نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ كوشەلەرىندەگى كەپتەلىس, جول-كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ, جولدا ءجۇرۋ قاۋىپسىزدىگى, ت.ب. ماسەلەلەر استانا اكىمدىگىندە وتكەن جينالىستا اڭگىمە وزەگىنە اينالدى.
جول-كولىك ينفراقۇرىلىمىنىڭ جاعدايى
ەلوردانىڭ جول-كولىك ينفراقۇرىلىمى كەيىنگى سەگىز جىلدا 157 پايىزعا ۇلعايىپ, قالا جولدارى 770 كم-عا ۇزاردى. بۇگىندە ەلوردادا 350 مىڭ كولىك تىركەلگەن. وعان سىرتتان كەلەتىن 75 مىڭ قوزعالىس قۇرالدارىن قوسساق, كۇن سايىن باس قالا كوشەلەرىنە 400 مىڭنان استام كولىك شىعۋى مۇمكىن. بۇل جاعدايدا كولىك ءنوپىرى جول-كولىك ينفراقۇرىلىمىنا تۇسەتىن جۇكتەمەنى كوبەيتىپ, ايتارلىقتاي قولايسىزدىقتار تۋعىزاتىنى ءسوزسىز.
جولداردىڭ جارامسىز كۇيگە تۇسۋىنە جاۋىن-شاشىن مەن اۋا تەمپەراتۋراسىنىڭ اياق استىنان قۇبىلۋى كوپ كەرى اسەر ەتەدى. سونداي-اق قالادا كولىك سانىنىڭ شامادان تىس كوبەيۋى جولداردىڭ جىلدام توزۋىنا سوقتىرادى. كوشەنىڭ جولدارى جارىلىپ, وي-شۇڭقىر پايدا بولادى. ونىڭ ۇستىنە كەي كوشەلەردىڭ ۋاقىتىلى جوندەلمەي جاتاتىنى دا جاسىرىن ەمەس. جولدارعا ارالىق جوندەۋ جۇرگىزۋ مەرزىمى 5 جىل دەپ بەلگىلەنگەنىمەن, كەي كوشەلەرگە ۇزاق ۋاقىت جوندەۋشىلەردىڭ كۇرەگى تيمەگەن. ماسەلەن, اباي داڭعىلىنىڭ سارىارقا-
رەسپۋبليكا ۋچاسكەسىنە جوندەۋ جاسالماعالى 7 جىل وتكەن. بوگەنباي باتىر داڭعىلىنىڭ سارىارقا-
ءۋاليحانوۆ ۋچاسكەسى جامالماعالى 9 جىل بولعان.
قازىرگى كۇنى ەلوردا جولدارىنداعى قوزعالىستى رەتتەۋ ءۇشىن اقىلدى كولىك جۇيەسى (ITS) ەنگىزىلىپ جاتىر. ول جول تورابىن كەپتەلىستەن ارىلتۋعا جانە كولىك اعىمدارىن ءتيىمدى باسقارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
التاي كولگىنوۆ, نۇر-سۇلتان قالاسى اكىمى:
– باعدارشامنىڭ سارى بەلگىسىنىڭ جاسىلعا اۋىسۋ ۋاقىتىن 3-تەن 5 سەكۋندقا ۇلعايتۋ جول-كولىك وقيعالارىن 16 پايىزعا دەيىن تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. سونداي-اق جاياۋ جۇرگىنشى جولاقتارىن, بوللاردتار ورناتۋ جانە رەۆەرسيۆتى قوزعالىستى ەنگىزۋ, جەكەلەگەن ۋچاسكەلەرىندە جىلدامدىقتى شەكتەۋ جانە باعدارشامعا جاقىن ورنالاسقان تروتۋارلاردى اباتتاندىرۋ قاجەت. ەگەر تاڭەرتەڭ ماشينالار اعىنى ءبىر جاققا, ال كەشكە — ەكىنشى جاققا قوزعالسا, وندا قاراما-قارسى جولاقتار بوس قالادى. بۇل كەپتەلىستەن ارىلۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
سونىمەن قاتار ازاماتتاردىڭ جولدا ءجۇرۋ مادەنيەتى بولۋ كەرەك. بارلىق باعىتتا قاۋىپسىزدىك جۇمىستارىن كۇشەيتۋگە ءتيىسپىز.
قوعام بەلسەندىلەرى رەيدكە شىعادى
كولىك جانە جول-كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى نۇرلان سولتامبەكوۆتىڭ ايتۋىنشا, اعىمداعى جىلى كولىك ءنوپىرى قالىڭ ۋچاسكەلەردە ITS- پايدالانۋ ارقىلى قوزعالىس جىلدامدىعىن 18 پايىزعا, كوشەلەردىڭ وتكىزگىشتىك قابىلەتىن 40 پايىزعا ارتتىرۋعا, جولدا ءجۇرۋ ۋاقىتىن 18 پايىزعا ازايتۋعا قول جەتكىزىلدى. 2019 جىل سوڭىنا دەيىن ITS نىساندارى 207 باعدارشامعا دەيىن جەتكىزىلەتىن بولدى.
– ءبىزدىڭ كاسىپورىن جول-كولىك ينفراقۇرىلىمىن جەتىلدىرەدى جانە جۇيەنىڭ كەمشىن تۇستارىن انىقتايدى. جالپى قولدانىستاعى اۆتوموبيل جولدارىنا, جوندەۋ جۇمىستارىنا جانە ماتەريالدار ساپاسىنا تالداۋ جۇرگىزەدى. جول-كولىك ينفراقۇرىلىمىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن باقىلايدى, – دەدى «جول اكتيۆتەرى ۇلتتىق ساپا ورتالىعى» رمك باس ديرەكتورى زامير ساعىنوۆ.
وعان قوسا ورتالىق قوعام بەلسەندىلەرىمەن بىرگە جولداردىڭ ساپاسىن تەكسەرۋ رەيدتەرىن ۇيىمداستىرادى. جاقىندا استانانىڭ ىرگەسىندەگى قوسشى اۋىلىنىڭ كوشەلەرى تەكسەرىلدى.
جول قاۋىپسىزدىگىن ساقتاۋ – باستى مىندەت
قر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ استانانى دامىتۋعا بايلانىستى وتكەن جيىندا كولىك-جول ينفراقۇرىلىمىن جەتىلدىرۋگە, جولدا ءجۇرۋ قاۋىپسىزدىگىن ارتتىرۋعا نازار اۋدارتقان بولاتىن. وسى جيىندا جول-كولىك وقيعالارىن ازايتۋ, ءولىم-جىتىممەن جانە جاراقاتتان ساقتاندىرۋ بويىنشا شارالاردى جۇيەلى جۇرگىزۋدى تاپسىردى. پرەزيدەنت تاپسىرماسىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ەلوردا اكىمدىگىندە قالا باسشىسى التاي كولگىنوۆتىڭ قاتىسۋىمەن جول قوزعالىسى مەن قاۋىپسىزدىگىنە ارنالعان القالى جيىن ءوتتى.
رەسمي اقپاراتقا سۇيەنسەك, جىل سوڭىنا دەيىن قالانىڭ 7 كوشەسىنە اعىمدىق جوندەۋ جاسالىپ, اگروقالاشىق, كوكتال-1, ءوندىرىس, وڭتۇستىك-شىعىس (وڭ جاعالاۋ), ەنەرگەتيك تۇرعىن الاپتارىنا جالپى ۇزىندىعى 27 شاقىرىمدى قۇرايتىن 51 كوشەگە تاس جول سالىندى.
پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى ەرجان سادەنوۆ جول-كولىك وقيعالارىنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن, ەڭ الدىمەن, مەكتەپتەر مەن بالاباقشالار ماڭايىنداعى جول بەلگىلەرىن, اقپاراتتىق قالقانداردى, جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولاقتارىن قالىپقا كەلتىرۋ كەرەك ەكەنىن ايتتى. ويتكەنى بارىنەن بۇرىن بالالاردىڭ ءجۇرىپ-تۇرۋى قاۋىپسىز بولۋ ءتيىس.
التاي كولگىنوۆ جول ەرەجەلەرىن بۇزعان كولىك يەلەرىن جازاسىز قالدىرماۋ كەرەكتىگىن, ويتكەنى جازاسىزدىق قاتەرلى جاعدايلارعا اكەلۋى مۇمكىن ەكەندىگىن ايتتى.
– الدىن الۋ شارالارى ناتيجە بەرەدى. بۇل بىردەن كورىنەدى. سونىمەن قاتار ازاماتتاردىڭ جولدا ءجۇرۋ مادەنيەتى بولۋ كەرەك. بارلىق باعىتتا قاۋىپسىزدىك جۇمىستارىن كۇشەيتۋگە ءتيىسپىز. الدا ايازدار كۇتىپ تۇر, اۆتوبۋستاردىڭ ءجۇرىپ-تۇرۋ ۋاقىتىنىڭ ارالىعى ۇزاق بولماسىن, جىلى ايالدامالار جۇمىس ىستەۋى كەرەك, كوشە جارىعى مەن بەلگىلەرى جوق جەرلەردە ولاردى جەدەلدەتىپ ورناتۋ قاجەت, – دەدى قالا اكىمى.
قالا اكىمى تۇرعىندارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ باستى مىندەت ەكەنىن ايتتى. جول قاۋىپسىزدىگى بويىنشا جوبالاردى ىسكە اسىرار الدىندا تۇرعىندارمەن كەزدەسىپ, ۇسىنىستارى مەن سۇرانىستارىن تىڭداپ, جوسپارلاپ, ىسكە اسىرۋ كەرەكتىگىن اتاپ ءوتتى.
