Bügınde balyq önımderı Astana tūrǧyndarynyŋ kündelıktı tūtynatyn taǧam türlerıne ainalyp kele jatyr. Olai deitın sebebımız, soŋǧy kezderı är öŋırlerden kelıp jatqan azyq-tülık järmeŋkelerıne aǧylǧan jūrttyŋ köbınıŋ özge emes, däl osy balyq satatyn düŋgırşekterdıŋ aldynda kezekke bailanyp tūryp qalatyny baiqalyp qalyp jür.
Önımnıŋ osy türın satyp, näpaqasyn aiyryp otyrǧan satuşylar da soŋǧy bırneşe jylda jūrttyŋ balyqqa degen sūranysy kürt artyp otyrǧanyn aitady. Olardyŋ aituynşa, keluşılerdıŋ köbı aqserke, skumbriia, eskolar, şortan, bekıre sekıldı balyqtardy taŋdaidy eken. «Būl balyq türlerınıŋ köbı şetelden, naqty aitar bolsaq, Norvegiia elınen äkelınedı. Baǧasy da qymbat. Mäselen, tūzdalǧan skumbriia balyǧynyŋ kelısı 2 myŋ teŋgege deiın jetedı. Soǧan qaramastan, alyp jatady» deidı «Ajar» sauda ortalyǧynyŋ Säule esımdı balyq satuşysy. Alaida būl sözımız jūrttyŋ bärı şeteldık, iaǧni därumenge bai teŋız balyqtaryn tūtynady degen pıkırdı bıldırmese kerek. Elorda ırgesındegı Qoiandy toǧany, Qarasu özenı jäne Viacheslavka sekıldı su qoimalary men özen-kölderden aulanatyn tūqy, möŋke, aq amur sekıldı balyq türlerıne de sūranys az emes.
Qazırgı taŋda qalamyzdaǧy balyq şaruaşylyǧyn damytu mäselesımen Astana qalasy äkımdıgı janynan qūrylǧan «JasNūr» öndırıstık-şaruaşylyq käsıporny ainalysady. Atalmyş mekemenıŋ ūiymdastyruymen 2012 jyldan berı balyq resursyn saqtap, odan ärı damytu üşın jüielı jūmystar atqarylyp, milliondaǧan balyq şabaqtary jıberıldı. Tek biyldyŋ özınde Qoiandy su qoimasyna altailyq tūqy balyǧynyŋ – 100 myŋ, aq amur balyǧynyŋ 40 myŋ danasy jıberılgen bolatyn. «Sonymen qatar, 20 myŋ dana ekıjyldyq altyn tüstı möŋke balyǧy taǧy bar. Viacheslavka su qoimasyna da 80 myŋ dana sarbaiandyq tūqy balyǧy men 20 myŋ dana aq amur balyǧy qosylyp otyr. Qarasu özenınıŋ eskı arnasy men Şalqar, Ūialy-Şalqar kölderıne de osyndai balyq türlerın jıberdık. Būl – öte jyldam ösetın balyq türlerı, sondyqtan arnaiy taŋdap alynǧan. Balyqtardy ösıru barysynda su qoimalary qaldyqtardan tazaryp, zaŋsyz balyq aulauşylyqtyŋ aldyn alamyz. Būl şaralar tabiǧat resurstaryn dūrys paidalanuǧa ärı halyqty qoljetımdı baǧadaǧy sapaly balyqpen qamtamasyz etuge septıgın tigızedı. Sonymen qatar, atalmyş su aidyndaryndaǧy balyqtardyŋ qany tazarady» deidı «JasNūr» mekemesınıŋ Qorşaǧan ortany qorǧau bölımınıŋ basşysy Mahmud Ahmetjanov.
Mamannyŋ aituynşa, qalamyzda balyq saudasymen köbıne jeke käsıpkerler ainalysady eken. Olardyŋ satyp tūrǧan möŋke, tūqy, şortan sekıldı balyq türlerınıŋ köbı – sol Qoiandy, Qarasu, Viacheslavka sekıldı şaǧyn kölderdegı qoldan jıberılgen balyqtar. Aralarynda Qorǧaljyn men Ereimentaudan aulanǧan balyqtar da kezıgedı. «Sonymen qatar, qys mezgılınde qalamyzdaǧy sauda nüktelerınen Şardara su qoimasy men Atyraudan kelgen balyqtardy köruge bolady. Būlardyŋ barlyǧy zaŋdy. Astanada zaŋsyz balyq satuşylarǧa oryn joq. Qūjatsyz balyq satylmaidy. Äkımdık pen qalalyq SES mamandary ol jaǧynan qyraǧy. Är balyqtyŋ qaidan aulanǧany tekserıledı. Sosyn olardyŋ jüzbeqanatyn, jelbezegın qaraidy. Işkı aǧzalaryn tekseremız. Tekseruden ötpei, qalǧandaryn satqyzbaidy. Degenmen saqtyqta qorlyq joq. Zaŋsyz balyq saudasynyŋ aldyn alu jäne oqys jaǧdailardy boldyrmau maqsatynda Astananyŋ bırneşe jerınde arnaiy aşylǧan dükenımız bar. «Jaŋa aulanǧan balyq» dep atalatyn būl dükende balyqtar tırıdei satylady. Tūraqty satyp aluşylary bar. Baǧasy da arzan ärı qauıpsız» deidı M.Ahmetjanov.
Bürkıt NŪRASYL
