Qazırgı ūlt pedagogikasynyŋ aldynda tūrǧan mındet – ūlt qūndylyqtarymen qanyqqan, jauapty, eŋbekqor, belsendı, otanşyl jäne özındık azamattyq ūstanymǧa ie ūrpaqty tärbieleu. Jaŋartylǧan bılım mazmūnyna engızıletın özgerısterdıŋ mänı qūndylyqtarǧa baǧdarlanǧan oqytu täsılın qoldanudy közdeidı. Būl – standarttarda körsetılgen ūlttyq jäne jalpyadamzattyq qūndylyqtardy bılım aluşylardyŋ boiyna darytudy ıske asyru. Bılım beru ūiymdaryndaǧy tärbie jūmysynyŋ deŋgeiın arttyru jäne tärbie prosesın ūiymdastyrudyŋ zamanaui täsılderın paidalanu maqsatynda juyrda elordada erekşe formattaǧy pedagogikalyq keŋes öttı.
– Būl – jaŋa joba. Özderıŋız baiqaǧandai, erkın formatta ötedı. Pedagogikalyq keŋeste ūstazdar tek atqarylǧan jūmystar boiynşa eseptı tyŋdamau qajet. Spikerlerdı de arnaiy ırıktep aldyq. Olar bılım beru ūiymdarynyŋ ökılderıne motivasiialyq ärı tärbielık tūrǧyda bala tärbiesıne qatysty maŋyzdy aqparattarymen bölıstı. Bärımızge belgılı, balaǧa äuelı tärbie beru kerek. Odan keiın bılım beru qajet. Bügın 200-den astam ata-ana, 600-den astam synyp jetekşı, 200-den astam bılım beru ūiymdarynyŋ basşysy, 200-den astam mektep direktorynyŋ orynbasary jäne mektep psihologtary men äleumettık pedagogtar qatysty, – dedı Astana qalasy Ädıstemelık ortalyǧynyŋ basşysy Syndar Däueşova.
Pedagogikalyq keŋeske Bılım basqarmasynyŋ, äleumettık ärıptester, bılım beru ūiymdary men ata-analar bırlestıgınen barlyǧy 1500 adam qatysty.
Qatysuşylar balanyŋ ruhani-adamgerşılık qūndylyqtaryn tärbieleudegı otbasynyŋ rölı, mektep pen otbasynyŋ özara ıs-qimyly turaly sūraqtardy talqylady. Pedagogikalyq keŋes aiasynda 9 ädıstemelık alaŋ jūmys ıstedı.
Pedagogikalyq keŋestegı erekşe spiker Q.Sätbaev atyndaǧy «Binom school» mektep-liseiınıŋ direktory Qūralai Baitajikova öz ömırınen erekşe tärbie bolarlyq mysal keltırdı.
Oquşynyŋ bastapqy bılımı qandai bolsa da, ūstaz oǧan kömektesuge niet bıldırse, sonda ǧana jūmys nätijelı bolmaq
«Maǧan osy keŋeste söz söileu ūsynylǧanda ūzaq oilandym: 32 jyl mektepte mūǧalım boldym, būl saladan köp keistı aituyma äbden bolady nemese osy 32 jyldyŋ 13 jylynda men mektepte direktor bolyp, bır-bırıne ūqsamaityn üş türlı bılım ūjymynyŋ jauapkerşılıgın arqaladym – būl jönınen de köp keis aita alamyn. Sondai-aq 2 balanyŋ anasy retınde de köp närse aituǧa bolar edı, bıraq men oilana-oilana mynadai toqtamǧa keldım: eger pedagog retınde söilesem, mynadai käsıbi bılıgı joǧary auditoriianyŋ öz jiǧan-tergenı öte köp bolar dep oiladym. Al mektep direktory retınde söilesem, basşynyŋ «täjın» kiıp alyp, eşkımge söz bermei, toqtauym da qiyn bolatyn edı… Al ata-ana retındegı yqpalymdy menıŋ öz balalarym ǧana artyq aityp bere alady degen oiǧa keldım. Sonymen, oilanyp jürgende üstelımnıŋ üstınde ünemı tūratyn Djon Hetti degen avstraliialyq jazuşynyŋ kıtabyna közım tüstı. Djon Hetti 15 jyl boiy bır ǧana sūraqqa zertteu jürgızedı, ol – oquşylardyŋ bılım sapasyna qandai faktorlar äser etedı degen sūraq. 80 million oquşyǧa 50 myŋnan astam zertteu eŋbegın jürgızedı. Söitıp bılım sapasyna äser etetın 215 faktordy anyqtaidy. 215 faktor! Oilaudyŋ özı qorqynyşty! Är faktordyŋ yqpal etu ölşemın oilap şyǧarady. Klastaǧy bala sanynyŋ bılım sapasyna äserı qandai, mūǧalımnıŋ äserı şe – bärın tyŋǧylyqty zertteidı. Oquşynyŋ bılım aluyna otbasy äser ete me, mūǧalımnıŋ şeşımı ne basqa strategiialyq mäseleler äser ete me – arnaiy zertteuler jürgızedı. Söitıp 215 faktordy 6 yqpal etu faktoryna bırıktırıp tastaidy. Eŋ maŋyzdysy – ūstazdyŋ tūlǧasy. Būl faktorlardyŋ ışındegı eŋ maŋyzdy ekenın anyqtaidy. Sondyqtan da men bügın mūǧalım retınde emes, direktor, ia ata-ana retınde de emes, 7 jasar Qūralai bolyp aldaryŋyzda söilegelı tūrmyn. Maǧan bala kezımnen äser etken faktorlardy, bolaşaǧyma ūstazdyŋ yqpaly turaly airyqşa aitqym keldı.
7 jastaǧy Qūralai qandai edı, oǧan mūǧalımder qalai yqpal ettı – qazır aldaryŋyzda mekteptı «altyn medalmen» bıtırgen, oqu ornyn üzdık oqyǧan, käsıbın meŋgergen, özıne senımdı, öz közqarasy aiqyn Qūralai tūrǧanyn körıp tūrsyzdar. Al mektep tabaldyryǧyn attaǧanda özıne senımsız, alǧaşqy qadamdary sätsız bastalǧan Qūralai bolǧanyn aituymyz qajet. Sol özıne senımsızdeu Qūralaidyŋ osal tūstaryn, kemşılıkterın batyl betıne aita alatyn, sätsızdıkterınen sabaq aluǧa tyrysatyn Qūralai bügın aldaryŋyzda tūr. Men qandai bala boldym – balabaqşa sekıldı äleumettık instituttyŋ tabaldyryǧyn ömırı attap körmegen, tärbieşı ataulymen tanys emes, tek ata men äjenıŋ bauyrynda ösken, basqa syrt adamnyŋ tärbiesın körmegen auyldyŋ qarapaiym qyzy boldym. Jetı jarym jasymda äke-şeşem qaladaǧy mektepke äkeldı, sodan mende dürbeleŋ bastaldy, artqy partada otyryp alyp, qasyma eş jandy jolatpaimyn, eşkımmen aralaspaimyn. Sodan ülgerımım öte naşar, künde «ekı» alyp kelemın, baǧa qoiylǧan däpterdı kılemnıŋ astyna tyǧamyn da, künde jaŋa däpter bastaimyn. Sonymen, bırınşı toqsan bıttı, sol kezde klasqa basqa mūǧalım keldı. Jüzınen meiırım şaşqan jaqsy mūǧalım Güljahan apai (ol kısımen älı künge deiın aralasamyn – Q.B.) menı sabaqtan soŋ alyp qaldy da: «Qūralai, sen kımdı köbırek jaqsy köresıŋ, äkeŋdı me, anaŋdy ma, joq ata-äjeŋdı me?» dep sūrady. «Jaqsy bolu, oqu degen däpterdı, kündelıktı «ekıge» toltyra beru nemese sol baǧa qoiǧan jerdı tesıp tastau emes qoi, men senemın, sen «bes» ala alasyŋ, oǧan qabıletıŋ jetedı» dedı. Jalǧyz men ǧana emes, men siiaqty oquǧa yqylasy joq «problemnyi» balalardy uaqyt tauyp, jeke-jeke qabyldap, söilesıp jürdı. Kündelıktı sabaǧymdy qadaǧalap, tapsyrmalardy uaqytynda oryndauǧa qanattandyrǧan apaiymnyŋ arqasynda men 1-synypty üzdık aiaqtadym. Mekteptı de üzdık baǧalarmen bıtırdım. Oquşyǧa mūǧalımnıŋ äserı qandai deseŋızşı, mıne, osylai yqpal etedı.
Djon Hetti bılım sapasynyŋ artuyna oquşyǧa mūǧalımnıŋ bergen zor senımı, qoldauy yqpal ettı deidı. Oquşynyŋ bastapqy deŋgeiıne, qandai jaǧdaida aldyna kelgenıne qaramai, oǧan senım ūialatyp, qoldauynyŋ arqasynda osyndai zor nätijege qol jettı. Mysaly, basynda men qalamsapty da dūrys ūstai almadym, jazuym da naşar boldy – sonda da maǧan senım artyp, qoltyǧymnan demedı, al men onyŋ maǧan artqan senımın aqtadym, jaqsy oquǧa talaptandym, nätijesı alaqandaǧydai körındı, ömırım mülde basqa, jaqsy arnaǧa būryldy.
Djon Hettidıŋ aitqany menıŋ ömırımnen osylaişa aiqyn körınıs tapty. Oquşynyŋ bastapqy bılımı qandai bolsa da, ūstaz oǧan kömektesuge niet bıldırse, sonda ǧana jūmys nätijelı bolmaq.
Djon Hettiden mysal keltırdım ǧoi, bıraq tärbie, bılım turaly ūlt ziialylary, oişyldary köp närse aityp ketken ǧoi, sonyŋ bırı – Abaidyŋ qara sözderınde adamdyq, bılım aluǧa qatysty aitqan tūsy.
Abai ärbır oiy, sözı arqyly adamdy adamdyqqa şaqyrady. Dūrys jüruge, jaqsy ıs jasauǧa, ızgı oilarǧa tartady. Aq pen qaranyŋ arajıgın ajyratuǧa itermeleidı. Abaidyŋ negızgı oiy adamdy jetıldıru bolǧan, iaǧni kemel adamǧa, tolyq adamǧa jetkızu edı. Ystyq qairat pen nūrly aqyl, jyly jürek arqyly sol adamdyqtyŋ şyŋyna şyǧuǧa bolady dep eseptegen.
Endeşe ūlt ūrpaǧyn tärbieleu, ūlt qūndylyqtaryna negızdelgen bılım mazmūnyn boiyna sıŋıru, balany yntalandyru, alǧa jeteleu, bır şyraqpen myŋ şyraqty jaǧyp, igı ıs jasau – ūstazdyq mındetımız häm qasiettı boryşymyz. Pedagog boluǧa da osyndai ūlaǧatty ūstazdan tälım alǧanymnyŋ äserı boldy dep nyq aita alamyn jäne qolymnan kelgenşe oquşylarǧa, jastarǧa baǧyt berıp, qoldaudy özıme zor märtebe sanaimyn».
Būl – astanalyq pedagog, bılıktı ūstaz, ısker ūiymdastyruşy Qūralai Baitajikovanyŋ ūstanymy, ömırlık täjıribesınen alynǧan paiymdar.
