تىكۇشاقپەن ارالاپ كوردى
پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنا جۇمىس ساپارى قىزىلجار اۋدانىن, پەتروپاۆل قالاسىنىڭ توڭىرەگىن جانە سەرگەەۆكا سۋ قويماسىن تىكۇشاقپەن ارالاپ كورۋدەن باستالدى. وبلىس اكىمى عاۋەز نۇرمۇحامبەتوۆ مەملەكەت باسشىسىنا سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ قىزىلجار, ەسىل, شال اقىن اۋداندارى مەن پەتروپاۆل قالاسىنداعى سۋ تاسقىنى جاعدايىن باياندادى. ءوڭىر اكىمىنىڭ ايتۋىنشا, التى اۋداندا توتەنشە جاعداي جاريالانعان. قازىرگى تاڭدا 2 مىڭنان استام تۇرعىن ءۇيدى سۋ باسقان, 10345 ادام ەۆاكۋاتسيالانعان. سۋ تاسقىنىنا قارسى شارالارعا 5270 ادام جانە 906 تەحنيكا جۇمىلدىرىلعان. حالىقتىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگىنە قاجەتتى ينفراقۇرىلىمداردى قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر. تابيعي اپاتتان زارداپ شەككەن ازاماتتاردىڭ ماتەريالدىق شىعىندارىن ەسەپتەۋ جانە وتەۋ جونىندە كوميسسيا قۇرىلعان.
تۇرعىندارمەن جۇزدەستى
پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ سۋ باسقان اۋماعىن تىكۇشاقپەن ارالاپ كورگەننەن كەيىن قارعىن سۋ سالدارىنان ەۆاكۋاتسيالانعان اۋدانداردىڭ حالقىمەن كەزدەستى. تۇرعىندارمەن اڭگىمەلەسۋ بارىسىندا قاسىم-جومارت توقاەۆ شىعىنداردى وتەۋ ءۇشىن مەملەكەت بارلىق ءتيىستى شارانى قابىلدايتىنىن ايتتى. قازىرگى ۋاقىتتا سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەن بارلىق تۇرعىنعا بىررەتتىك كومەك بەرىلىپ جاتىر جانە كوميسسيا مۇلىك شىعىندارىن ەسەپتەگەننەن كەيىن وتەماقى تولەنەدى. تۇرعىن ءۇيى جارامسىز ازاماتتارعا جاڭا باسپانا سالىنادى جانە بارلىق قاجەتتى ينفراقۇرىلىممەن قامتاماسىز ەتىلەدى. سونىمەن قاتار زارداپ شەككەن تۇرعىنداردىڭ نەسيەلەرى مەن زايمدارىن تولەۋ مەرزىمى شەگەرىلەدى.
مەملەكەت باسشىسى ەشبىر ازامات نازاردان تىس قالمايتىنىن اتاپ ءوتتى.
«قازىر ءبارىمىز وتە كۇردەلى كەزەڭدى باستان كەشىپ جاتىرمىز. بۇل – جالپىۇلتتىق اپات. دەگەنمەن, ءبىر جاعىنان الىپ قاراساق, وڭ وزگەرىستەر دە انىق بايقالادى. سۋدىڭ بەتى قايتىپ كەلەدى. جاقىن اراداعى 10 كۇندە وتە قاۋىپتى بولادى دەپ ويلايمىن. بىراق ءبىز ەلىمىز بويىنشا اپات سالدارىن جويۋ شارالارىن قابىلداپ جاتىرمىز. بۇعان دەيىن ايتقانىمداي, ۇكىمەت زارداپ شەككەن ازاماتتاردىڭ بارلىعىنا قولداۋ كورسەتەدى. ءبىز سۋ تاسقىنى سالدارىنان بولعان بارلىق شىعىندى وتەيمىز. ءاربىر ازامات, ءاربىر وتباسى مەملەكەتتىڭ قامقورلىعىندا بولادى. بۇل – مەن ءۇشىن باستى مىندەت» دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
مەملەكەت باسشىسى ەلىمىزدىڭ بىرقاتار وڭىرىندەگى سۋ تاسقىنىنا بايلانىستى قالىپتاسقان كۇردەلى جاعدايدى ەسكەرە وتىرىپ, سونداي-اق بيۋدجەت قارجىسىن ۇنەمدەۋ ماقساتىندا ۇكىمەتكە, ورتالىق مەملەكەتتىك جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارعا يميدجدىك جانە باسقا دا ءىرى ءىس-شارالاردى وتكىزبەۋ جونىندە تاپسىرما بەردى.
«مەن بيۋدجەت قارجىسىن ۇنەمدەۋ ماقساتىندا ءىرى حالىقارالىق فورۋمدى وتكىزۋدەن باس تارتتىم. سونىمەن قاتار دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنا جۇمسالاتىن شىعىندى قىسقارتامىز. ارينە, قازىر بۇل شارادان تۇپكىلىكتى باس تارتۋ مۇمكىن ەمەس. بىراق وعان جۇمسالاتىن قارجى كولەمى ايتارلىقتاي ازايادى. بۇدان بولەك, ەلىمىزدىڭ توكيودا وتەتىن دۇنيەجۇزىلىك كورمەگە قاتىسۋىنا بولىنگەن بيۋدجەت تە قىسقارادى» دەدى پرەزيدەنت.
قاسىم-جومارت توقاەۆ بارلىق مەملەكەتتىك ورگانعا سۋ تاسقىنى سالدارىنان ساباق الۋى كەرەك ەكەنىن ايتتى.
«بىزدە مۇنداي اپاتتاردى الدىن الا ەسكەرتۋ جۇيەسى جەتىسپەيدى. قاجەتتى ماماندار دا تاپشى. قازىر گيدروتەحنيك كادرلاردى دايارلاۋ تۋرالى شۇعىل شەشىم قابىلداندى» دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پەتروپاۆل سۋ تورابىنا باردى
پرەزيدەنت سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنا جۇمىسى ساپارى كەزىندە پەتروپاۆل سۋ تورابىنىڭ جۇمىسىمەن تانىستى. ىرگەتاسى 1973 جىلى قالانعان نىسان سەرگەەۆكا جانە پەتروپاۆل سۋ قويمالارىنىڭ بەلگىلەنگەن رەجيمدە تولتىرىلىپ, ىسكە قوسىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ ارقىلى ەسىل وزەنىنىڭ اعىسىن رەتتەيدى. سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى عاۋەز نۇرمۇحامبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا, وڭىردەگى سۋ تاسقىنىنا ەسىل وزەنى مۇزىنىڭ ەرۋى جانە اقمولا وبلىسىنان اعىن سۋدىڭ كەلۋى سەبەپ بولعان. اسىرەسە, بيىلعى سەڭ ءجۇرۋ كەزەڭىندە مۇزداردىڭ كەپتەلىسى سالدارىنان سۋ دەڭگەيى كۇرت كوتەرىلىپ, سەل ءجۇردى. بۇل ينفراقۇرىلىمنىڭ ىستەن شىعۋىنا جانە ەسىل وزەنىن جاعالاي ورنالاسقان ەلدى مەكەندەردى سۋ باسۋىنا اكەپ سوقتىردى. سونداي-اق ول سۋ تاسقىنىنا قارسى ءىس-شارالارعا 2500 ەرىكتى بەلسەندى قاتىسىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى. ايماققا 300 توننا گۋمانيتارلىق كومەك كەلدى.
مەملەكەت باسشىسىنا «استانا» وڭىرلىك قولباسشىلىعى اسكەرلەرىنىڭ قولباسشىسى ەرجان ىبىراەۆ سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنداعى توتەنشە جاعدايدىڭ زارداپتارىن جويۋ ءۇشىن قورعانىس ۆەدومستۆوسىنىڭ 700 اسكەري قىزمەتشىسى مەن 33 تەحنيكاسى جۇمىلدىرىلعانىن باياندادى. ونىڭ ايتۋىنشا, اسكەريلەردىڭ نەگىزگى كۇشى قاپتاردى قۇممەن تولتىرۋ, بوگەتتەر سالۋ, پەتروپاۆل قالاسىنىڭ ماڭىنداعى اۋداندار مەن قىزىلجار اۋدانىنىڭ ەلدى مەكەندەرىنە جاقىن ماڭداعى جاعالاۋلاردى نىعايتۋ جۇمىستارىنا باعىتتالعان. سۋ تاسقىنىنا قارسى كۇرەس شارالارى باستالعاننان بەرى اسكەريلەر جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارىمەن بىرلەسىپ, بوگەتتەر سالۋ, ولاردى نىعايتۋ جۇمىستارىن اتقارعان. بۇل بوگەتتەردىڭ جالپى ۇزىندىعى 15 شاقىرىمنان اسادى.
قاسىم-جومارت توقاەۆقا قالىپتاسقان جاعدايدى ناقتى ۋاقىت رەجيمىندە قاداعالاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن جىلجىمالى باسقارۋ پۋنكتى جابدىقتالعانى جونىندە مالىمەت بەرىلدى. ول ءۇشىن ءار 2,5 ساعات سايىن جەرگىلىكتى جەردىڭ 2D فورماتتى كارتاسى ارقىلى اقپارات بەرۋگە قابىلەتتى ۇشقىشسىز باسقارىلاتىن بارلاۋشى ۇشۋ اپپاراتى پايدالانىلادى. سونداي-اق تاۋلىك بويى ۇشا الاتىن ءارى سۋ تاسقىنىنا قاتىستى جاعدايدىڭ وزگەرۋىنە مونيتورينگ جۇرگىزۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن تەرموۆيزيالىق كامەراسى بار درون قولدانىلادى.
«قازسۋشار» رمك سولتۇستىك قازاقستان وبلىستىق فيليالىنىڭ ديرەكتورى شۇعايىپ يباتۋللين پرەزيدەنتكە سەرگەەۆكا سۋ قويماسى 2022 جىلى كوپفاكتورلى تەكسەرىستەن وتكەنىن جانە ونىڭ تەحنيكالىق جاعدايى قاناعاتتانارلىق دەپ باعالانعانىن مالىمدەدى. بۇگىندە وڭىردەگى ەكى سۋ قويماسى دا شتاتتىق كەستەگە ساي جۇمىس ىستەپ تۇر.
اپاتپەن كۇرەسكەندەرگە العىس ايتتى
مەملەكەت باسشىسى سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنا جاساعان جۇمىس ساپارى اياسىندا سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەن تۇرعىندارعا كومەكتەسىپ جاتقان قۇتقارۋشىلارمەن, ەرىكتىلەرمەن جانە كاسىپكەرلەرمەن كەزدەستى. قاسىم-جومارت توقاەۆ توتەنشە جاعداي كەزىندە ءوڭىر تۇرعىندارىنىڭ جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمشىلدىق تانىتقانىن اتاپ ءوتىپ, تابيعات اپاتىمەن كۇرەسىپ جۇرگەن بارلىق ازاماتقا العىس ايتتى. سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى بويىنشا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى توراعاسىنىڭ قوعامدىق ورىنباسارى ەلەنا سەميدوتسكيح پرەزيدەنتكە وبلىستاعى ءار اۋداندا گۋمانيتارلىق كومەك قابىلدايتىن پۋنكتتەر اشىلعانى جونىندە مالىمەت بەردى. «Birgemiz» ۆولونتەرلەر فرونت-ءوفيسىنىڭ جەتەكشىسى اناستاسيا ۆولكوۆا ەرىكتىلەردىڭ جەدەل ارەكەت ەتۋ شتابى قۇرىلعانى تۋرالى ايتتى. شتاب 2500-دەن استام ۆولونتەردى ۇيرەتەدى جانە ولاردىڭ جۇمىسىن ۇيلەستىرەدى. «سەۆكازەنەرگو» اكتسيونەرلىك قوعامىنىڭ باس ديرەكتورى اناتولي كازانوۆسكي اتالعان كاسىپورىننىڭ اكتسيونەرلەرى 100 ميلليون تەڭگە بولگەنىن, ترانسفورماتورلار ورناتۋ جانە ەلەكتر جەلىلەرىن تارتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزگەنىن ايتتى. «قىزىلجار جولدارى» جشس ديرەكتورى اسحات جولداسپاەۆ كومپانيانىڭ سۋ تاسقىنىنا قارسى شارالارعا بەلسەندى اتسالىسىپ جاتقانىن جەتكىزدى. وسى رەتتە اتالعان مەكەمە بوگەتتەر سالۋ جانە نىعايتۋ ءۇشىن ارناۋلى تەحنيكالار مەن قاجەتتى قۇرال-جابدىقتار ءبولىپ وتىر.
قوستانايداعى احۋال تۇراقتالىپ كەلەدى
سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنان كەيىن پرەزيدەنت بورتى قوستاناي وبلىسىنا ۇشىپ كەلدى. قاسىم-جومارت توقاەۆ وڭىردەگى قازىرگى احۋالمەن تانىسۋ ءۇشىن تىكۇشاقپەن سۋ باسقان اۋماقتاردى ارالاپ كوردى. وبلىس اكىمى قۇمار اقساقالوۆ سۋ تاسقىنىنا بايلانىستى وڭىردەگى التى ايماقتا توتەنشە جاعداي جاريالانعانىن ايتتى. وبلىستاعى 492 اۋىلدىڭ 11-ءى سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەكتى. قازىرگى كەزدە جاعداي تۇراقتالدى. الايدا ءالى دە 51 ءۇي سۋ استىندا قالىپ وتىر. بۇدان بولەك, 4 كوپىردى, 7 جول ۋچاسكەسىن سۋ شايىپ كەتكەن, 1414 ەلەكتر باعانىنا نۇقسان كەلدى. ناتيجەسىندە قوستاناي مەن وبلىستىڭ وڭتۇستىگىندەگى اۋداندار اراسىندا كولىك قاتىناسى قيىنداپ, 13 ەلدى مەكەندى ەلەكترمەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسىندە تۇيتكىلدەر پايدا بولدى.
سونىمەن قاتار پرەزيدەنتكە وبلىستىڭ نەگىزگى گيدروتەحنيكالىق نىساندارىنىڭ, اتاپ ايتقاندا قاراتومار, جوعارعى توبىل جانە جەلقۋار سۋ قويمالارىنىڭ جاي-كۇيى جونىندە مالىمەت بەرىلدى. قۇمار اقساقالوۆ ەلدى مەكەندەر مەن ينفراقۇرىلىمدارعا تونەتىن قاۋىپتىڭ الدىن الۋ ءۇشىن سۋ قويمالارىنان جىبەرىلەتىن سۋ مولشەرى ۇدايى باقىلاۋدا ۇستالاتىنىن ايتتى.
جالپى, وڭىردەگى دامبالاردى بەكىتۋ, ينەرتتى ماتەريالداردى توگۋ ناتيجەسىندە توبىل قالاسىن, امانگەلدى اۋدانىنىڭ ورتالىعىن جانە باسقا دا ەلدى مەكەندەردى سۋ باسۋ قاۋپىنەن ساقتاپ قالۋ مۇمكىن بولعان.
قاۋىپتى جەرلەردە قالۋعا بولمايدى
پرەزيدەنت توبىل قالاسىندا ورنالاسقان جەدەل شتابتا سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەن قوستاناي اۋدانىنا قاراستى اۋىلداردىڭ تۇرعىندارىمەن كەزدەستى. كەزدەسۋدە قاسىم-جومارت توقاەۆ ازاماتتىق بەلسەندىلىك تانىتقان جانە اپاتقا بەي-جاي قاراماي جاناشىرلىق بىلدىرگەن بارشا جۇرتشىلىققا العىس ايتىپ, حالىقتىڭ بىرلىگى وسىنداي قيىن كەزەڭدە ايقىن كورىنەتىنىن اتاپ ءوتتى.
«مەن سىزدەرمەن جۇزدەسۋ ءۇشىن ارنايى كەلدىم. جاعدايدىڭ كۇردەلى ەكەنىن تۇسىنەمىن. مەملەكەتتىڭ بارلىق رەسۋرسى وسى ماسەلەنى شەشۋگە باعىتتالىپ جاتىر. پرەزيدەنت رەتىندەگى مەنىڭ باستى مىندەتىم – سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەن تۇرعىندارعا بارىنشا كومەك كورسەتۋ» دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنت مەملەكەتتىڭ قارجىسىن قاتاڭ ۇنەمدەۋ رەجيمى ەنگىزىلگەنىن, قاراجات زارداپ شەككەن حالىققا بولىنەتىنىن جەتكىزدى. مەملەكەت باسشىسى بارلىق زارداپ شەككەن تۇرعىندارعا قاجەتتى كومەك كورسەتىلەتىنىن ايتتى.
«وتەماقى – باستى ماسەلە. شىعىن وتەلەدى. سونىمەن قاتار تۇرعىن ءۇيى جارامسىز ازاماتتارعا جاڭا باسپانا سالىنادى جانە جوندەۋگە جارامدى ۇيلەر قايتا قالپىنا كەلتىرىلەدى. وعان قاجەتتى بارلىق قاراجات بولىنەدى. كىم پاتەرگە كوشكىسى كەلسە, ءبىز پاتەر ساتىپ الىپ بەرەمىز. كىم ءوز قونىسىندا قالعىسى كەلەدى, ولارعا تيپتىك ۇلگىدەگى ۇيلەر سالامىز. دەگەنمەن قاۋىپتى جەرلەردە قالۋعا مۇلدە بولمايدى. مۇنداي ۇيلەردىڭ جوباسى بار. بۇل ۇيلەر قىسقا دەيىن تولىقتاي سالىنادى. مەن ۇكىمەتكە الداعى جاز مەزگىلىندە, سونداي-اق كۇزدە بارلىق قۇرىلىس جۇمىستارىن ءبىتىرۋ جانە اپات سالدارىن تولىق جويۋ جونىندە مىندەت جۇكتەدىم» دەدى پرەزيدەنت.
سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسى سۋ تاسقىنىنىڭ سالدارىن ەڭسەرۋ ءۇشىن ءار ايماققا ەلدىڭ ءىرى كاسىپكەرلەرى بەكىتىلەتىنىن اتاپ ءوتتى. ءوز كەزەگىندە تۇرعىندار سۋ تاسقىنىنىڭ زارداپتارىن جويۋعا جەدەل كومەك كورسەتىلىپ, قۇتقارۋ جۇمىستارىنىڭ ۋاقىتىلى جۇرگىزىلگەنى ءۇشىن العىستارىن ءبىلدىردى. ولاردىڭ ايتۋىنشا, بۇل اپات حالىقتىڭ بىرلىگىن ايقىن كورسەتتى. تابيعات اپاتىنىڭ العاشقى كۇندەرىنەن باستاپ ەرىكتىلەر, مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر, قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى مەن توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنىڭ قىزمەتكەرلەرى, جالپى جاناشىر ادامداردىڭ بارلىعى جان-جاقتى كومەك كورسەتۋگە ۇمتىلعان.
پرەزيدەنت قازاق دالاسىنىڭ سيمۆولى سانالاتىن اقبوكەندەردىڭ كوبەيۋىنە توسقاۋىل قوياتىن شەشىمنىڭ كۇشىن جويىپ, وعان تىيىم سالىناتىنىن مالىمدەدى. كەزدەسۋ سوڭىندا مەملەكەت باسشىسى كەلەسى جىلى الاش ارداقتىسى مىرجاقىپ دۋلاتوۆتىڭ 140 جىلدىعىنا ارنالعان ءىس-شاراعا قاتىسۋ ءۇشىن ارقالىق قالاسىنا بارۋدى جوسپارلاپ وتىرعانىن جەتكىزدى.
كاسىپكەرلەرگە جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلەدى
مەملەكەت باسشىسى قوستاناي وبلىسىنا جۇمىس ساپارى بارىسىندا سۋ تاسقىنى سالدارىن ەڭسەرۋگە جاردەمدەسكەن بيزنەس وكىلدەرىمەن جانە ەرىكتىلەرمەن جۇزدەستى. كەزدەسۋگە وڭىردەگى ماشينا جاساۋ, تاۋ-كەن, تاماق جانە اۋىل شارۋاشىلىعى ونەركاسىبى سالالارىنىڭ جەتەكشىلەرى, قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ جەرگىلىكتى وكىلدەرى, وبلىستىق جاستار رەسۋرستىق ورتالىعىنىڭ ەرىكتىلەرى جانە ستۋدەنتتەر قاتىستى. قاسىم-جومارت توقاەۆ شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە قولداۋ كورسەتۋ باستى مىندەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«وسى كەزدەسۋگە ءبىراز مەتسەنات قاتىسىپ وتىر. مەن سىزدەرگە ريزاشىلىعىمدى بىلدىرەمىن. بۇل – سىزدەردىڭ جۇرەك قالاۋلارىڭىز, ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىكتەرىڭىزدىڭ كورىنىسى. مۇنىڭ ءبارىن ماراپات ءۇشىن ەمەس, شىنايى نيەتپەن جاسالعان يگى ءىس دەپ بىلەمىن» دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسى سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەن حالىققا ناقتى كومەك كورسەتۋ ىسىندە بيزنەسمەندەردىڭ ءرولى زور ەكەنىنە ايرىقشا نازار اۋداردى.
«ءبىزدىڭ ەلىمىزدە Forbes ءتىزىمىنە كىرەتىن ءىرى كاسىپكەرلەر بار. ولارمەن ارنايى كەزدەسەمىز. ولار ءار وبلىسقا, اۋدانعا, ەلدى مەكەنگە بەكىتىلەدى جانە ناقتى جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلەدى. بۇل ءبىر جاعىنان كاسىپكەرلەردىڭ مۇددەسىنە ساي كەلەدى. ويتكەنى ولار وزدەرىنىڭ قوسقان ۇلەسىنىڭ ناقتى ناتيجەسىن كورەتىن بولادى. حالقىنا قايىرىمدىلىق جاساعان ازامات رەتىندە سىزدەردىڭ دە ەسىمدەرىڭىز مەملەكەت تاراپىنان ەلەۋسىز قالمايدى دەپ ويلايمىن» دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
سونىمەن قاتار پرەزيدەنت ەرىكتىلەرگە زور قۇرمەتپەن قارايتىنىن جانە جان-جاقتى قولداۋ كورسەتەتىنىن اتاپ ءوتىپ, ولارعا ريزاشىلىق ءبىلدىردى.
