بايجىگىت ابزالبەك – №82 «دارىن» مامانداندىرىلعان ليتسەيىنىڭ 1-سىنىپ وقۋشىسى. كوركەمسوز, تاريحي شىعارمالار وقۋعا ىقىلاسى زور. 6 جاسىندا مۇحتار شاحانوۆتىڭ «وتىرار» داستانىن تولىقتاي جاتتاپ العان.
بايجىگىت كىشكەنتايىنان تاريحقا قۇمار بولىپ وسكەن. باتىرلاردىڭ ەرلىگى تۋرالى ماقتانىشپەن ايتادى.
«وتىرار» داستانىن تەلەديداردان كينو كورىپ وتىرىپ, جاتتاپ الدىم. بۇل داستاننىڭ مازمۇنى قاتتى ۇنادى. جالپى باتىرلار تۋرالى جانە تاريحي مۋلتفيلمدەردى كوپ كورەمىن. العاش كورگەن مۋلتفيلمدەرىمنىڭ ءبىرى – «الدار كوسە». ودان كەيىن «باتىرلار» ءمۋلتفيلمىن باستادىم. بوگەنباي, قابانباي, ناۋرىزباي, رايىمبەك, ەستەمبەك, قاراساي باتىرلاردىڭ ەرلىكتەرىنە قىزىقتىم. سودان كەيىن «توميريس», «قاراساي باتىر», «جاۋجۇرەك مىڭ بالا» كينولارىن كوردىم. قازىر «كەيكى مەرگەندى» تاماشالاپ ءجۇرمىن. بارلىعىن كورىپ بولعان سوڭ اكەمە مازمۇنىن ايتىپ, بىرگە تالقىلايمىز» دەيدى ول.
[smartslider3 slider=1921]ءوزىنىڭ ايتۋىنشا, نەگىزى ولەڭدى وقىعان ساتتە مازمۇنىن بىردەن ءتۇسىنىپ الىپ, اكەسىنە اڭگىمەلەيدى. «اكەم ولەڭ وقۋ كەزىندە ەكپىنىن قويۋ جاعىنان كومەكتەسەدى. قازىر ماحامبەت وتەمىسۇلىنىڭ «مەن, مەن, مەن ەدىم» دەگەن ولەڭىن جاتتاپ ءجۇرمىن. بۇل ولەڭنىڭ مازمۇنى بىردەن اسەر قالدىردى. قاراڭىزشى, «يساتايدىڭ بارىندا ەكى تارلان ءبورى ەدىم» دەگەن جولدىڭ وزىندە اقىن يساتاي ەكەۋىنىڭ ەرەكشە باتىرلىعىن سيپاتتاپ تۇر. ال حان اسكەرىن جىبەرىپ, يساتايدى ءولتىرىپ تاستادى. وسىعان اشىنعان ماحامبەت حاننىڭ بەتىنە اشىنىپ ايتىپ تۇرعانىن بايقاۋعا بولادى. ولەڭدەگى ەرەكشە رۋحتان اسەرلەندىم» دەيدى بايجىگىت.
اناسى اسەمنىڭ ايتۋىنشا, بايجىگىت ورىسشا سويلەگەندى ۇناتپايدى.
«كەيدە ءبىزدى تۇزەيدى. مەن ورىسشا وقىعانمىن, اراسىندا ورىسشا سويلەپ قوياتىنىم بار. بىردە مىناداي قىزىق بولعان. ماشينادا كەلە جاتىپ, بايجىگىت اكەسىنە «امانگەلدى يمانوۆ ورىستارعا باعىنىپ ءجۇرىپ, تۇتقيىلدان شابۋىل جاساپ, قازاق ءۇشىن جەر جاستاندى ما؟» دەپ سۇراق قويدى. مەن «جەر جاستاندى», «تۇتقيىلدان» دەگەن سوزدەردى تۇسىنبەگەن بولىپ, ادەيى قايتا سۇرادىم. سوسىن اكەسى ەكەۋى جابىلىپ, ماعان ءتۇسىندىرىپ بەرگەن. قازاقشا سويلەگەندى جانى سۇيەدى. ورىسشا سويلەسەك, ءبىزدى تۇزەپ وتىرادى» دەدى ول.
بايجىگىتتىڭ جەكە كىتاپحاناسى بار. اي سايىن كىتاپ دۇكەنىنەن ارنايى كىتاپ ساتىپ الاتىنىن ايتتى.
«قازىر قازاق باتىرلارى تۋرالى كىتاپ وقىپ جاتىرمىن. جاقىندا عانا «ەرتەگىلەر» كىتابىن اياقتادىم. مەكتەپتە جاراتىلىستانۋ ءپانىن جاقسى كورەمىن. سەبەبى مازمۇنداۋدى جانىم سۇيەدى. ولەڭدى ەكى رەت وقىپ وتىرىپ, جاتتاپ الامىن. سىنىپ جەتەكشىم قالامقاس اپاي دا بۇل جاعىنان كومەكتەسىپ وتىرادى» دەدى بايجىگىت ابزالبەك.
بوس ۋاقىتىندا بايجىگىت ءتۇرلى ۇيىرمەلەرگە قاتىسادى. سونداي-اق قازاق ءتىلىن دامىتۋ ماقساتىندا TikTok جەلىسىندە اپكەسى, اناسى, ۇشەۋى بىرلەسىپ, پايدالى بەينەجازبالار تۇسىرەدى.
«ايگۇل يمانباەۆانىڭ ونەر مەكتەبىنە بارىپ ءجۇرمىن. وندا بي, اكتەرلىك شەبەرلىك, ۆوكالعا قاتىسامىن. بۇدان بولەك, شاحمات ۇيىرمەسى مەن اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنۋگە دە بارىپ ءجۇرمىن. سەنبى-جەكسەنبى تۇسىرەمىز. سول ءۇشىن ارنايى ۋاقىت بولەمىز, ستسەناري بويىنشا جۇمىس جاسايمىز.
قازىرگى بالالار كوبىنە ورىسشا سويلەيدى. ال ءبىز قازاق تىلىنە دەگەن كوزقاراستى TikTok ارقىلى وزگەرتسەك دەگەن ماقساتتا جۇرگىزىپ ءجۇرمىز. بالالاردىڭ قازاق تىلىندە سويلەۋگە دەگەن قۇلشىنىسىن وياتقىمىز كەلەدى. بەينەجازبادا ماقال-ماتەلدەر, جۇمباقتار جاسىرامىز, ولەڭ وقيمىز, سالت-داستۇرگە بايلانىستى قازاقي ۇعىمدارمەن تانىستىرامىز. ودان بوس ۋاقىتتا دالادا ءامىرحان, ءالىبي, ماعجان اتتى دوستارىممەن اۋلادا اققالا جاساپ, قار اتىسىپ وينايمىز» دەيدى دارىندى بالا.
«بىلەسىز بە, مەنىڭ ەرەكشە ءحوببيىم بار. قىلىشتىڭ كوللەكتسياسىن جيناعاندى جاقسى كورەمىن. ۇيدە 50-گە جۋىق قىلىش بار. ءبىر-بىرىنە ۇقسامايدى. ونى نە ءۇشىن جينايتىنىمدى تۇسىندىرە المايمىن. باتىرلاردىڭ نەگىزگى قارۋى بولعاندىقتان, قاتتى ۇنايدى. بيىل اياز اتاعا سىيلىققا نايزا العىم كەلەتىنىن جازعان ەدىم. بىراق نايزا ەمەس, ايبالتا سىيلادى. ايبالتا دا ەرەكشە قارۋ ەكەن» دەپ ءسوزىن جالعادى ول.
بايجىگىت تەلەفوندى كۇندەلىكتى حابار الىسۋعا عانا پايدالاناتىنىن ايتتى. «نەگىزى, كوپ بالالار تەلەفوننان باس المايدى. سودان كوزى كورمەي اۋىرىپ قالۋى مۇمكىن. سوندىقتان, تەلەفوندى كوپ قاراماي, كىتاپ وقۋ كەرەك. ءوزىم كۇندەلىكتى تەلەفوندى اماندىق-ساۋلىق بىلىسۋگە 5-10 مينۋت قولدانامىن. تەلەفونىمنىڭ ىشىندە ەشقانداي ويىن جوق. نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن, مۇلدەم قىزىقپايمىن» دەدى ول.
اناسى اسەم ومار 1 جاسىنان باستاپ بايجىگىتكە ەرتەگى ايتىپ باستاعان. ۇلىنىڭ ەكى رەت وقىعان ولەڭدى تەز جاتتاپ الاتىنىن ايتتى.
«بايجىگىتكە 1 جاسىنان باستاپ, ۇيىقتاردا ەرتەگى ايتا باستادىم. ءبىر-بىرىنە ۇقسامايتىن ەرەكشە ەرتەگىلەردى ۇناتاتىن بولدى. كىشكەنتايىنان العىر, بالاباقشادان باستاپ, كوركەمسوز بايقاۋلارىنا قاتىستى. سول كەزدەن-اق قابىلەتىن بايقادىق. مۇقاعالي ماقاتاەۆتىڭ, مۇحتار شاحانوۆتىڭ ولەڭدەرىن جاتقا وقيدى. ساباعىن ءوزى ورىندايدى, تياناقتى. اراسىندا عانا تەكسەرىپ وتىرامىز. جازۋى وتە ادەمى. ساباقتان كەلگەن بويدا تاپسىرمالارىن ورىندايدى. سودان كەيىن عانا تاماق ىشۋگە وتىرادى. ءوزى سونى جاقسى كورەدى» دەدى اناسى اسەم ومار.
سىنىپ جەتەكشىسى قالامقاس قابدىراشيتقىزىنىڭ ايتۋىنشا, بايجىگىت ساباق كەزىندە سۇراق قويىپ, جاۋاپ بەرگەندە سىنىپتاستارىمەن قاتار, مۇعالىمدەردى دە تاڭعالدىرادى ەكەن.
«بايجىگىت – ەرەكشە دارىندى وقۋشىلاردىڭ ءبىرى. ونىڭ ەرەكشەلىگى – ءسوز ساپتاۋىندا. ياعني, ساباق ۇستىندە تەرەڭ ويلى سۇراقتاردى قويىپ, سۇراقتارعا ەرەسەك ادامدارشا ادەبي تىلمەن جاۋاپ بەرەدى. ءتىپتى, سىنىپتاستارى دا «سەن ونى قايدان بىلەسىڭ؟» دەپ سۇراپ جاتقانىن ەستيمىز. ورىس ءتىلى, مۋزىكا, اعىلشىن ءتىلى ءپانىنىڭ مۇعالىمدەرى دە تاڭعالىپ جاتادى» دەدى سىنىپ جەتەكشىسى.
ايزادا جايىققىزى
