Körnekılıkpen oqytudyŋ kömegı orasan
Soŋǧy kezderı bılım ordalarynda öz betımen qazaq tılınde söileu maqsatynda körnekı qūral, dialog arqyly oquşylardyŋ qyzyǧuşylyǧyn arttyru mäselesıne ülken män berılude. Būl – igı bastama, jaqsy qadam.
Mūndai ädıspen oqytu oquşylardyŋ bılımge degen qyzyǧuşylyǧyn oiatyp, qabılet-qarymyn arttyra tüsetındıgın, sondai-aq, söileu mädenietınıŋ bırtındep qalyptasatynyn däleldese kerek. Būl jönınde orystyŋ ūly klassik pedagogy K.Uşinskii: «Bala türmen, boiaumen, dybyspen, jalpy tüisıktermen oilaidy. Osydan kelıp, olar üşın oqytudyŋ qajettıgı tuyndaidy. Ol dereksız ūǧymdarǧa jäne sözderge qūrylmaidy, körnekılık bala tıkelei qabyldaityn naqty obrazdarǧa negızdeledı» degen bolatyn.
Dialogtık jäne körnekı qūraldarmen oqytudyŋ qūrylymy men aiasy keŋ. Mäselen, orys tılınde oqityn synyptarda qazaq tılın üiretu üşın ärtürlı ädıs-täsılder arqyly jūmys jürgızu – taptyrmas qūraldyŋ bırı. Oquşynyŋ oi-örısın, tanym-tüsınıgın, ynta-zeiının suret-syzba, kesteler, oiyn türlerı, taqyrypqa säikes körnekı qūraldar kömegımen ūdaiy jetıldırıp otyruy, sondai-aq, üzılıste, sabaqtan tys uaqytta bır-bırımen dialog arqyly tıl syndyru jattyǧularyn jasauy – ärbır ūstaz eŋbegınıŋ jetıstıgı. Bırınşıden, mūndai ädıs mūǧalımnıŋ tereŋ bılımı men asqan şeberlıgın qajet etedı. Mıne, sonda ǧana mūǧalım öz oquşysyna qajettı dünienı bere alady degen söz. Qazır zamanaui tehnikanyŋ damyǧan kezeŋı. Izdegenıŋızdı äp-sätte taba qoiasyz. Tek qabılettı, ızdenımpaz şäkırt bolsa, jetıp jatyr. Jasyratyny joq, bız keŋestık däuırdıŋ aiaǧyna taqau bılım aldyq. Ol kezde kompiuter degen atymen joq. Bälkım, bırlı-ekılı bolsa, bolǧan da şyǧar. Esımde, sol kezderı bızge EVM degen sabaq jürdı. Kompiuterdı körmegen soŋ, mūǧalımnıŋ qyzylkeŋırdek bolyp tüsındırgenınen eşteŋe ūǧa qoimaitynbyz. Sony oqyp bıtırdık qoi.
Arada jyldar öttı. Keiın qalaǧa kelgen soŋ kompiutermen jūmys ısteuge tura keldı. Amal joq, basynan bastap üirendık. Ūqqanym, auyzekı tılde aitqan bır basqa da, köz aldyŋda büge-şügesıne deiın körsetıp, tüsındırgen bır basqa eken. Osydan keiın körnekı qūraldar arqyly tıl üiretu jūmystaryn balabaqşadan bastap üiretse de artyqtyq etpeitınıne köz jetkızdım. Ärı bügıngı säbi – erteŋgı oquşy, şäkırt. Mektepke de besaspap daiyndyqpen kelgen bolar edı. Balabaqşa meŋgeruşılerı men tärbieşılerıne memleket tarapynan köŋıl bölınıp, basymdyq berılse igı.
Dana NŪRMANOVA,
№15 mektep-liseidıŋ qazaq tılı
men ädebietı pänınıŋ mūǧalımı
Dara sportşylardyŋ daŋqyna orai…
Aldaǧy uaqytta Olimpiada chempiony İlia İlin jäne mänerlep syrǧanauşy Denis Ten «Astana» prezidenttık sport klubyna bölek joba retınde enuı mümkın.
«Qazırgı taŋda «Astana» prezidenttık sport klubyna «Astana» velokomandasy, «Barys» hokkei kluby, «Astana» futbol kluby, «Astana arlandary» boks kluby, «Astana» basketbol kluby, «Astana – Dakar» kluby, «Astana» su polosy komandasy endı. Sondai-aq, bügınde İlia İlin men Denis Ten bölek joba retınde kıredı degen jospar bar» dep mälımdedı «Samūryq – Qazyna» ūlttyq äl-auqat qorynyŋ basqaruşy direktory Darhan Qaletaev. Şılde aiynda «Astana» prezidenttık kluby Memleket basşysyna tanys-tyrylatyn bolady.
Tiımsızdıkten toqtatyldy
Astana-Almaty jürdek poiyzy temır jol magistralı jobasy biudjet üşın öte qymbatqa tüsetındıkten toqtatyldy.
«Prezidenttıŋ tapsyrmasy boiynşa qosymşa saraptama jürgızıldı. Jobanyŋ qymbattyǧy men atalǧan baǧyttaǧy tasymaldardy äue kölıgı arqyly jüzege asyruǧa bolatynyn eskere otyryp, «Astana-Almaty» temır jol magistralı jobasy tiımsız degen qorytyndy jasaldy» dep mälımdedı Kölık jäne kommunikasiia ministrlıgınıŋ baspasöz qyzmetı.
«Ramstor» kögergen iogurt satty
Redaksiiamyzǧa Aijan esımdı tūrǧyn habarlasyp, mūŋyn şaqty. Ol «Samal» şaǧyn audanynda ornalasqan «Ramstor» sauda ortalyǧynan 12 dana «Chudo» iogurtyn satyp alǧan eken, sonyŋ üşeuı kögerıp ketıptı. Mūndaidy kütpegen ol chegımen bırge sauda ortalyǧyna baryp, iogurttardy saudadan alyp tastaudy sūraidy. Alaida, ondaǧylar önımdı tek basqaǧa auystyryp nemese tūtynuşyǧa aqşasyn qaitaryp bere alatynyn, bıraq iogurttardyŋ bärın satudan alyp tastai almaityndaryn alǧa tartqan. «Sauda ortalyǧy mūndai önım satuǧa tiıs emes. Būl – tūtynuşynyŋ qūqyǧyn būzu» deidı oqyrmanymyz.
Bız mäselenıŋ män-jaiyna qanyqpaq bop, «Ramstordyŋ» direktory Serıkqali Beisenovke habarlastyq.
«Sauda ortalyǧynyŋ sörelerıne tüsetın kez kelgen azyq-tülıktıŋ sertifikaty bar. Önımderdıŋ şyǧarylǧan uaqyty men jaramdylyq merzımı de qataŋ qadaǧalanady. Al iogurtterdıŋ kögerıp ketuı onyŋ ışıne aua kırıp ketuınen boluy mümkın. Keibır tūtynuşylar süt, airan sekıldı aq taǧamdardy satyp alarda, onyŋ şetın aşyp köredı. Termikalyq öŋdeuden ötken iogurttar tyǧyz jabylady, olarǧa eşqandai aua kırmeuge tiıs. Al säl aua kırse, ol önım jaramdylyq merzımıne qaramai, kögerıp ketedı» deidı ol.
Aptanyŋ facebook saualy
Qalqaman Sarin:
Astanadaǧy jastar teatryndamyz. B. Soqpaqbaev «Menıŋ atym Qoja» qoiylymy. Körermennıŋ siqy mynau. Kım kınälı?..
Jaras Kemeljan:
Astanada önerdıŋ ortasy joq qoi. Al Almaty degen än äuelep, küi tögılıp jatqan qala emes pe!
Janar Quatqyzy:
Bärı jarnamaǧa qarap qalǧan joq! Jastardyŋ qyzyqpauşylyǧynan osy hälge jetıp otyrmyz. Eger ūlttyq tärbie tek qana qaǧaz jüzınde ǧana ıske asyrylmai, ömırde de jüzege asyrylsa, olai bolmas edı.
Rustem Karynsauov:
Qandai qoiylym – sondai körermen şyǧar. Ol jaǧyn da oilap qoiaiyq. Jalpy, «Menıŋ atym Qoja» teatrlyq qoiylymǧa kele me?
