تورەعالي تورەالى, ەسترادا ءانشىسى: ايتىس مەنى, مەن ايتىستى تاستاعانىم جوق
تانىمال ءانشى تورەعالي تورەالىنىڭ استانا كۇنىنە وراي وتكىزەتىن شىعارماشىلىق كەشىن كوپشىلىك اسىعا كۇتىپ ءجۇر. «قازاق قىزعا ۇيلەنەم» دەپ اتالاتىن كونتسەرت 8 شىلدەدە كونگرەسس-حولدا ۇيىمداستىرىلادى. وسىناۋ ءىس-شارا الدىندا ەسترادا جۇلدىزىمەن كەزدەسىپ, وقىرماندارىمىز جولداعان ون ساۋالدى نازارىنا ۇسىنعان ەدىك.
– بىرنەشە كۇننەن كەيىن باس قالادا كونتسەرت بەرمەكشىسىز. وندا كورەرمەندەردى نەندەي نارسەلەرمەن قۋانتپاقسىز؟
راۋان قاليمولدا, مۇعالىم
– اللا قالاسا, اسەم استانامىزدىڭ تۋعان كۇنى قارساڭىندا جەكە ءان كەشىمدى بەرۋدىڭ ءساتى تۇسكەلى وتىر. ونداعى ماقساتىم – ماعىناسىز كونتسەرت قويىپ, قاراجات تابۋ ەمەس. جينالعان جۇرتشىلىق قۇلاق قۇرىشىن قاندىرار ادەمى اننەن ءلاززات الىپ, ءبىر دەمالىپ قايتسا ەكەن دەيمىن. قانداي جاڭاشىلدىق بولارىن سوندا بارعاندا بىلە جاتارسىزدار. «ارىق ايتىپ, سەمىز شىق» دەمەي مە قازاق؟!
– ءسىزدىڭ قاي ءانىڭىزدى الساق تا بيلەي كەتۋگە ىڭعايلى, اۋەنى ويناقى. سوڭعى ۋاقىتتاعى تويلاردىڭ بىردە-ءبىرى ولارسىز وتپەيتىن بولدى. الايدا قازىرگى ەسترادادا ونسىز دا جەڭىل ءان كوپ. بىرنەشە جىل حيت بولىپ, سوڭىنان ۇمىتىلىپ كەتەتىن اندەردىڭ ورىنداۋشىسى بولىپ قالامىن دەپ قورىقپايسىز با؟
كۇنايىم بەگەن, ستۋدەنت
– ونەر ادامىن وسىرەتىن دە, وشىرەتىن دە – حالىق. سوندىقتان بۇقارانىڭ مەنى باعالاپ, قولپاشتاعانىنا ريزامىن. جەڭىل-جەلپى اندەر دەپ «ءسۇيىپ قالدىم, كۇيىپ قالدىم, سەنسىز ءومىر جوق» سىقىلدى سوزدەرى بار اندەردى عانا ايتۋعا بولاتىن شىعار. مەنىڭ رەپەرتۋارىمدا ونداي دۇنيەلەر جوقتىڭ قاسى. قولدان كەلىپ جاتسا, كوڭىل كوتەرىپ, بوي سەرپىلتەتىن اندەر ورىنداعان دۇرىس قوي.
– ءسىز ورىندايتىن اندەردىڭ ءسوزى جاقسى. ورىنداۋىڭىزداعى اندەردىڭ ءماتىنىن كىم جازادى؟
اقتولقىن دۇيسەنوۆا, بالا كۇتۋشىسى
– كەشە عانا ايتىستىڭ ەسىگىن جاۋىپ شىعىپ, ارزان ۇيقاستى ءان ايتسام جاراسپايتىن سياقتى. ەڭ العاشقى ءانىمدى جازدىرعان كەزدەن باستاپ-اق تىڭدارماننىڭ قۇلاعىن «ايىم-كۇنىم, كۇيەم-سۇيەم» دەيتىن ءمانسىز تىركەستەرمەن اۋىرتپايمىن دەگەنمىن. مەنىڭ رەپەرتۋارىمداعى اندەردىڭ باسىم بولىگىنىڭ ءسوزىن ءوزىمنىڭ ومىردەگى ءارى ونەردەگى باۋىرىم, دوسىم, ايتىسكەر اقىن قاينار الاكوزوۆ جازادى. «بول جانىمدا», «ىزدەمە», «قازاق قىزعا ۇيلەنەم», «اللو» اندەرى ءماتىنىنىڭ اۆتورى – سول جىگىت. سونىمەن قاتار, ايان سەيىتوۆ, ەرشات قايبولدين, قانات مىرزاحان سىندى اقىنداردىڭ سوزدەرىنە جازىلعان اندەرىم دە بار.
– وتباسىڭىز, جەكە ءومىرىڭىز تۋرالى ايتساڭىز…
بالجان سۇيىندىك, ەسەپشى
– فاريزا, دينا ەسىمدى ەكى قارىنداسىم بار. انام – ورىس ءتىلى ءپانىنىڭ مۇعالىمى. قازىر ءۇي شارۋاسىندا. قاراپايىم قازاقى وتباسىندا تاربيەلەندىم.
– ايتىستا جۇرگەنىڭىزدە ءبىر توپ اقىنمەن قاجىلىققا بارعانىڭىزدى بىلەمىز. مەككەگە قاجىلىقتىڭ ءمان-ماعىناسىن ءتۇسىنىپ باردىڭىز با؟ مۇسىلماندىقتىڭ شارتتارىن قازىر قانشالىقتى ورىنداپ ءجۇرسىز؟
مەيرام ساعىندىق, جۋرناليست
– قايرات ساتىبالدى اعامىز باستاپ ءبىراز اقىن قاجىلىققا بارعان ەدىك. قاجىلىقتىڭ ءمان-ماعىناسىن تولىقتاي ءتۇسىنىپ باردىم. مەنىڭشە, مۇسىلماندىق پارىزىڭدى وتەۋدىڭ ەرتە-كەشى جوق. ونى اركىم ءوزى ءۇشىن جاسايدى عوي. سول سەبەپتى, مۇنداي جايتتاردى جاريا قىلماۋ كەرەك سەكىلدى.
– الداعى ۋاقىتتا ءسىزدى ايتىستان قايتا كورە الامىز با؟
مارات نۇرلىباي, ينجەنەر
– ايتىستان كورىپ قالۋلارىڭىز عاجاپ ەمەس. ايتىس مەنى, مەن ايتىستى تاستاعانىم جوق. تۋراسىنا كەلگەندە, مەنى تورەعالي تورەالى ەتكەن دە – وسى ونەر. كونتسەرتتەرىمە كەلەتىن كورەرمەننىڭ جارتىسى – ۇلكەن كىسىلەر. ولار مەنى وسى ايتىس ارقىلى تانىعان شىعار دەپ ويلايمىن.
– بولاشاقتاعى جوسپارلارىڭىزبەن ءبولىسىڭىزشى.
ارۋجان قايىرحان, قارجىگەر
– العا قويعان ماقسات-مىندەتتەرىم جەتەرلىك. ازىرگە ۇلتتىق ارنامەن تىزە قوسىپ, «ۇلى دالا بالاسى» اتتى رەاليتي-شوۋ ءتۇسىرىپ جاتىرمىز. بۇل شوۋ رەسپۋبليكامىزداعى توعىز وبلىستى قامتيدى. ونى الداعى ۋاقىتتا «قازاقستان» ۇلتتىق ارناسىنان تاماشالايتىن بولاسىزدار.
– ءانشى رەتىندە ەندى تانىلا باستاعانىڭىزدا بازبىرەۋلەر ءسىزدى قايرات نۇرتاستىڭ كوشىرمەسى دەپ اتادى. ەندى ءبىرى ەركىن نۇرجانوۆقا ۇقساتىپ جاتتى. جالپى, ەلىكتەيتىن كىسىلەرىڭىز بار ما؟
جانسايا ەشىموۆا, جەكە كاسىپكەر
– قايرات تا, ەركىن دە ەلىكتەۋگە تۇرارلىق, ەڭبەكقور انشىلەر عوي. بىراق ءوزىم ولارعا ەمەس, بالا كۇنىمنەن «نۇر-مۇقاسان» توبىنداعى مۇقاسان اعاعا قاتتى ەلىكتەدىم. ول كىسى اكەمنىڭ دوسى بولاتىن. قىزىلورداعا كونتسەرت بەرىپ كەلگەندە, بايقوڭىرداعى ءبىزدىڭ ۇيگە سوعىپ, پوستەرلەرىنە ماعان قولتاڭبا جازىپ بەرىپ كەتەتىن. ال ساحنادا مۇقاسان اعانىڭ داۋىسىمەن ءان سالىپ, ءبيىن قايتالاعان ەمەسپىن. كوشىرمە ونەرمەن كورىنە المايتىنىمدى تۇسىنەمىن, ويتكەنى.
– ءوزىڭىز انگە ءسوز جازعىڭىز كەلمەي مە؟
بۇركىت باتىرحانوۆ, اسابا
– ءوزىم دە بىرنەشە انگە ءسوز جازىپ كوردىم. ونەردە جۇرگەن اعا-اپكەلەر, باۋىرلار ءوتىنىش جاساعان كەزدە اندا-ساندا قاعازعا ءتۇرتىپ قوياتىنىم بار. ولەڭ جازۋ اقىن ءۇشىن بۇيىم دا ەمەس. جۇرەك جابىعىپ, كوڭىل سىزداعان كەزدە ءبىر شۋماقتار كەلەدى, ايتەۋىر. بىراق ءبىر اقىندار سياقتى كومپوزيتور ۇسىنعان كەز كەلگەن مۋزىكاعا سۇيكەپ ولەڭ جازا سالمايمىن. ەرتەڭ تيتردا «ولەڭىن جازعان» دەگەن جەردە مەنىڭ اتىم تۇرادى. ءوز ەسىمىمدى ارزان ۇيقاستاردىڭ يەسىنە اينالدىرماۋىم كەرەك. ەركىن نۇرجانوۆپەن بىرىگىپ ورىندايتىن «بوتام-اي» دەگەن ءاننىڭ ءسوزىن ءوزىم جازعانمىن. حالىق جىلى قابىلداعان ءتارىزدى.
– «اتاعى جەر جارعان ءانشى اتانۋ ءۇشىن قالتاڭدا قىرۋار قارجىڭ بولۋى كەرەك» دەگەن قاعيدامەن قانشالىقتى كەلىسەسىز؟
مۇحيت باباقۇل, وقۋشى
– قاراجات كەرەك, ارينە. قازىرگى زاماندا اقشامەن ءبارىن جاساۋعا بولادى. الايدا اللادان كەلگەن دارىنىڭ مەن تالانتىڭ بولماسا, ەشكىمگە دە كەرەك ەمەسسىڭ. ءوز باسىم ونداي قاعيدانى ۇستانبايدى ەكەنمىن.
دايىنداعان: بوتاگوز ماراتقىزى
