Būl qyzmetke kelgen azamattar üşın paryz ben adamgerşılık ūǧymdary özara egız. Öitkenı, olardyŋ missiiasy qoǧamdaǧy qolaisyz qūbylystardy retteuden, tyǧyryqqa tırelgen kısılerge kömektesuden tūrady. Qūddy HHI ǧasyrdyŋ «Supermenı» dersız. İä, bızdıŋ äŋgımemız qūtqaruşylar haqynda.
Serıler segız qyrly
Keiıpkerlerımızdı Astana qalasyndaǧy Ortalyq öŋırlık aeromobildık jedel qūtqaru jasaǧynan jolyqtyrdyq. Osy salaǧa qatysty kökeidegı saualdardyŋ bärıne atalmyş vedomstvo basşysynyŋ orynbasary Beisenbai Jeksenov egjei-tegjeilı jauap berdı:
– Qūtqaruşy qyzmetıne qabyldanudyŋ özı oŋai şarua emes. Eŋ äuelı, talapkerler «Azamattyq qorǧanys turaly» QR Zaŋyna säikes üş ai boiy daiarlyqtan ötedı. Odan soŋ medisinalyq tekseruge jıberıledı. Densaulyǧynan aqau tabylmasa, dene şynyqtyru pänınen normativ jäne psihologiialyq test tapsyrady. Iаǧni, qūtqaruşy kez kelgen tötenşe jaǧdaiǧa tolyqtai äzır boluy tiıs. Qazırgı taŋda ūjymymyzda 77 qūtqaruşy bar. Ärqaisysy ön boiyna ört söndıruşı, alpinist, paramedik, qaiyq jürgızuşı, avtokölık jürgızuşı, kinolog, süŋguır sekıldı mamandyqtardy toǧystyrǧan. Bızdıŋ qyzmet körsetu aumaǧymyz Astana qalasymen qosa Aqmola, Qaraǧandy, Pavlodar jäne Soltüstık Qazaqstan oblystaryn da qamtidy, – dedı ol.
Ädette qūtqaruşylar barlyq qauıptı oqiǧalardyŋ ortasynda jüredı. Jaz mezgılınde köbınese suǧa batu faktılerı jiı kezdesedı eken. Onyŋ bırazyna bos maqtan sebepşı. Mäselen, jaqynda ǧana şahar şetındegı «Üş möŋke» demalys aimaǧynda 42 jastaǧy er adam suǧa ketıp qaitys bolǧan. Janyndaǧy kelınşekke «Men Aqtaudaǧy teŋız flotynda qyzmet etkenmın» dep ötırık aityp, sony däleldemek nietpen su tübıne süŋgidı. Alaida op-oŋai jaǧaǧa şyǧam degen oiy ıske aspaǧan. Mūndai jaittardan bölek, qūtqaruşylar mas küiınde köpırden sekıretınderdı de körıptı. Qaraötkel köpırınen sekırgen 17 jastaǧy qos boijetkennıŋ bırı tıl tartpai qaza tapqan. Sot-medisinalyq saraptamasy kezınde onyŋ alkogoldı ışımdık ışkenı anyqtaldy.
Aradan da araşaşy
Suǧa batqan kısıge qol ūşyn sozu qanşalyqty kürdelı şarua ekenın bılmek maqsatpen aeromobildı jasaqtyŋ qūtqaruşysy Nūrbolat Dodaidy sözge tarttyq. Bala kezınen berı jüzuge maşyqtanǧan zamandasymyz būl jūmystyŋ özındık qiyndyqtaryn bylaişa baiandady:
– Suǧa süŋgu aldynda arnaiy kiım kiemız. Ol kiım neopren materialynan tıgıletındıkten, su ötkızbei, denedegı jyludy jaqsy ūstaidy. Odan keiın arqaǧa aua toltyrylǧan ballondy ılemız. Onda 12 litrdei aua bolady. Ballonnyŋ salmaǧy – 16 kelı. Auyr deisız be? Sudyŋ tūŋǧiyǧyna jetu üşın būl salmaq ta jetkılıksız. Sol üşın belımızge taǧy 16 kelılık tas bailaimyz, – dedı Nūrbolat älgı saimandardy körsetıp jatyp.
Süŋguırdıŋ eŋ basty qūraldarynyŋ bırı – pyşaq pen arqan. Kezdık suǧa batqan kısınıŋ aiaǧy abaisyzda baldyrǧa ne jıpke oralyp qalǧan uaqytta kerek. Al arqan arqyly qūtqaruşylar özara «ūǧynysady». Onyŋ bır ūşy süŋguırde bolsa, bır ūşyn jer betındegı ärıptesterı ūstap, baǧyt berıp otyrady.
Nūrbolat sumen ǧana emes, aralarmen de «arpalysqan» eken. Ǧimarat ışıne kırıp alyp, tırı jandy janyna jolatpaityn saryala aralar būl jıgıtten kädımgıdei qaimyǧady. Ärine, aldymen tısteuış jändıkterden qorǧaityn kiım kiiudı ūmytpau qajet.
– Mūny maida-şüide jūmys dep äldebıreuler mensınbeuı mümkın. Bıraq aralar şynynda da adamdardyŋ mazasyn qaşyryp, tynyşyn būzady. Sondyqtan üiıne ne ofisıne aŋdausyzda ara kırıp ketse, halyq dereu bızdı şaqyra qoiady. Sauǧa sūraǧandarǧa järdemdesu – bızdıŋ mındetımız, – dep jymidy qūtqaruşy jıgıt.
İt iesıne tartady
Aitpaqşy, aeromobildı jasaqtyŋ jemıstı jūmysyna tört aiaqtylar da bırden-bır sebepker.
– Bızde 8 iısşıl it bar. Olar – üiındınıŋ arasynan adam ızdegende nemese elsız jerde kısı joǧalyp ketkende taptyrmas kömekşı, – dedı qūtqaruşy ärı kinolog Nūrbek Kärıbai.
– İtterdı būl «jūmysqa» qalai üiretedı?
– Küşık kezınde alaŋǧa şyǧaryp, adam ızdetemız. Bıreuımız körınbeitın tūsta tyǧylyp jatyp, januardyŋ qyraǧylyǧy men iıs sezgıştık qasietın baiqaimyz.
Baqsaq, qūtqaruşylar nebır tosyn şaqyrularǧa attanypty. Balalary bastaryna qūmyra kiıp, qaita şyǧara almai qalǧan nemese kıltın üige ūmytyp ketıp, esıgın aşa almai äurege tüsken tūrǧyndar dereu osy qyzmetke jügınedı. Ol ol ma, sausaǧyna saqina keptelıp qalǧan äielder de qūtqaruşylarǧa telefon soǧatyn körınedı. Qyzyǧy, är kedergıden belgılı bır aila-täsıldermen şyǧuǧa bolady. Mysaly, soŋǧy situasiiada küp bolyp ısken sausaqty saqina tūstan jıŋışke jıppen oraimyz. Jıp oraǧan saiyn sausaq ta qysylyp, saqinanyŋ şyǧuy jeŋıldeidı. Äbden tartylǧanda, jıptıŋ ūşyn jüzıkten ötkızıp, tyrnaqqa qarai syrǧytamyz. Saqinaŋyz da, sausaǧyŋyz da dın aman.
Qūtqaruşylar synap tögılgen jerdı de tügeldei zalalsyzdandyrady, ışten kılttenıp qalǧan esıgıŋızdı de aşuǧa kömektesedı, aǧaşqa örmelep tömen tüse almai qalǧan mysyǧyŋyzdy da qolyŋyzǧa tabystaidy, qūdyqqa qūlap ketken itıŋızdı de özıŋızge qaitarady. Qysqasy, nendei qauıpke de toitarys berıp, būqaranyŋ jaily tūrmysyn küzetedı. Būdan keiın olardy «Supermenge» teŋemei körıŋız.
Botagöz MARATQYZY
