Halqymyzdyŋ soŋǧy 10-15 jylda jaratqan dünielerın jai ǧana atap ötu qanşalyqty oŋai bolsa, qazaq halqynyŋ bügıngı ruhy jaiynda qarapaiym ǧana oi aitu sonşalyqty kürdelı mäsele eken. Sebebı, dünielık jetıstıkterımız orasan. Bailyǧymyz mol. Qazaq elınde jaŋadan jasalynǧan, maqtanyş eterlık öndırıster, ǧimarattar, joldar jäne basqalardy mektep balasy da qinalmai tızıp aita alady.
Astana – osy jaratqan dünielerımızdıŋ köşbasşysy. Kümänsız!
Al, menıŋ aitaiyn degenım – Astana ruhy jaiynda. Qazaq ruhy jaiynda.
Bır ǧaiyp oi. Men jeke özımnıŋ qazaq ekenımnen asa bır airyqşa maqtanyş ete aluǧa qūqyǧymnyŋ joqtyǧyn tüsınemın. Şaǧyn ǧana halqy bar kez kelgen ūlt ökılınıŋ de öz ūlty üşın maqtanyşy şeksız bolady. Būl – tabiǧi närse. Däl sol sekıldı, keibır kemşılıkterımız paş etılgende, özımnıŋ qazaq ekenımnen ūialmauym da kerek ekenın bılemın.
Bızdı zamandasymyz, özbek halqynyŋ tamaşa qyzy Zamira Şukur «Äke men anany taŋdau adam balasynyŋ qalauymen bolmaityny sekıldı, ūltty taŋdau da bızdıŋ qalauymyzdan tys bolatyn oqiǧa» degen bolatyn. Menıŋ qazaq bolyp tuylǧanym – şeksız tylsym dünienıŋ enşısınde.
Bız tek qazaq halqy ekendıgımızden, qazaq halqy ökılı ekendıgımızden, ǧajaiyp qala tūrǧyny ekendıgımızden maqtanyş ete alamyz. Būl – haq!
Egemendıktıŋ alǧaşqy jyldary, bauyrlas Özbek elınıŋ azamaty kezderımde, Qazaq elınıŋ qiyndyqty jyldardy bastan ötkızgenın, ǧasyrlar almasuy jyldarynan keiıngı memlekettıŋ dürkırep örkendeuı sebepterın taldap, sabaqtap, özbek halqynyŋ ziialy ökılderımen äŋgıme kezınde, būl damudyŋ sebebın ekonomikalyq, saiasi jäne basqaru joldary tūrǧysynan tüsındırgenımmen, negızın aiqyndai almaǧan ekenmın.
Oǧan sebep te bar eken. Qala ruhy. Men äigılı «Nan qalasy» atalǧan ejelgı qala Taşkenttıŋ tūrǧyny boldym. Taşkenttık bolu öz aldyna erekşe ruhani küş berumen qatar, jauapkerşılıgı de barşylyq bolatyn. Ortalyq Aziia kındıgınde ornalasqany jäne tarihi örkeniet oşaqtary Türkıstan, Būhara, Samarqant, Hiua, Taraz, Şymkent qalalarynyŋ jaqyndyǧy, Taşkenttıŋ örkendeuıne keŋ mümkındıkter beretın. Özbekstannyŋ jer qoinauy da şikızatqa bai. Altyn, uran, gaz, mūnai, maqta. Örkendeuge barlyq mümkındık bar…
Degenmen, bügıngı künı Ortalyq Aziianyŋ ǧana emes, Euraziia kontinentınıŋ nazary – Astanada. Älemnıŋ nazary – menıŋ Astanamda!
Otanymyzdyŋ örkendeuınıŋ nätijesı, belgısı, köşbasşysy…
Osy nätijelerge jetu sebepterınıŋ negızı nede?..
Qazaqstannyŋ damuynyŋ negızgı jauabyn kezdeisoq uaqytta, oilamaǧan jerde, kütpegen adamnan estıdım. Ömır ǧajaiyp!
Biylǧy Astana ekonomikalyq forumynyŋ aiaqtalar keşı, Astanadaǧy zäulım «Qazaqstan» konsert zalynda forum qonaqtaryna arnalǧan ülken konsert berıldı. Qūrmanǧazy atyndaǧy Qazaq ūlttyq konservatoriiasy ūjymy, studentterı teŋdesı joq tamaşa konsert berdı. Qazaq ekonomikasynyŋ ǧana emes, mädenietınıŋ örkendegenınıŋ nyşany osy konsert desek, aǧattyq bolmaidy.
Konservatoriia rektory, qazaq halqynyŋ bırtuar qyzy Janiia Äubäkırova qonaqtardy forum jūmysynyŋ nätijelı aiaqtaluymen qūttyqtap, öz sözınıŋ soŋynda «Qazırgı kezde qazaq halqynyŋ jasampazdyq ruhy öte joǧary, sondyqtan bız būdan da biık jetıstıkterge jete alamyz» dedı. Halyq ornynan tūryp, rizaşylyqpen öte ūzaq qol soqty!
Ūlttyŋ ruhyn köteru – tek ūly tūlǧalardyŋ enşısınde.
Nemıs, japon halyqtary soǧystan keiıngı talqandalǧan jaǧdaiynan bügınge kelıp, eŋ qūdırettı memleketterge ainaldy. Būnyŋ tüpkı sebebı tek nemısterdıŋ, japondardyŋ eŋbektengıştıkterınde emes dep oilaimyn. Eŋbektengıştıkten köp ūlttar būlardan qalyspaidy. Mäsele, nemısterdıŋ, japondardyŋ ūlt ruhyn kötere alatyn basşylarynyŋ äreketınde edı. Olar tüzgen memlekettık jüie halyqtyŋ müddesıne sai boldy. Önege körsete aldy.
Bızdıŋ Elbasymyz qazaq halqyn jaŋa astana qūru maqsatymen jasampazdyqqa jūmyldyra bıldı.
Qazaq halqynyŋ ūlttyq ruhynyŋ joǧary boluynda Astana önegesı, Astana ruhynyŋ ülken maŋyzy bar. Astanalyq bolu ruhy özgeşe talap qoiady. Osy talapqa ūstaz retınde säikes bolu boryşy bar. Astananyŋ aldyndaǧy boryş. Men mūny künde sezınemın.
Ūltty jasampazdyqqa tärbieleu degende, eŋ aldymen osy ūlt ökılı retınde «jeke özımdı tärbieleuım kerek» ūǧymy alǧyşart bolady. Keibıreulerımızge özgelerdı, qoǧamdy tärbieleu mümkındıgı berılmegen şyǧar, bıraq özın ruhi tärbieleu erkındıgı berılgen.
Sonymen bırge, ūstazdar paryzy retınde, būl tärbie jemıs beruı üşın, älı oi-pıkırı türlı keleŋsızdıkterge üirenbegen jas-tarymyzdy tura jolǧa bastauymyz, ūlttyq ruhty sıŋıruımız kerek dep bılemın.
Astananyŋ jasampazdyq ruhy joǧary. Būl ruh – qazaq halqynyŋ ruhynyŋ joǧary boluynyŋ kepılı!
Kele jatqan Astana künı aldynda Astanamyzdyŋ, qazaqtyŋ elordasynyŋ märtebesı arta tüssın!
«Qazırgı kezde qazaq halqynyŋ jasampazdyq ruhy öte joǧary, sondyqtan bız būdan da biık jetıstıkterge jete alamyz».
Saparbai JŪBAEV,
L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetınıŋ dosentı
