مەكتەپ فورماسىن ساتىپ الاردا اتا-انالار ونىڭ قۇرامىنىڭ 75-85 پايىزى تابيعي ماتەريالدان ەكەنىنە كوز جەتكىزۋى كەرەك. بۇل تۋرالى قالالىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى ءانۋار جانعوزين جۋرناليستەرگە ارناپ وتكىزگەن بريفينگتە مالىمدەدى. جيىن بارىسىندا ول سونداي-اق مەكتەپتەردەگى ورىن جەتىسپەۋشىلىك, بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن دەنساۋلىعى, وقۋ ورىندارىنىڭ جابدىقتالۋى سەكىلدى ەلوردالىق ءبىلىم ءجۇيەسىندەگى كەيبىر ماسەلەلەرگە توقتالدى.
مەكتەپ فورماسى قانداي بولۋى ءتيىس؟
اتالعان ۆەدومستۆو باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا, نۇر-سۇلتان قالاسى بويىنشا مەكتەپ فورماسىنىڭ ءتۇسى – قارا كوك. بۇل تۇستا بارلىق وقۋشىنىڭ كيىمى ءبىپ-بىردەي بولۋى تالاپ ەتىلمەيدى, باستىسى – فورما كلاسسيكالىق ۇلگىدە تىگىلسە جەتكىلىكتى. ۇلداردىڭ مەكتەپ فورماسى پيدجاك, جيلەت, شالبار, مەرەكەلىك اق جەيدە, كۇندەلىكتى اق جەيدە, قىسقى مەزگىلدە تريكوتاج جيلەت جانە اق ۆودولازكادان تۇرسا, قىزداردىڭ گاردەروبىن پيدجاك, جيلەت, بەلدەمشە, شالبار, كلاسسيكالىق جەيدە, سارافان, قىسقى ۋاقىتتا تريكوتاج جيلەت جانە اق ۆودولازكا قۇرايدى. ەسكەرە كەتەرلىك تاعى ءبىر جايت, ۇلداردىڭ دا, قىزداردىڭ دا شالبارى ەركىن تىگىلگەن ءارى توبىقتى جاۋىپ تۇرۋى شارت. سونداي-اق بەلدەمشە تىزەدەن 5 سم-دەن جوعارى تۇرماۋى ءتيىس. مەكتەپ فورماسىنا ءتۇرلى ءدىني كونفەسسيالارعا قاتىستى كيىم ەلەمەنتتەرىن قوسۋعا بولمايدى. ال ءبىلىم بەرۋ ۇيىمىنىڭ ەرەكشەلىك بەلگىلەرىن, مىسالى, مەكتەپتىڭ ەمبلەماسىن كيىمنىڭ كەۋدە تۇسىنا ورنالاستىرۋ كەرەك. فورمادا دەنەنى جاراقاتتايتىن فۋرنيتۋرا بولماۋى قاجەت.
ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى اتا-انالارعا مەكتەپ فورماسىنىڭ ماتەريالىنا دا كوڭىل بولۋگە كەڭەس بەردى. ەرەجە بويىنشا مەكتەپ فورماسىنىڭ ماتاسى رەتىندە جارتىلاي ءجۇن جانە ماقتادان تىگىلگەن, كيىسكە ءتوزىمدى, انتيباكتەريالىق, انتيميكروبتىق جانە انتيستاتيكالىق قاسيەتتەرى بار ماتالار قولدانىلادى. ولاردىڭ 75-85 پايىزى ماقتا, ءجۇن سەكىلدى تابيعي ماتەريالدان, ال قالعان 15-25 پايىزى كيىمدى مىجىلۋعا ءتوزىمدى ەتۋ ماقساتىندا سينتەتيكالىق ماتەريالدان تۇرعانى ابزال.
مەكتەپ جارمەڭكەسى ءۇش رەت ۇيىمداستىرىلادى
ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى مەكتەپ فورماسىنىڭ قايدان ساتىپ الىناتىنى ماڭىزدى ەمەستىگىن ايتتى.
– فورمانى تىكتىرە مە, بازاردان نەمەسە ساۋدا ورتالىعىنان ساتىپ الا ما – بۇل اتا-انانىڭ ءوز ەركى. ەڭ نەگىزگىسى, كيىم جوعارىدا اتاپ وتىلگەن تالاپتارعا ساي بولسا بولعانى, – دەدى ول.
وسى تۇستا ءانۋار جانعوزين ءار بالانىڭ ءبىر رەتتىك كيىم-كەشەگى ءۇشىن شامامەن قانشا تەڭگە جۇمسالاتىنىن دا مىسالعا كەلتىردى. ونىڭ ويىنشا, ۇل بالالارعا دا, قىز بالالارعا دا مەكتەپ فورماسىنىڭ جيىنتىعىن, ياعني اق جەيدە, شالبار نە بەلدەمشە, جاكەت, پيدجاكتى شامامەن 20 مىڭ تەڭگەنىڭ اينالاسىندا تابۋعا بولادى. ال اياق كيىمگە 6-7 مىڭ, ءارى كەتكەندە 10 مىڭ تەڭگە جۇمسالادى. سوندا ءبىر وقۋشىنىڭ ءبىرىنشى قىركۇيەكتەگى كيىم-كەشەگىنە كەمىندە 30 مىڭداي تەڭگە قاجەت.
اتا-انالاردىڭ ءارى ساپاسى جاعىنان جاقسى, ءارى باعاسى دا قولجەتىمدى مەكتەپ فورماسىن ساتىپ الۋلارى ءۇشىن ەلوردادا جاڭا وقۋ جىلى باستالعانعا دەيىن بىرنەشە رەت مەكتەپ جارمەڭكەسى ۇيىمداستىرىلماق.
– 1 قىركۇيەككە دەيىن نۇر-سۇلتان قالاسى بويىنشا ءۇش رەت دەمالىس كۇندەرى مەكتەپ جارمەڭكەسىن وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. ولار بازارلاردا, ساۋدا ۇيلەرىندە نەمەسە وقۋشىلار سارايىنىڭ ماڭى سياقتى حالىق كوپ جۇرەتىن قوعامدىق ورىنداردا وتەدى. قازىرگى تاڭدا ورتالىق بازارمەن كەلىسىمشارت جاساسىپ قويدىق. كەلىسىمشارتقا وتىرعان تاراپ مەكتەپ فورماسىن جەتكىزۋشىلەرگە ارناپ تەگىن ورىن ۇسىنادى, – دەدى ءانۋار جانعوزين.
ءۇش مەكتەپ پەن بەس جاناما قۇرىلىس پايدالانۋعا بەرىلەدى
ءبىلىم باسقارماسى مەكتەپتەردەگى ورىن سانىنا بايلانىستى پروبلەمانى دا تالدادى. رەسمي مالىمەتكە سۇيەنسەك, بۇگىندە ەلوردادا بەس مەكتەپ, اتاپ ايتساق, №5, 14, 24, 31 جانە 40 مەكتەپتەردە شاكىرتتەر ءۇش اۋىسىممەن وقىپ جاتىر. بىلتىرعى وقۋ جىلىندا 162 مىڭ وقۋشى بولسا, بيىل بۇل كورسەتكىش 180 مىڭنان اسقالى تۇر. دەمەك 1-سىنىپقا قابىلداناتىن بالالار سانى نورمادان كوپ دەگەن ءسوز. ال بۇل الگى ورىن تاپشىلىعى ماسەلەسىن ودان ءارى ۋشىقتىرۋى مۇمكىن. سوعان سايكەس, تاعى دا ەكى مەكتەپ (№27 جانە 32 مەكتەپتەر) ءۇش اۋىسىمدى جۇيەگە كوشۋى مۇمكىن.
وسى ماسەلەنى شەشۋ ماقساتىندا قالادا بىرنەشە جاڭا مەكتەپ بوي كوتەرۋدە جانە وقۋشىسى شەكتەن تىس كوپ مەكتەپتەر جانىنا جاناما قۇرىلىس سالىنۋدا. ولاردىڭ كەيبىرەۋلەرى, مىسالى, يمانوۆ جانە برۋسيلوۆسكي كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىنداعى, 31-كوشە مەن ەسىل-نۇرا كانالىنىڭ قيىلىسىنداعى جانە «ميچۋرين» تۇرعىن الابىنداعى ءۇش مەكتەپ وسى قىركۇيەكتە پايدالانۋعا بەرىلەدى. بۇلاردان بولەك, №24, 40, 28, 64 جانە 47 مەكتەپتەردىڭ جانىنا سالىنعان جاناما قۇرىلىس تا بيىل اشىلادى.
وقۋلىققا 2 ملرد تەڭگە ءبولىندى
جيىندا وقۋ پروتسەسى بارىسىندا بالالارعا قولايلى احۋالدى قالىپتاستىرۋ ماسەلەسى دە ءسوز بولدى. بۇل تۇستا ءبىرىنشى كەزەكتە وقۋلىق پروبلەماسى ويعا ورالادى. ءبىلىم باسقارماسى باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا, بيىل استانالىق شاكىرتتەردى وقۋلىقپەن قامتۋعا 2 ملرد تەڭگە بولىنگەن. قازىرگى تاڭدا وقۋلىقتى ۇسىناتىن باسپالارمەن ارادا بارلىق كەلىسىمشارت جاسالعان. تامىزدىڭ 20-سىنا دەيىن وقۋلىقتار تۇگەلدەي الدىرىلىپ, ونىمەن وقۋشىلاردىڭ 100 پايىزى دا قامتاماسىز ەتىلەدى.
وقۋلىق ماسەلەسىمەن قاتار جۇرەتىن الاڭداۋشىلىقتاردىڭ ءبىرى – بالالار سومكەسىنىڭ اۋىرلىعى. اسىرەسە, 1 جانە 2-سىنىپ وقۋشىلارى ءۇشىن بىرنەشە وقۋلىقتى ءارى-بەرى تاسۋ وڭاي ەمەس. وسى ورايدا ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى استانالىق مەكتەپتەردىڭ 60 پايىزدايىندا باستاۋىش سىنىپتار ءۇشىن ارنايى جاشىكتەر قويىلعانىن تىلگە تيەك ەتتى. وقۋلىقتارىن سوندا ساقتاۋ ارقىلى بالالار اۋىر سومكە ماسەلەسىنەن دە قۇتىلادى.
بالالار قاۋىپسىزدىگىن دە ۇمىت قالدىرۋعا بولماس. جوعارىدا اتالعان ۆەدومستۆو باسشىسىنىڭ دەرەگى بويىنشا قازىرگى كۇنى استاناداعى بارلىق مەكتەپتەر تۇگەلدەي بەينەكامەرامەن جابدىقتالعان. ەندى بيىلعى وقۋ جىلىندا سول كامەرالاردىڭ سانىن كوبەيتۋ جوسپارلانۋدا. اسىرەسە, ولاردى وقۋشىلار كوپ جۇرەتىن تۇستارعا ەمەس, كەرىسىنشە, وڭاشالاۋ ورىندارعا جانە سىنىپ ىشىنە قويۋ كوزدەلۋدە. قاۋىپسىزدىك دەمەكشى, ءححى عاسىردا كىشكەنتايلاردى تەك فيزيكالىق قاۋىپسىزدىكپەن قامتاماسىز ەتىپ قانا قويماي, اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىكپەن دە قامتاماسىز ەتۋ قاجەتتىلىگى بار. بۇل تۇستا نۇر-سۇلتانداعى جيىرما شاقتى مەكتەپتە قاناتقاقتى جوبا رەتىندە 1-سىنىپتان باستاپ تسيفرلىق ساۋاتتىلىق ءپانى ەنگىزىلگەن. بۇدان بولەك, كەيبىر مەكتەپتەر وقۋشىلاردىڭ ءوز ەركى بويىنشا «سمارتفونسىز ساباق» تاجىريبەسىن بايقاپ كورۋدە.
ەلوردا مەكتەپتەرىنە 200-دەي مۇعالىم قاجەت
ەلوردا مەكتەپتەرىنىڭ تۇگەلدەي دەرلىگى وقۋشى باسىنا شاققانداعى قارجىلاندىرۋ جۇيەسىنە قوسىلعانى بەلگىلى. ءانۋار جانعوزيننىڭ ايتۋىنشا, «دارىن», ءبىلىم جانە يننوۆاتسيا ليتسەيى سياقتى بەس ءبىلىم وشاعىنان باسقا مەكتەپتەردىڭ بارلىعى وسى جۇيە بويىنشا قارجىلاندىرىلادى. ونىڭ ءبىر ارتىقشىلىعى, مەكتەپ ديرەكتورلارى وزدەرىندەگى وقۋشى سانىنا بايلانىستى وقۋ جىلىندا مەملەكەت تاراپىنان قانشا قارجى بەرىلەتىنىن الدىن الا ءبىلىپ, بيۋدجەتتى دە سوعان ىڭعايلاستىرىپ جوسپارلاۋ مۇمكىندىگىنە يە بولماق. اتالعان جۇيەگە سايكەس, استاناداعى №60 مەكتەپ ەڭ كوپ وقۋشىسى بار مەكتەپ بولعاندىقتان, ەڭ كوپ قارجى الاتىن (شامامەن 1 ملرد تەڭگە) ۇيىم بولىپ ەسەپتەلەدى. اتالعان قارجىنىڭ ارقاسىندا بۇگىندە قالا مەكتەپتەرى سۋ ىشەتىن فونتان, باستاۋىش سىنىپتارعا ارنالعان شكاف, ينتەراكتيۆتى تاقتا, روبوت كابينەتتەرى سەكىلدى زاماناۋي قۇرال-جابدىقتارعا قول جەتكىزگەن. سونداي-اق شاھار مەكتەپتەرى 2 مىڭنان اسا كومپيۋتەرمەن قامتىلعان. ولاردىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگى وقۋشىلاردىڭ عانا ەمەس, مۇعالىمدەردىڭ دە جۇمىسىنا ارنالىپ ساتىپ الىنعان.
مۇعالىم دەمەكشى, ءبىلىم باسقارماسى باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا, قازىرگى تاڭدا ەلوردا مەكتەپتەرىنە 200-دەي مۇعالىم كەرەك. اسىرەسە, باستاۋىش سىنىپ مۇعالىمدەرى مەن تاربيەشىلەرگە سۇرانىس جوعارى. بۇل ماسەلەنى بىرجاقتى شەشۋدىڭ شاراسى رەتىندە بۇگىندە وزگە وڭىرلەردەن جاس ماماندار تارتۋ ءۇشىن 300 ورىندىق جاتاقحانا سالىنۋدا. ول بيىلعى قىركۇيەكتە پايدالانۋعا بەرىلەدى. سونداي-اق جاس ماماندارمەن قوسا, تاجىريبەلى ۇستازداردى دا ەلورداعا شاقىرۋ ماقساتىندا ولارعا تۇرعىن ءۇي سەرتيفيكاتتارىن بەرۋ قولعا الىنعان. وسى ۋاقىتقا دەيىن ءبىلىم باسقارماسى سونداي 275 سەرتيفيكاتتى ۇستازداردىڭ قولىنا تابىستادى.
