Erteŋ – Astana künı. Däl sol künı qalanyŋ qai būryşyna aiaq bassaŋyz da, bas şahar turaly patriottyq änder aitylyp jatady. Naqty aitsaq, merekege orai ūiymdastyrylǧan oiyn–sauyqtardyŋ jarnamasy «Astana turaly änder keşı» dep menmūndalap tūrady. Desek te, sol şaralardyŋ aty Astana bolǧanymen, zaty basqada. Tüsınbei qaldyŋyz ba? Endeşe ärıden bastaiyq. Soŋǧy jyldary qazaq dalasynda şalqyǧan sūlu änderdıŋ negızgı taqyrybynyŋ bırı – Astana! Aitpaǧymyz, sol ädemı elordamyz turaly şyrqalar änder turaly.
Ännıŋ türı köp. Ony jazatyn sazgerler de jetıp artylady. Tıptı, osy künı qolyna mikrofon alyp, «äu» degışterdıŋ köptıgı sonşa, taiaq laqtyrsaŋ oryndauşyǧa tietındei körınedı. Mūqaǧali aqyn aitpaqşy, «bola bersın köp meilı». Bıraq, än jazu bır bölek te, sonyŋ ışınde, tuǧan jer, ölke turaly än jazu bır basqa. Osy künge deiın jazylǧan Astana turaly keibır änder özındık erekşelıgımen, jürek tebırenter näzık iırımderımen köpşılıktıŋ köŋıl törınen oryn alǧany jasyryn emes. Olar eŋselı elordany, esıle aqqan Esıldı, egemen eldı süiuge, qūrmetteuge ündeidı. Ärine, elorda turaly jaqsy än müldem joq dep aita almaimyz. Bır ǧana Altynai Jorabaevanyŋ qorjynynda bas qalaǧa arnalǧan tört tuyndy bar. Qanat pen Sveta Aitbaevtar oryndaityn belgılı aqyn Ertai Aşyqbaevtyŋ sözıne jazylǧan «Astana valsınıŋ» özı nege tūrady? «MūzART» tobynyŋ «Esıl aǧady» änı erke özennıŋ syr-symbatyn aişyqtaityn şyǧarmanyŋ bıregeiı. Dese de, däl Astana taqyrybyna kelgende tosylyp qalatynymyz bar. Nege deseŋız…
Astanaǧa arnalǧan änderdıŋ baiqauy ötıp tūratynyn bärımız bılemız. Onda daryndy kompozitorlar Astanaǧa arnaǧan änderın ūsynady. Joldanǧan änderdıŋ ışınen qazylar alqasy eŋ üzdık änderdı taŋdap alady. Ras, keiıngı kezde baiqau ötedı degennen keiın be, aqyndar men kompozitorlardyŋ «Astana» turaly änderı köbeiıp kettı. Şyndyǧyn aituymyz kerek, baiqauǧa qatysamyn dep, kez kelgen närsenı öleŋge ainaldyrǧandar öz mümkindikterin asyra paidalanatyn siiaqty. Äueni de birtürli, sözi de birtürli. Astana turaly änderden konsert ūiymdastyrǧan künnıŋ özınde, yŋyrsyǧan, daŋǧaza änderdıŋ konsertı bolyp şyǧady. Astananyŋ äibat kelbetın äigıleuge älektengen änderdıŋ köbısınıŋ sözderı jūtaŋ. Ras, jüz änniŋ işinde birli-jarymy köŋilge qonarlyqtai boluy mümkin. Alaida, Astana turaly än osy eken dep, kez kelgen äuendi tyqpalai beru dūrys emes. Jaqsy än onsyzda su tübinde jatpaidy. Elorda turaly jürek qylyn şertetin, sazy men sözı üilesim tapqan än bäribir tuatyny anyq. Ol künderdıŋ künı, tipti, erteŋ-aq düniege keletin şyǧar. Biraq, aiaq astynan baiqauǧa qatysu qajet degen maqsatpen asyǧys-üsigis ändi şyǧara sap, ony dodaǧa şyǧarudyŋ özi ūiat. Alaştyŋ astanasyn än men jyrǧa bölegen dūrys şyǧar, eŋ bastysy, ol änniŋ köŋil tükpirinen oryn alǧany dūrys. Jastardyŋ boiyndaǧy patriottyq sezımdı oiatatyn, olardyŋ köŋılın kökke sermetıp, ruhyn köteretın – änder. Än tüzelmei, sän tüzelmeidı. Jaqsy än elımızdı odan saiyn asqaqtady.
Bır mysal keltıre ketsek, jaqynda «Habar» arnasynyŋ ūiymdastyruymen «Süiemın senı, Astana» atty än keşı öttı. Aty aityp tūrǧandai, keştıŋ taqyryby – bar qazaqtyŋ boitūmary Astana. Alaida, keş barysynda oryndalǧan änderge qarap oilanyp qaittyq. Qūddy «men ne deimın, dombyram ne deidınıŋ» keipı. Jürgızuşıler – Oljas Sydyqbek pen Marjan Sūltanbaevanyŋ keşke daiyndyqsyz kelıp, aitar sözderın qaita-qaita ūmytyp, şatastyrǧanyn aitpai-aq qoialyq. Oryndalǧan änderdı aitsaq, keşke qatysqan ūzyn-sany jiyrmaǧa juyq änşı men toptardyŋ arasynan elorda taqyrybynda än aitqandar – bar-joǧy beseu-aq. Al, qalǧandary «süidım-küidım» degen öŋkei baiansyz mahabbatty bozdatty. Mūny el aldynda jarqyrap jürgen oryndauşylardy kemsıtu nemese ūialtu üşın aityp otyrǧan joqpyz. Elorda künı – änşılerdıŋ aptasyna bır baryp, än salyp qaitatyn ädettegı toiy emes. Ol – baǧanaly ordanyŋ basty merekesı, memlekettık ideologiianyŋ bır tını. Sondyqtan, jyl on ekı aida bır keletın merekege arnap repertuarǧa bır sauatty än qosuǧa bolmas pa edı? Ärı-berıden soŋ, Astana – bolaşaqtyŋ qalasy. Az uaqytta älem nazaryn audarǧan alyp şaharǧa bır tuyndy arnap, keler ūrpaqtyŋ qūlaǧyna sıŋıruge änşılerımız at salyssa bolady ǧoi.
Osydan tört jyl būryn alǧaş ret qalamyzda «Astana jüldyzy» festivalı ötken-dı. Sonda Qazaqstan tūrmaq, Resei, Özbekstan jäne taǧy basqa elderden kelgen qatysuşylar kındık qalaǧa arnaiy än jazyp edı. Konkursqa qatysyp, sättılık äkelgen sol änderın älı künge deiın oryndap jür. «Iаlla» tobynyŋ oryndauyndaǧy «O, Astana» men reseilık Dmitrii Malikovtyŋ «Gorod liubvi i mechty» änı sonyŋ bır dälelı. Aitpaqşy, sol kezde ūiymdastyruşylar atalmyş baiqaudyŋ ekı jylda bır ötetının aityp edı. Degenmen, aitylǧan söz sol küiınde qala berdı. Qarap tūrsaq, ännıŋ özı – nasihat qūraly. Astanany änge arqau etıp, ony qazaqtyŋ darhan dalasynyŋ o şetı men bū şetıne nasihattap, odan qaldy şeteldıkterge şyrqatsaq, nesı aiyp?
Erkejan SÄTIMBEK
