Bügıngı taŋda «Egemen Qazaqstan» gazetınıŋ jauapty hatşysy bolyp qyzmet atqaryp jürgen Amangeldı Qiias jaiynda aitamyz. Baspa ısın baǧamdai bıletın azamattar gazettegı hatşylyq ne ekenın jaqsy bıledı. Redaksiiadaǧy bükıl tehnikalyq qyzmettıŋ barlyǧy osynda atqarylady. Iаǧni, baspa tehnologiiasyn meŋgergen mamandardyŋ şoǧyrlanǧan ortasy. Qazırgı tılmen aitqanda, tehnokrattar deiıkşı.
Amangeldı ekeumız būrynǧy S.Seifullin atyndaǧy Selinograd memlekettık pedagogikalyq institutynyŋ (bügıngı Euraziia ūlttyq universitetı) filologiia fakultetınde bır topta oqydyq. Besınşı kurstan bastap ekeumız qalalyq «Aqmola aqiqaty» gazetınde (bügıngı «Astana aqshamy») qatar eŋbek jolyn bastaǧan edık. Onyŋ tyrnaqaldy tuyndysy mahabbatqa arnalǧan novella bolatyn. Ol qalai jazylǧan deisız ǧoi? Bükıl äŋgıme jelısındegı sözder tek kıtap ataularynan ǧana qūralǧan. Jaŋylmasam, 150-ge taiau kıtap atauy. Sözderı öleŋşe örılgen. Maǧynasy da menmūndalap tūr. Endı oilap qaraŋyz, tek kıtap ataularyn ǧana qoldana otyryp novella jazu tıptı oŋai şarua emes. Būl üşın ūşqyr qiialmen ūştalǧan erekşe qabılet te kerek. Būǧan körkem ädebiettı köp oqyǧan zerektıktı de qosyŋyz. Nesın jasyraiyn, tabany kürektei 28 jyldan berı qalam ūstap jürgen men älı künge mūndai dünie jaza almaspyn-au.
Alǧaşqy kezderı Amangeldınıŋ gazetke jariialanǧan materialdary bürkenşık atpen şyǧyp jürdı. «Aldyoŋǧardyŋ jyr-jüregı» degen ataumen. Äsıre aitqanym emes, är jazǧan düniesı sensasiialyq sipat alatyn. Äsırese, sol kezdegı Selinograd qalasynda elge etene tanylǧan jazuşy qauymnyŋ airyqşa nazaryna ılıktı. Tıptı olardyŋ bırqatary redaksiiaǧa arnaiy kelıp, «Aldyoŋǧardyŋ jyr-jüregın» attai qalap ızdegenı bar. Mäselen, marqūm publisist-jazuşy Jomart Äbdıhalyqtyŋ (oblystyq «Arqa ajary» gazetınıŋ bas redaktory) aŋsary Amangeldıge qarai qatty audy. Talai ret «Arqa ajaryna» auysuyn sūraǧan da bolatyn. Kölemdı kei materialdaryn öz gazetınde köşırıp jariialap ta jürdı. Sondai-aq sol kezdegı oraq tıldı jurnalist, marqūm Jūmatai Sabyrjanūly da Qiiastyŋ qimas aǧasyna ainaldy. Būdan basqa da bırtalai ziialy qauym ökılderınıŋ oǧan degen şynaiy yqylasyna öz basym kuä bolǧanmyn. Būlardyŋ barlyǧy Amangeldınıŋ student kezde özı köp aitatyn «bır tūtam» boiyna emes, ūşqyr oiyna, qytailar qysylmai qasyna kele beretındei qysyŋqy közıne emes, qiystyra qūrastyrǧanda köŋıldıŋ qūryşyn qandyratyn körkem sözıne qyzyqty. Sondyqtan bolsa kerek, ony el arasynda «Ekınşı Äuezov» dep te aitatyndardyŋ qarasy tabylǧan edı.
Endı «Ekınşı Äuezov» nege bolmai qaldy?» degen sūraqqa keleiık. Taqyrypty tauyp qoiatyn jurnalist aǧamyz Talǧat Batyrhannyŋ «Gazet jazu men syzudan tūrady» degen sözı bar ǧoi. Alǧaşqy eŋbek jolyn jazudan bastaǧan Amangeldı Aqmola astana bolǧan kezde gazettıŋ ekınşı jaǧyna auysty. Tıptı, mūny negızgı käsıbıne ainaldyryp jıbergen jaiy bar. Erıkkennen emes, et-jüregı soǧan qarai eljıregendıkten. Ärine, jazuǧa arnalǧan qalamyn syzuǧa qoldanǧany bır kezdegı jazuşylyq qabıletıne salqynyn tigızgenı anyq. Äitse de, būl ärıptesım syzu jaǧynan da osal bolmai şyqty. Gazettegı syzu – onyŋ keskın-kelbetı ǧoi. Kelıstı bolsa, oqyrmanǧa ol da tartymdy bolady. Sol kelıstıru jaǧynan Amangeldı Qiias bügıngı taŋda Qazaqstandaǧy bırden-bır käsıbi mamannyŋ bırı bolyp tūr. Mūny qalam ūstaǧan ziialy qauym joqqa şyǧarmaidy. Äsırese, bas qalada jaryq körgen basylymdardyŋ basym bölıgı būl jaǧynan Aujekeŋe «basyn ietını» anyq. Bügıngı taŋda el gazetı degen märtebelı ataqqa ie bolyp jürgen «Egemen Qazaqstan» gazetınde jauapty hatşy bolyp otyrǧany da sondyqtan bolsa kerek. Qysqasy, gazettıŋ ekı qyryn da erkın meŋgergen maitalmanǧa ainaldy.
Amangeldı jaily älı de aitarymyz köp. Alaida būl joly tym alysqa şappai, osy jerden jügendı tartqandy jön kördım. Kezınde gazettegı sözın jeter jerıne jetkızıp jazǧan, bügınde gazettıŋ körkemdıgın sūlu qyzdyŋ kelbetındei kelıstırıp jasaityn jurnalistika salasynyŋ maitalman mamany Amangeldı Aldoŋǧarūly biylǧy Nauryz meiramynda, atap aitqanda, 24 nauryzda erdıŋ jasy – eluge tolady. Olai bolsa, jer ortasyna jetkenıŋ qūtty bolsyn, baspasözdıŋ baspaldaǧyn bırge attaǧan ärıptes-dos demekpın. Şyǧarmaşylyq şabytyŋ arta bersın, abyroidyŋ biıgınen körıne bergeisıŋ!
Erlıbai ÖZBEKBAIŪLY,
Qazaqstan Jurnalister odaǧynyŋ müşesı, «Sarbaz» gazetı men «Aibyn» jurnalynyŋ şyǧaruşy redaktory
