استانانىڭ اجارى اسەم دە ءساندى عيماراتتارىمەن جانە ساۋلەتتى بەينەسىمەن عانا ولشەنبەسە كەرەك. ول اينالانىڭ تازالىعىنا دا تiكەلەي بايلانىستى. ال باس قالا كوشەلەرىن مۇنتازداي جارقىراتۋعا مەيلىنشە ۇلەس قوسىپ كەلە جاتقان مەكەمەنىڭ ءبىرى – «استانا-تازالىق» جشس. جىلدىڭ ءتورت مەزگىلىندە دە ۋاقىتپەن ساناسپاي, تىنىمسىز ەڭبەك ۇلگىسىن تانىتىپ جۇرگەن مۇنداعىلاردىڭ جۇمىسىمەن جاقىنىراق تانىسۋ نيەتىمەن كاسىپورىننىڭ اقجول كوشەسى, 49 مەكەنجايىندا ورنالاسقان ەكى قاباتتى عيماراتىنا ات باسىن بۇردىق.
«استانا-تازالىق» جشس ءوندىرىس-تەحنيكا ءبولىمىنىڭ جەتەكشىسى ەرجان ايتماحانۇلى ءبىزدى جىلى شىرايمەن قارسى الدى. ايتۋىنشا, قالانى كۇندەلىكتى تازالاۋمەن اينالىساتىن كاسىپورىننىڭ جۇمىس كۇنى تاڭعى ساعات 6-دان باستالادى ەكەن.
– مەكەمەنىڭ جول جۇمىسشىلارى وسى كەزدە وزدەرىنە بەكىتىلگەن ۋچاسكەلەردى تازالاۋعا كىرىسەدى. سودان دەمالىس جوق. اۋىسىممەن ءبىرىن-ءبىرى الماستىرىپ, جۇمىس توقتاۋسىز جالعاسا بەرەدى, – دەپ باستادى اڭگىمەسىن ءبولىم جەتەكشىسى. – بۇگىنگى تاڭدا ءبىزدىڭ مەكەمەدە مەحانيكالانعان, ياعني تەحنيكانى جۇمىلدىرىپ كوشەلەردى تازالاۋ, قاردى قولمەن جيناۋ, كارىز جۇيەلەرىنە تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتۋ جانە نوسەر سۋىنىڭ الدىن الۋ باعىتىندا جۇمىستار جۇزەگە اسىپ كەلەدى. جالپى «استانا-تازالىق» جشس قالانىڭ 300-دەن استام كوشەسىن نەمەسە جينالاتىن الاڭداردىڭ جالپى كولەمىنىڭ 42 پايىز اۋماعىنا, ياعني 14980042 شارشى مەتر الاڭدى جۋىپ-تازالايدى. ولاردىڭ باسىم بولىگى, ناقتىراق ايتساق, 70 پايىزى ماگيسترالدىق كوشەلەردەن تۇرادى. بۇل جۇمىستارعا كۇن سايىن كاسىپورىننان 361 جەكە تەحنيكا مەن 391 جول جۇمىسشىسى جۇمىلدىرىلادى.
جۇمىسشىلاردىڭ دەنى – اۋىلدىقتار
قىس بويى قار تازالاپ, مۇز ويۋمەن اينالىساتىن كاسىپورىننىڭ جول جۇمىسشىلارى جىلدىڭ جىلى مەزگىلدەرىندە دە قاراپ وتىرمايدى. ەلوردانىڭ ەرەكشە تازا بولۋىنا, كوشەلەرى مەن اۋلالارىنىڭ قىسى-جازى ايناداي جارقىراپ تۇرۋىنا اتسالىسىپ كەلەدى. بۇگىندە باس قالانىڭ الماتى, بايقوڭىر, ەسىل, نۇرا جانە سارىارقا اۋداندارىندا اۋماقتى قىسقى كەزەڭنەن كەيىنگى تازارتۋ جانە اباتتاندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ, يگى ىسكە جۇزدەگەن كوممۋنالدىق قىزمەت ماماندارى مەن ارنايى تەحنيكالار جۇمىلدىرىلۋدا.
ەسىل اۋدانىنداعى بايتەرەك ۋچاسكەسىنە كەلگەنىمىزدە, بۇل جەردە جۇمىس قىزىپ جاتتى. ۋچاسكە شەبەرى ايكەرىم جولداسقىزىن اڭگىمەگە تارتتىم.
العاشىندا بۇل مەكەمەگە جاي جول جۇمىسشى بولىپ ورنالاسقان ول – بۇگىندە وسى سالاداعى جۇمىستاردىڭ قىر-سىرىن جاقسى مەڭگەرىپ العان بىلىكتى مامان. قاراماعىندا 20 شاقتى جۇمىسشىسى بار ەكەن. ايتۋىنشا, اۋدان اۋماعىندا ەكى ۋچاسكە بار: ونىڭ ءبىرى – ەكسپو, ەكىنشىسى – ءوزى شەبەرلىك ەتەتىن بايتەرەك ۋچاسكەسى. ولار قابانباي باتىر داڭعىلىنان باستاپ م-3 كوپىرى, ش.قالداياقوۆ كوشەسىنە دەيىن, اقمەشىت, تۇركىستان, ساۋران كوشەلەرىن, سىعاناقتان باستاپ ورىنبور كوشەسىنە دەيىن تازالاۋمەن اينالىسادى.
قازىرگى كەزدە «استانا-تازالىق» جشس-تە جالپى سانى 2000-عا جۋىق ادام جۇمىس ىستەيدى. كۇن سايىن جالپى سانى 315-330 جۇمىسشى قالا تازالىعىمەن اينالىسادى. بيىل ولاردىڭ جالاقىسى 20 پايىزعا كوتەرىلدى. ورتاشا ەسەپپەن ولاردىڭ ارقايسىسى 200-250 مىڭ تەڭگە شاماسىندا ەڭبەكاقى الادى. بارلىق ينۆەنتارمەن, قىسقى-جازعى كيىممەن, جۇمىس ىستەۋگە قاجەتتى قۇرال-جابدىقتارمەن تەگىس قامتاماسىز ەتىلگەن
جول جۇمىسشىلارى ەكى اۋىسىممەن جۇمىس ىستەيدى. ءبىرىنشى اۋىسىم تاڭعى 6-دان 3-كە دەيىن جۇمىس ىستەسە, ودان كەيىن كەلەسى اۋىسىم قىزمەتكە كىرىسەدى. كەشكى بريگادا تاعى بار. قىسقاسى, جول جۇمىسشىلارى تاۋلىك بويى تىنىم تاپپايدى.
كوشەگە شىعىپ جۇمىس ىستەمەس بۇرىن الدىمەن كەڭسەدە جينالىپ, تەحنيكا قاۋىپسىزدىگى بويىنشا وتكەن كەڭەستەن كەيىن جۋرنالعا قول قويىپ, اركىم وزىنە بەكىتىلگەن ۋچاسكەگە جۇمىس ءىستەۋگە اتتانادى. ماسەلەن, بۇگىن ەكى جۇمىسشى كونتەينەردىڭ ماڭىن تازالاۋعا جىبەرىلسە, ەكى ادام ارنايى تەحنيكانىڭ كومەگىمەن كوشەنى سىپىرۋعا جانە ءتورت جۇمىسشى قولىنا پاكەتتەرى مەن قىسقىشىن الىپ كۇل-قوقىس جيناۋعا شىعادى.
– استانا – ۇلكەن قالا. قانشا جيناپ, تازالاپ جاتساق تا, كەيدە تاڭەرتەڭ جيناپ كەتكەن جەرىمىز تۇستەن كەيىن شاشىلىپ جاتاتىن كەزدەر بولادى. وندايدا رەنجىمەي, قاباق شىتپاي, ەكىنشى اۋىسىمنىڭ جۇمىسشىلارى قايتا جينايدى. ادامدار دا ءارتۇرلى. كەيدە «Gorilla», «Coca-Cola» سەكىلدى سۋسىندى ىشەدى دە, بوس قۇتىنى قوقىس جاشىگىنە سالماي, جەرگە تاستاپ كەتەدى. جەگەن تاماقتارىنىڭ قالدىعىن دا جول بويىنا تاستايتىندار كوپتەپ كەزدەسەدى. ءتىپتى كەلە جاتىپ, قولىنداعى زاتتارىن بىزگە قاراي لاقتىرا سالاتىنداردى دا كورىپ ءجۇرمىز. «نەگە ولاي ىستەيسىڭ؟ الدىڭدا قوقىس جاشىگى تۇر عوي» دەسەڭ, «بۇل – سەنىڭ جۇمىسىڭ, سەن جيناي سال» دەپ ءوز جونىنە كەتە باراتىندار جوق ەمەس. وندايلاردى كورگەندە, ارينە, قىنجىلاسىڭ. جالپى تۇرعىندارعا ايتارىم: قالا تازالىعىنا كوڭىل ءبولىپ, قاراپايىم ادامداردىڭ ەڭبەگىن باعالاساڭىزدار ەكەن, – دەدى ايكەرىم شەليمبەتوۆا.
جول جۇمىسشىلارىنىڭ دەنى قالا ماڭىنداعى اۋىلداردان كەلەدى ەكەن. 2012 جىلدان بەرى وسى مەكەمەدە ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن 58 جاستاعى قارلىعاش الىمبەكوۆا مالينوۆكادان قاتىناپ جۇمىس ىستەسە, ەربول قىرعىزباەۆ رومانوۆكا دەگەن اۋىلدان كەلىپ جۇمىس ىستەپ جۇرگەن كورىنەدى.
جاسى 50-گە جاقىنداعان گۇلنار قۇسايىنوۆا بولسا قاراعاندى وبلىسىنىڭ نۇرا اۋدانىنا قاراستى بايتۋعان اۋىلىنان. بۇعان دەيىن اسپاز بولىپ جۇمىس ىستەگەن ول جولداسىنىڭ دەنساۋلىعىنا بايلانىستى ەڭبەككە جارامسىزدىعىن, شيەتتەي ءۇش بالانى اسىراۋ ءۇشىن 120 شاقىرىم جەردى ارتقا قالدىرىپ, كۇن سايىن استاناعا قاتىناپ جۇمىس ىستەۋگە ءماجبۇر ەكەنىن جاسىرمادى.
– اۋىلىمىزدا جۇمىس تا, جالاقى دا جوق. بۇل جەردە اي سايىن ۋاقىتىلى ەڭبەكاقىمىزدى الىپ تۇرامىز. مەرەكە كۇندەرى سىياقى بەرەدى. قالادا تۇراتىندار قوعامدىق كولىكتەردە تەگىن جۇرەدى. ءبىز سەكىلدى سىرتتان قاتىناپ جۇمىس ىستەيتىندەردى ارنايى اۆتوبۋسپەن تاسىمالداۋ قاراستىرىلعان. قىستىڭ كۇندەرى تەگىن تاماقپەن قامتاماسىز ەتتى. جۇمىس وڭاي ەمەس, ارينە. اسىرەسە ايازدى, بوراندى كۇندەرى اۋىر. بىراق كوبىنە قيمىلداپ جۇمىس ىستەگەننەن كەيىن بە, توڭا قويمايمىز. تۇرعىنداردىڭ مادەنيەتى تۋرالى ايتساق, ءبارى دە بولادى. جۇمىسىمىز بولعان سوڭ ەشكىممەن قارسىلاسپايمىز, تازالىق ساقتاۋعا تىرىسامىز. جالپى قازىر بۇرىنعىداي ەمەس, ادامدار اينالاسىنا ۇقىپپەن قاراۋعا داعدىلانىپ كەلەدى, – دەدى جۇمىسشى.
ولار سوناۋ الىس اۋىلداردان ات ارىتىپ, استاناعا ەرىككەننەن كەلىپ جۇرگەن جوق. اۋىلدا جۇمىس بولسا, بالا-شاعاسىنىڭ قاسىندا تىپ-تىنىش وتىرار ەدى عوي. تۇراتىن ەلدى مەكەندەرىندە نە جۇمىس, نە جالاقى بولماعان سوڭ, وسىلاي ەڭبەك ەتىپ, ناپاقا تاۋىپ جۇرگەندەر جۇمىسىنا ادال, ەلوردانىڭ وزگە قالالارعا ۇلگى بولۋى جولىندا ايانباي تەر توگۋدە.
تەحنيكا ءتىلىن مەڭگەرگەندەر تاپشى
استانادا كوشەلەر مەن اشىق اۋماقتاردى سانيتارلىق تازارتۋ جۇمىستارى كۇن سايىن جالعاسىپ جاتىر. بۇل رەتتە مەملەكەت باسشىسى دا cۋ تاسقىنىنا ۇشىراماعان وبلىستار مەن قالالاردىڭ اكىمدەرىنە كوشەلەردى تازارتۋ, كوگالداندىرۋ جانە ەلدى مەكەندەردىڭ اۋماقتارىن اباتتاندىرۋ جونىندە بىرقاتار تاپسىرما بەرگەن بولاتىن. سونىڭ اياسىندا قالاداعى كوپىرلەر, ءتۇرلى بەلگىلەر, قورشاۋلار, ەسكەرتكىشتەر جۋىلىپ, گۇلزارلار, ساياباقتار, قوعامدىق كەڭىستىكتەر قوقىستاردان تازارىپ, ارنايى تەحنيكانىڭ كومەگىمەن تروتۋارلار مەن جول جابىندارىن مەحانيكالاندىرىلعان تازالاۋ جۇرگىزىلىپ جاتىر.
بۇگىندە ەلوردانىڭ بارلىق 5 اۋدانىندا دا جول جۇمىسشىلارىنىڭ تاماقتانۋى مەن تۇسكى ءۇزىلىس كەزىندە ءسال دە بولسا تىنىعۋى ءۇشىن بارلىق جاعداي جاسالعان. تەك «استانا-تازالىق» جشس ءوندىرىس-تەحنيكا ءبولىمىنىڭ جەتەكشىسى كاسىپورىندا تەحنيكا ءتىلىن جەتىك مەڭگەرگەن مامانداردىڭ جەتىسپەيتىنىن اتاپ ءوتتى.
– استانانىڭ تازالىق مەكەمەسىندەگى جول جۇمىسشىلارىنىڭ باسىم بولىگى قالاعا جاقىن ماڭداعى اۋىلداردان قاتىناپ جۇمىس ىستەيدى. ولاردى تاسىمالداۋ تەگىن جۇرگىزىلەدى. دەگەنمەن وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر, بۇل جۇمىسقا قالالىقتار, اسىرەسە جاستار جاعى ونشا كوپ كەلە قويمايدى. ال مۇنداعى جۇمىسشىلاردىڭ ورتاشا جاسى – 40 پەن 50-ءدىڭ اراسى, ودان ۇلكەندەرى دە بار. جاسىراتىنى جوق, بۇگىنگى تاڭدا كاسىپورىندا كادر جەتىسپەۋشىلىگى بايقالادى. قازىردىڭ وزىندە 80-100 جول جۇمىسشى جەتىسپەيدى. كولىك جۇرگىزۋشىلەرمەن دە ماسەلە تۋىنداپ وتىر. ارنايى تەحنيكالار بولعاندىقتان, وعان كەز كەلگەن جۇرگىزۋشىنى الا المايمىز, بۇل سالاعا ارنايى ءبىلىمى بار ماماندار قاجەت. وكىنىشكە قاراي, بۇگىنگى تاڭدا ونداي بىلىكتى ماماندار تاپشى, – دەدى ەرجان ايتماحانۇلى.
اسىرەسە قىستا جۇمىس كوپ. ارقانىڭ ايازى مەن بورانىنا قاراماي, قالانىڭ قارىن كۇرەپ, ەلوردانىڭ تازالىعىن قامتاماسىز ەتەتىن «استانا-تازالىق» جشس جۇمىسشىلارىمەن بىرگە تەحنيكا جۇرگىزۋشىلەرى دە تىنىم تاپپايدى. وسىنداي قالىڭ قار جاۋعان كەزدە قوسىمشا 433 بىرلىككە دەيىن ارنايى تەحنيكا تارتىلادى. مۇنداي كەزەڭدە قار تازالاۋ كۇشەيگەن رەجيمدە, ەكى اۋىسىممەن جۇرگىزىلەدى. اۋا رايىن بولجاۋ قىزمەتى كاسىپورىنعا مالىمەت جىبەرەدى. مەكەمە سوعان سايكەس جۇمىستى رەتتەپ وتىرادى.
ءبولىم جەتەكشىسىنىڭ ايتۋىنشا, قازىرگى كەزدە «استانا-تازالىق» جشس-تە جالپى سانى 2000-عا جۋىق ادام جۇمىس ىستەيدى. كۇن سايىن جالپى سانى 315-330 جۇمىسشى قالا تازالىعىمەن اينالىسادى. بيىل ولاردىڭ جالاقىسى 20 پايىزعا كوتەرىلدى. ورتاشا ەسەپپەن ولاردىڭ ارقايسىسى 200-250 مىڭ تەڭگە شاماسىندا ەڭبەكاقى الادى. بارلىق ينۆەنتارمەن, قىسقى-جازعى كيىممەن, جۇمىس ىستەۋگە قاجەتتى قۇرال-جابدىقتارمەن تەگىس قامتاماسىز ەتىلگەن.
– قازىرگى تاڭدا بۇل سالادا شەشىمىن كۇتكەن ماسەلەلەر بارشىلىق. ماسەلەن, كوشەدەگى قوقىس جاشىكتەرىنە تەمەكىسىن سوندىرمەي تاستاپ كەتەتىندەر كەزدەسىپ قالادى. ول بۇرىنعىداي تەمىر ەمەس, پلاستيك بولعاندىقتان جانادى. تۇرعىنداردىڭ وسىنى ويلامايتىنى وكىنىشتى. سونداي-اق شاعىن, ورتا بيزنەس وكىلدەرى مەن قالادا قارقىندى جۇرگىزىلىپ جاتقان قۇرىلىس الاڭدارىندا كۇردەلى ماسەلە كوپ. ولاردىڭ كوبى ءالى كۇنگە دەيىن اۋماقتاعى كۇل-قوقىستى جيناماي, «استانا-تازالىقتى» كۇتىپ وتىرادى. نەگىزى, ول تابالدىرىقتان باستالادى, ءار ادام تازالىقتى وزىنەن باستاۋى كەرەك. ويتكەنi تازالىق – مادەنيەتتiڭ باستى بەلگiسi. سوندىقتان ەلوردالىقتاردى اينالامىزدىڭ ايناداي بولۋىنا ايرىقشا ۇلەس قوسۋعا شاقىرامىن! – دەدى ەرجان ايتماحانۇلى.
