م.وتەمىسۇلى اتىنداعى وقۋشىلار سارايىندا وتكەن ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى ءانۋار جانعوزيننىڭ تۇرعىندارمەن كەزدەسۋى بارىسىندا قالاداعى ءبىلىم جۇيەسىنە قاتىستى جاڭالىقتار مەن وزگەرىستەر تالقىلاندى, سونداي-اق اتا-انالاردى مازالاعان وزەكتى ساۋالدارعا جاۋاپ بەرىلدى.
بالاباقشا كەزەگىنە قاتىستى قۇجاتتاردىڭ تۇپنۇسقالىعىتەكسەرىلەدى
ۆەدومستۆو باسشىسى ءبىرىنشى كەزەكتە بالاباقشاعا قاتىستى ماسەلەلەرگە توقتالدى.
– بالاباقشاداعى ورىن تاپشىلىعى تۇرعىندار ءۇشىن ەلەۋلى پروبلەما بولىپ تۇرعانى راس. جىل سايىن نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ بالاباقشالارىنا 20 مىڭنان اسا بالا كەزەككە تۇرادى. بۇگىندە شاھاردا جالپى سانى 300-دەن اساتىن مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمى بار. ونىڭ 94-ءى – مەملەكەتتىك, ال 229-ى – جەكەمەنشىك بالاباقشا, 43-ءى – بالالارعا ارنالعان شاعىن ورتالىق, 3-ەۋى – ۆەدومستۆولىق بالاباقشا. سوڭعى ەكى جىلدا جاڭادان 3 بالاباقشا ىسكە قوسىلدى. جەكەمەنشىك بالاباقشالار سانىن 3 ەسەگە ارتتىردىق. سونىڭ ناتيجەسىندە بىلتىر 3 پەن 6 جاس ارالىعىنداعى بۇلدىرشىندەردىڭ
90 پايىزى بالاباقشامەن قامتىلدى. قازىرگى تاڭدا شامامەن مىڭ ورىندىق 4 بالاباقشانىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر. وسىلاردى ەسەپكە الساق, جىل سوڭىنا دەيىن بۇلدىرشىندەردىڭ بارلىعىنا دەرلىك مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا ورىن بولادى, – دەدى ول.
وسى ورايدا اتا-انالاردىڭ ءبىرى بالاباقشاعا كەزەكسىز قابىلداناتىن ساناتتار تالاپ ەتەتىن قۇجاتتاردىڭ تۇپنۇسقالىعىن كىم جانە قالاي تەكسەرەتىنى جايلى سۇرادى. ونىڭ ايتۋىنشا, ارنايى جۇيە اسكەري قىزمەتكەرلەردىڭ بالالارىن جەڭىلدىگى بار تىزىمگە اۆتوماتتى تۇردە قوسادى, بۇل ءۇشىن اسكەري قىزمەتكەر ەكەنىڭدى راستايتىن قۇجاتتىڭ سكانەرلەنگەن نۇسقاسىن جۇكتەۋ جەتكىلىكتى. بىراق ونى قولدان جاساپ الۋ قيىن ەمەس. بۇل ساۋالعا قاتىستى ءا.جانعوزين جۇيەنى قاداعالايتىن باسقارما قىزمەتكەرلەرىنىڭ اسكەري مەكەمەلەرگە
تەلەفون سوعىپ, اتالعان كىسى تۋرالى مالىمەتتىڭ ناقتىلىعىن تەكسەرۋگە كوشكەلى جاتقانىن مالىمدەدى. ال الداعى ۋاقىتتا جاڭاعىداي جالعان قۇجات ۇسىنعاندارعا شارالار قولدانىلادى.
مەكتەپتەر ىشىنەن مەكتەپالدى دايارلىق توپتارى اشىلادى
كەزدەسۋ بارىسىندا ءوزىن ءلايلا قايىرجانوۆا دەپ تانىستىرعان كەلىنشەك:
– مەنىڭ بالام – 5-تە. ءبىز بالاباقشانىڭ مەكتەپكە دايىندىق توبىنا بارۋىمىز كەرەك پە, الدە ۇلكەن جاستاعىلار توبىنا بارۋىمىز كەرەك پە؟ – دەگەن ساۋال قويدى.
– بۇل – بالاباقشاعا قاتىستى ەڭ ءجيى قويىلاتىن سۇراقتاردىڭ ءبىرى. بيىلعى قاڭتار ايىندا ءبىلىم تۋرالى زاڭعا بىرقاتار وزگەرىس ەنگىزىلدى. ەندى بالالار 6 جاستان باستاپ مەكتەپكە بارادى. وسىعان سايكەس, قازىر مينيسترلىك تە مىناداي جاڭالىقتاردى ەنگىزدى: 5 جاسار بۇلدىرشىندەر بالاباقشانىڭ مەكتەپكە دايارلىق توبىنا بارادى, وندا ولاردى 1-سىنىپقا ازىرلەيدى. بۇدان بولەك, بۇگىندە ءبىز مەكتەپتەردىڭ وزىندە مەكتەپالدى دايارلىققا ارنالعان سىنىپتاردى اشىپ جاتىرمىز. جاڭا وقۋ جىلىنان باستاپ ەلوردالىق مەكتەپتەردىڭ جارتىسىنان استامى اتا-انالارعا وسىنداي مۇمكىندىكتى ۇسىنباق. ەگەر ءسىزدىڭ بالاڭىز 1 قىركۇيەك كۇنى 6-عا تولىقتاي تولماعان بولسا, وندا كەلەسى جىلى 1-سىنىپقا بارعانعا دەيىن بالاباقشادا نەمەسە شاعىن ورتالىقتا قالا بەرۋلەرىڭىزگە بولادى, – دەدى ءا.جانعوزين.
مۇنىمەن قوسا, اتالعان تاقىرىپ توڭىرەگىندە ءبىر اتا-انا «مەنىڭ 6 جاسار بالام جازۋ-سىزۋدى بىلمەيدى جانە مەكتەپكە بارۋعا پسيحولوگيالىق ازىرلىكتە ەمەس. مەكتەپتە 6 جاستان باستاپ بارۋ مىندەتتى مە؟ مۇنى ورىنداماعاندارعا ايىپپۇل سالىنا ما؟» دەپ سۇرادى.
ءبىلىم باسقارماسى باسشىسىنىڭ سوزىنشە, 1-سىنىپقا باراتىن بالا جازۋدى, سىزۋدى, ساناۋدى ءبىلىپ بارۋ ءتيىس دەگەن تۇسىنىك قاتە. بۇل قابىلەتتەردى 1-سىنىپ بارىسىندا دا ۇيرەنسە بولادى. ارينە, بالانى مەكتەپكە 7 جاستان باستاپ بەرگەنىڭىز ءۇشىن اتا-اناعا ايىپپۇل سالمايدى, الايدا 7 جاسار بالا ءوزىن 6 جاسارلار اراسىندا قانشالىقتى ىڭعايلى سەزىنەتىنىن دە ويلاعان ءجون.
اتا-انا براكەراجدىق كوميسسيانىڭ مۇشەسى بولا الادى
جيىن كەزىندە باسقارما باسشىسى مەكتەپتەردەگى تاماقتاندىرۋ جۇيەسىن دە ەرەكشە اتاپ ءوتتى.
– تاماقتاندىرۋ جۇيەسىن بارىنشا اشىق ءارى ساپالى ەتۋ ماقساتىندا بيىلدان باستاپ مەكتەپتەرگە تاماق جەتكىزۋ قىزمەتىمەن اينالىساتىن كومپانيالارمەن كەلىسىمشارت جاساسۋ پروتسەدۋراسىن ورتالىقتاندىردىق. بۇرىن بۇل راسىمدەردى مەكتەپ ديرەكتورلارىنىڭ وزدەرى-اق جاساي بەرەتىن. بايقاۋ وتكىزۋدىڭ جاڭا فورماتى قاتىسۋشىلار سانىنىڭ ارتۋىنا ىقپال ەتتى. بۇرىن 1 لوتقا كوپ دەگەندە 4 ۇمىتكەر تالاسسا, ەندى ونىڭ سانى 15-كە جەتتى, – دەدى ول.
سونداي-اق ءبىلىم باسقارماسى جانىنان وسى جۇيەنى قاداعالايتىن ۆەدومستۆوارالىق ساراپشىلىق توپتىڭ قۇرىلعانىن دا ايتا كەتۋ كەرەك. ونىڭ قۇرامىنا مەملەكەتتىك كىرىستەر دەپارتامەنتى, قوعامدىق كەڭەس, قالالىق ءماسليحات, «نۇر وتان» پارتياسى, كاسىپكەرلەر پالاتاسى, ءبىلىم بەرۋ, دەنساۋلىق ساقتاۋ, جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ باسقارمالارى وكىلدەرى كىرەدى. ولاردىڭ مىندەتى – ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنداعى ساپالى تاماقتاندىرۋدى ۇيىمداستىرۋ, براكەراجدىق كوميسسيا مۇشەلەرىن وقىتۋ, جەتكىزۋشىلەرمەن كەلىسىمشارتتى ۇزارتۋ نە توقتاتۋ جونىندە شەشىم قابىلداۋ جانە تاماق ءمازىرىن بەكىتۋگە قاتىستى سۇراقتاردى تاماقتاندىرۋ ينستيتۋتىمەن بىرلەسە قاراستىرۋ. جاڭا وقۋ جىلىنان باستاپ مەكتەپتەرگە تاماق جەتكىزۋشى ۇيىمدار اس ازىرلەنەتىن بولمەلەردى بەينەكامەرامەن جابدىقتاۋىنىڭ ناتيجەسىندە براكەراجدىق كوميسسيا وكىلدەرىندە بارلىق جۇمىستى «ىشىنەن» كورۋگە مۇمكىندىك بولادى. ايتپاقشى, اتا-انالار دا براكەراجدىق كوميسسيانىڭ مۇشەسى بولا الادى.
ۇلى دالا كوشەسىنىڭ باسىنداعى اۋداندا ءۇش مەكتەپ سالىنادى
مەكتەپتەردىڭ الىستىعى ماسەلەسى دە وسى كەزدەسۋ بارىسىندا ءسوز بولدى. اتا-انالاردىڭ ءبىرى:
– 38-كوشە مەن ۇلى دالا كوشەسىنىڭ قيىلىسىندا تۇرامىن. ءبىزدىڭ بالالار ۇلى دالا مەن قابانباي باتىر كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا ورنالاسقان №84, №85 مەكتەپتەرگە بارادى. مەكتەپتەردىڭ وزىنە قاتىستى ەشقانداي ماسەلە جوق. تەك ولاردىڭ الىستىعى قينايدى. جىل سايىن بالالار دا كوبەيىپ كەلەدى, اۋدانىمىز ۇلكەن. نەگە وسى تۇسقا ءبىر مەكتەپ سالىنبايدى؟ – دەدى.
باسقارما باسشىسى بۇل ماسەلەدەن قۇلاعدار ەكەنىن ايتتى.
– ءسىز ايتقان اۋدان بويىنشا مەكتەپتەر تاپشىلىعى بار ەكەنىن بىلەمىن. بيىل ءبىز 31-كوشە مەن نۇرا-ەسىل كانالىنىڭ قيىلىسار جەرىنەن مەكتەپ اشۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. ول سىزدەرگە الىسىراق بولۋى مۇمكىن, بىراق دامىپ جاتقان اۋدان ءۇشىن ول دا كەرەك. ۇلى دالا مەن 39-كوشە قيىلىسار ماڭنان دا مەكتەپ قۇرىلىسىن باستاۋ جوسپارعا ەنگىزىلدى. ول كەلەسى جىلى پايدالانۋعا بەرىلەدى. مۇنىمەن قوسا, Family Village تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ جانىنان دا بيىل, بولماسا كەلەسى جىلى مەكتەپ قۇرىلىسى بوي كوتەرەدى, – دەدى ءا.جانعوزين.
بۇدان بولەك, ۆەدومستۆو باسشىسى الدىمىزداعى وقۋ جىلىنىڭ سوڭىنا دەيىن بالالار سانى تىم كوپ مەكتەپتەردىڭ جانىنا 5 جاناما قۇرىلىس پەن 3 جاڭا مەكتەپ سالىناتىنىن, ال كەلەسى جىلى 11 ءبىلىم بەرۋ نىسانىنىڭ (6 مەكتەپ, 5 جاناما قۇرىلىس) ىسكە قوسىلاتىنىن حابارلادى.
سونداي-اق بۇگىنگى تاڭدا وتاندىق جانە شەتەلدىك ينۆەستورلاردى تارتۋ ارقىلى ەلوردادا جالپى سانى 10 مىڭ ورىندى قامتيتىن 8 زاماناۋي مەكتەپتىڭ سالىنۋى بويىنشا ينۆەستيتسيالىق مەموراندۋمعا قول قويىلىپتى. ولاردىڭ قاتارىندا بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىنەن كەلگەن ينۆەستورلار سالاتىن حالىقارالىق Sabis مەكتەبى نەمەسە ەلىمىزگە بەلگىلى Tamos مەكتەبى بار. بۇل جوبالاردىڭ قۇرىلىسى بيىل باستالىپ, الداعى 3-4 جىلدا پايدالانۋعا بەرىلەدى.
