ءبىرتۇرلى قاناتتانىپ, ءپاريجدىڭ كونە كوشەلەرى مەن قازىرگى كوز سۇيسىنەرلىك كەلبەتىنەن ءبىر جاراسىمدىلىق ىزدەيدى. ايتالىق, اۋماعى ات شاپتىرىم ورتا عاسىرلىق سارايلار بۇل جەردە اسىرە زاماناۋي ەڭسەلى عيماراتتارمەن ۇيلەسىم تاپقان, كولىگى مەن كىسىسى وزەندەي جوڭكىلگەن كەڭ ارنالى كوشەلەر تىنىشتىقتا تۇيىقتالعان تار ورامداردى كوكتەي وتەدى. انە, سالوننان جاڭا شىققانداي جارقىراعان جاڭا اۆتولارمەن جارىسا سىنى دا, سىرى دا كەتپەگەن رەتروكولىكتەر سىڭعىراپ كەتىپ بارادى.
كوڭىلدى شۋاقتى كۇننىڭ شۇعىلاسىنداي تۇرلەندىرگەن وسىناۋ كورىنىستەردىڭ اراسىندا پاريج جۇرتىنىڭ ماڭعاز موينىن بۇرعىزعان, جۇرىسىنەن جاڭىلدىرىپ جاقىن كەلىپ كورگىزگەن ەكزوتيكالىق كورىنىس – قازاقتار تىككەن ەتنواۋىل دەسەم, ارتىق ايتقاندىق ەمەس. اق تۋىرلىقتى كيىز ۇيلەر, ىرعاقتى التىباقاندار, بالعاسىن تىقىلداتىپ اشەكەي سوعىپ وتىرعان قولونەرشىلەر, انشىلەر مەن بيشىلەر, قوناقتاردى قارسى العان الماداي ارۋلار مەن ەڭسەگەي جىگىتتەر جازيرالى دالادان سەنا بويىنا عايىپتان تايىپ ورناي سالعانداي.
سالتاناتتى شارانىڭ الدىندا ءپاريجدىڭ ءبىرىنشى وكرۋگىنىڭ مەرى جان-فرانسۋا لەگارە, قازاقستاننىڭ فرانتسياداعى ەلشىسى نۇرلان دانەنوۆ, استانا قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ايدا بالاەۆا جانە ءپاريجدىڭ باسقا دا وكرۋگتەرىنىڭ مەرلەرى مەن ءتۇرلى ەلدەردىڭ ديپلوماتتارى سىندى سىيلى قوناقتار ەتنواۋىلدى ارالاپ, كيىز ءۇيىمىزدىڭ باي جاساۋىمەن, زەرگەرلەردىڭ بۇيىمدارىمەن تانىسىپ, ۇلتتىق دامنەن اۋىز ءتيدى.
ءدال وسى كەزدە استانا فيلارمونياسىنىڭ ۇلت اسپاپتار وركەسترىنىڭ ورىنداۋىندا قازاقتىڭ سىرلى سازى توگىلىپ تۇردى. سالتاناتتى اشىلۋ كەربەز سۇلۋلاردىڭ ادەمى بيىمەن ايشىقتالدى.
جيىلعان جۇرت الدىندا ءسوز العان قازاقستاننىڭ فرانتسياداعى ءتوتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى نۇرلان دانەنوۆ ەكى ەلدىڭ اراسىنداعى قارىم-قاتىناستىڭ تاريحي باستاۋىنا توقتالىپ, قازىرگى جاي-كۇيىمەن تانىستىرا كەتتى. قوس ەلدىڭ بەيبىتسۇيگىش ساياساتى, فرانتسيانىڭ قولداۋى ارقاسىندا قازاقستاننىڭ الەمدىك قوعامداستىققا قاراي جاساعان قادامدارى تۋرالى باياندادى.
ال, استانا قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ايدا بالاەۆا ەتنواۋىل قازاق حالقىنىڭ مايەكتى مادەنيەتى مەن باي سالت-ءداستۇرىن, تاريحي مۇراسىن تانىستىرۋدى ماقسات تۇتاتىنىن ايتتى. سوسىن قازاقستان بۇگىندە ۇلى جىبەك جولىن قايتا جاڭعىرتىپ, باتىس پەن شىعىستى بايلانىستىراتىن اۋقىمدى ترانزيتتىك جوبانى جۇزەگە اسىرىپ جاتقاندىعىنان مول ماعلۇمات بەرە كەتتى.
ءپاريجدىڭ ءبىرىنشى وكرۋگىنىڭ مەرى جان-فرانسۋا لەگارە ءوز سوزىندە شارانىڭ جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرىلعانىن ايتىپ, ەل مەن ەلدىڭ, قارت قۇرلىقتىڭ ەكى ءتۇرلى تارابىندا جاتقان حالىقتاردى ءبىر-بىرىمەن تانىستىرعان مۇنداي شارانىڭ ماڭىزدىلىعىن ەسكەرە كەتتى.
مسە جان-فرانسۋا لەگارە ءوز اسەرىن قازاقستاندىق تىلشىلەرمەن دە ءبولىستى:
– مەن بۇگىن پاريج تورىندە قازاقستاندىق قوناقتاردى كۇتكەنىمە بەك قۋانىشتىمىن. وسىناۋ شارانى ۇيىمداستىرۋعا ەكى تاراپ تا شىن نيەتىمەن كىرىستى. فرانتسۋزدار كەڭ دالانى ات تۇياعىمەن دۇبىرلەتكەن ەركىن قازاقتىڭ مادەنيەتىمەن جان-جاقتى تانىسا الاتىن بولدى, – دەدى.
استانادان اتتانعان دەلەگاتسيانى پاريج تورىنە باستاپ بارعان ايدا عالىمقىزىنىڭ ايتۋىنشا, ەكى كۇن بويى وتەتىن مادەني-كوپشىلىك شارالارعا جەرگىلىكتى جۇرتشىلىقتىڭ كوپ جينالاتىنىن مەرەكەنىڭ باستاماسىنان-اق اڭعارۋعا بولادى. پاريجدىكتەردىڭ الدىندا استانا قالالىق مەملەكەتتىك فيلارمونياسى, «تەررا», «تۇران», «شالقىما» بي انسامبلدەرى ونەر كورسەتەدى. پاريجدەگى مادەني كۇندەر 2 قاراشادا «وپەرا باستيليادا» ونەر شەبەرلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن وتەتىن «ازيا داۋىسى» گالا-كونتسەرتىمەن اياقتالادى.
«سونداي-اق, الداعى جەلتوقسان ايىندا قازاقستانعا ىسكەرلىك ساپارمەن فرانتسيا پرەزيدەنتى فرانسۋا وللاند كەلەدى دەپ كۇتىلىپ وتىر. ءوزدەرىڭىز بىلەسىزدەر, فرانتسيامەن ءبىرلەسكەن بىرقاتار ءىرى جوبالار جۇزەگە اسىرىلۋدا. مىسالى, گۋستاۆ رۋسسي اتىنداعى ونكولوگيا ينستيتۋتىنىڭ حيميالىق زەرتحاناسىمەن قارىم-قاتىناستى نىعايتۋعا كۇش سالۋدامىز. وسى ساپارىمىزدا فرانتسيانىڭ «ەكسپو-2017» حالىقارالىق مامانداندىرىلعان كورمەسىنە قاتىسۋ ماسەلەسى دە تالقىلانادى» دەدى ايدا عالىمقىزى.
P.S: پاريج تورىنەن اۋىز تولتىرىپ ايتار جاڭالىقتارىمىز وسىمەن تۇگەسىلمەيدى. استانا كۇندەرى جالعاسۋدا. وقىرماندارىمىزدى الداعى نومىرلەردە تاعى دا حاباردار قىلامىز.
نۇرعالي ابىلداەۆ,
ارنايى «استانا اقشامى» ءۇشىن پاريجدەن
