جاز كەلسە استانا ادەمى گۇلدەردىڭ ورداسىنا اينالادى. قالا كوشەلەرى قالى كىلەم توسەلگەندەي قۇلپىرا باستايدى. مامانداردىڭ ايتۋىنشا, گۇل – كوڭىلدى جايلاندىرۋعا, كوزدى دەمالدىرۋعا تاپتىرماس قۇرال. اسiرەسە, ساناعا كiرiپ العان تىنىمسىز ويلاردان ارىلتۋ مەن جۇرەك جاراسىن ەمدەۋگە شەبەر. راسىندا, گۇل دەگەندە كەز كەلگەن جاننىڭ كوز الدىنا اسەمدiك پەن سۇلۋلىق ەلەستەيدى. ال, قاپتاعان جاسىل جەلەكتەر اراسىندا دەمالۋ, ۇزاق ءجۇرۋ – كارiلiكتiڭ الدىن الادى. ولاي بولسا, بiزدiڭ استانانى دەرتكە داۋا قالا دەۋگە بولادى.
گۇل ەگۋ جۇمىستارى – ءوز الدىنا ۇلكەن الەم. ەلوردادا سول جۇمىستارعا باقىلاۋ جۇرگىزىپ, كوگالداندىرۋ مەن كورىكتەندىرۋ شارالارىن ۇيىمداستىرۋدا «استانا كوگالداندىرۋ» مەكەمەسىنىڭ ورنى بولەك. قالا كوشەلەرىنە ەكولوگيالىق باقىلاۋ جۇرگىزۋ جۇمىستارىن جۇيەلى تۇردە اتقاراتىن مەكەمەگە جاۋاپكەرشىلىك جۇگى كوپ ارتىلادى. ويتكەنى, ولار جاسىل مايسا مەن وسىمدىكتەردى ءوسىرىپ, گۇلدەر مەن اعاشتاردى جايناتىپ, قالانىڭ تازالىعى مەن ونىڭ كوركىنە كۇش سالىپ, ادەمىلىك سىيلايدى. «استانا-كوگالداندىرۋدىڭ» ەڭ باستى ماقتانىشى – ونىڭ ەڭبەك ۇجىمى. مۇندا قاشاندا ءوز ءىسىنىڭ مامانى, ءارى ءوز جۇمىسىن بار جان-تانىمەن بەرىلىپ جاسايتىن جۇمىسشىلار ىستەيدى. ولار جىل مەزگىلىنىڭ كەز كەلگەن ۋاقىتىندا قيىندىققا قاراماستان جاسىل جەلەكتەردى بارىنشا كۇتىپ-باپتايدى. كۇن سايىن تاڭ اتپاستان كوگالداندىرۋ جۇمىسىمەن اينالىسادى. بيىل باعباندار قالاداعى 151 127 شارشى مەتر اۋماقتى كوك مايسامەن كومكەرمەك.
كاسىپورىن جىلىجايلارىندا شىرايگۇل, ەسىنەك, تاگەتيس, سالۆيا, بەگونيا سىندى گۇلدەردىڭ 54 ءتۇرى ءوسىرىلدى. كوگالداندىرۋ ماماندارىنىڭ ايتۋىنشا, بيىل بۇلاردىڭ قاتارىنا گۇلدەردىڭ جاڭا تۇرلەرى قوسىلىپتى. اتاپ ايتساق, ولار – شىرماۋىقگۇل, باقىتگۇل, تەگەۋرىنگۇل, بوزوت, ابريەتا, گەيحەرا, پينەتسەتۋم دەپ اتالاتىن كوپجىلدىق وسىمدىكتەر. ادەتتە, ماماندار جىل سايىن گۇل وتىرعىزۋ ناۋقانىن مامىردا باستاپ, ەلوردا تويىنا ساناۋلى كۇن قالعاندا اياقتايتىن. بيىل ماۋسىم ايىنىڭ اياعىنا دەيىن وتىرعىزامىز دەيدى. سونداي-اق, ولار لاندشافتىق كوگالداندىرۋداعى حالىقارالىق تاجiريبەلەرگە سۇيەنە وتىرىپ, كوگالداندىرۋدىڭ ءتۇرلi ادiستەرiن قولدانىپ كەلەدi. وعان قوسا قىس كەزىندە كاسىپورىننىڭ لاندشافتىق جوبالاۋ شەبەرحاناسىنىڭ ماماندارى گۇل دەستەلەردىڭ جوباسىن ازىرلەپ قويعان. بۇگىندە «اقوردا», «قازاق ەلى» الاڭدارى مەن «شابىت» شىعارماشىلىق سارايى, «ستۋدەنتتەر» ساياباعى مەن قالالىق اكىمدىك, اباي ەسكەرتكىشىنىڭ اۋماعى جاسىل جەلەكپەن كومكەرىلدى. بۇعان قوسا, استانا كوشەلەرى كوپكە گۇل مۇسىندەرمەن دە بەلگىلى. جاسىل جەلەكتەن جاسالعان 25 ءمۇسىن قويىلا باستادى. سول جاعالاۋداعى گۇلدەن توقىلعان «كيىز ءۇي», «قىز بەن جىگىت», «تۇيەلەر» سىندى مۇسىندەر كوزدىڭ جاۋىن الادى.
ءبىر قاراعاندا سۇلۋلىق سىيلايتىن سول جايقالعان گۇلدەردى باپتاۋدىڭ ءوز ماشاقاتى جەتكىلىكتى. كاسىپورىن ماماندارىنىڭ ايتۋىنشا, گۇلدi ەككەننەن ونى كۇتۋ ماڭىزدىراق. مىسالى, ولار گۇل ەگiلگەن ايماقتاردى گۇلدiڭ قاسيەتiنە قاراپ سۋارادى. كەيبiر گۇلدەر سۋدى بويىنا, جاپىراقتارىنا سiڭiرسە, كەيبىرى سۋدى تامىرىندا ۇستاپ, شولگە ءتوزiمدi كەلەدi. ال, ارام شوپتەردi جۇلۋ, گۇلدiڭ ماڭايىن تازارتۋ جۇمىستارى بولسا, ناعىز ۋاقىتتى قاجەت ەتەتiن جۇمىستاردىڭ ءبىرى. ايتا كەتەتىنىمىز, بۇگىندە قالامىزدا كولiك كۇن ساناپ ارتۋدا. ودان قالا اتموسفەراسىنا ەلەۋلى زيان كەلەدى. استانا iسپەتتەس كۇندiز-ءتۇنi بiر تىنبايتىن, ۇنەمi قوزعالىستا بولاتىن شاھارعا اتموسفەرانى رەتتەپ تۇرۋعا كوكتiڭ اسەرi كوپ.
ەركەجان ساتىمبەك
