Erlan ÄBEN, QR Memlekettik qyzmet isteri Agenttiginiŋ Astana qalasy boiynşa Basqarma basşysy – Tärtiptik keŋes töraǧasy: JAŊA TALAPTAR JAUAPKERŞILIKTI KÜŞEITEDI

Jaqynda «Qazaqstan Respublikasynyŋ keibir zaŋnamalyq aktilerine mem-lekettik qyzmet mäseleleri boiynşa özgerister men tolyqtyrular engizu» turaly Zaŋ jobasy äzirlendi. Qabyldanǧan jaǧdaida memlekettik qyzmetşiniŋ naqty qūzireti aiqyndalady dep kütilude. Engizilgen özgerister naqty basqa qandai qajettilikten tuyndady? Biz osy jaǧdaiǧa bailanysty QR Memlekettik qyzmet isteri Agenttiginiŋ Astana qalasy boiynşa Basqarma basşysy – Tärtiptik keŋes töraǧasy Erlan Äbendi äŋgimege tarttyq.
– Esteriŋizde bolsa, byltyr Elbasynyŋ Jarlyǧymen «Qazaqstan Respublikasy memlekettik qyzmeti jaŋa modeliniŋ tūjyrymdamasy» bekitilgen. Sony jüzege asyru maqsatynda osy zaŋ jobasy äzirlendi. Iаǧni, memlekettik qyzmettiŋ jaŋa modeli tiimdi kadr tetikterin – memlekettik qyzmetke kirudiŋ aiqyn tärtibin, qyzmetkerlerdiŋ üzdiksiz käsibi damu mümkindigin, jūmys nätijeleri men yntalandyru jüiesiniŋ özara bailanysyn qalyptastyru qajettiliginen tuyndady.
– Qazirgi taŋda bos jūmys oryndaryna ūiymdastyrylatyn baiqauǧa halyqtyŋ senimi joǧaldy. Būl zaŋ jobasy boiynşa konkurstyq irikteu qalai jürgizilmek?
– Halyqtyŋ seniminen şyǧu üşin biraz tolyqtyrular men özgertuler engizildi. Prezident aiqyndaityn kadr rezervine irikteudiŋ jäne konkurstyŋ erekşe tärtibin, sondai-aq arnaiy biliktilik talaptaryn qarastyratyn memlekettik äkimşilik lauazymdardyŋ toby – «A» korpusyn qalyptastyru qarastyrylǧan. Memlekettik äkimşilik qyzmetke kiru jäne ony jetildiru turasynda kadr rezervine irikteu jäne bos memlekettik äkimşilik lauazymdarǧa ornalasu rezervşiler arasynda rettilikpen jüzege asyrylatyn bolady. Iаǧni kadr rezervine irikteudi memlekettik qyzmet isteri jönindegi uäkiletti organ, al rezervşiler arasynda irikteudi – tikelei memlekettik organdar jürgizedi. Konkursqa qatysuşy ümitkerlermen äŋgimelesu tehnikalyq jazba qūraldary kömegimen belgilenedi. Irikteudiŋ nätijeleri turaly aqparat memlekettik organdardyŋ internet resurstarynda jäne aqparattyq stendterde ornalastyrylady.
– Konkurstyq räsimderdiŋ tärtibin memlekettik qyzmet isteri jönindegi uäkiletti organ aiqyndaidy deisiz. Al, sony ūiymdastyratyn konkurstyq komissiia müşeleriniŋ jauapkerşiligi qandai bolmaq?
– Ärine, olardyŋ jauapkerşiligi qarastyrylǧan. Olar ötkizilgen konkurstyŋ irikteu sapasy men ädildigine jauap beredi.
– Qoǧamda sūranyp tūrǧan taǧy qandai mäseleler tolyqtyryldy?
– Mansaptyq josparlau, kadr rezervi, taǧylymdama, tälimgerlik, etika jäne taǧy birqatar tüsiniktermen tolyqty deuge bolady.
– Mekeme basşysy auyssa, kadrlyq özgeristerdiŋ bolatyny sözsiz. Osy oraida amalsyzdan, mäjbürlikpen öz ötinişi boiynşa jūmystan ketetin azamattar kezdesedi. Al olardyŋ qūqyn kim qorǧaidy?
– Būl zaŋ jobasynda «komandalyq auysuǧa» jol joq. Jaŋadan kelgen mekeme basşysy özimen birge qyzmetkerlerdi alyp keluge nemese özimen alyp ketuge tübegeili tyiym salynady. Mūndai jaǧdaida lauazymdy tūlǧany äkimşilik jäne tärtiptik jauapkerşilikke tartu zaŋnamalyq tūrǧydan bekitiledi. Al jūmystan amalsyzdan ketu tuyndasa, ol adamdy osy zaŋ qorǧaidy. Ol üşin, öziniŋ aty-jönin körsetpei-aq, bizge aryzdanuǧa bolady. Äri qarai istiŋ aq-qarasy tekseriledi.
– Elimizde 90 myŋdai memlekettik qyzmetşi bar ekeni belgili. Al Astanada olardyŋ qūramy qandai?
– Bas qalamyzdyŋ jergilikti jäne atqaruşy organdarynda 3 myŋǧa juyq memlekettik qyzmetşi eŋbek etude. Olardyŋ 51 paiyzy – äielder. 93 paiyzy – joǧary bilimdi azamattar. Memlekettik qyzmetşiniŋ ortaşy jasy – 36. Qyzmettegi ortaşa täjiribesi – segiz jyl.
– Sizdiŋ oiyŋyzşa, memleketik qyzmetşige ne jetispeidi? Mini men mindeti qandai?
– Memlekettik qyzmetşi, eŋ aldymen, halyqqa sapaly qyzmet körsetu kerek. Meili qai salada bolsyn, azamattardyŋ ötinişin qanaǧattandyru – basty nazarda. Jai qyzmet körsetu emes, sapaly äri jyldam qyzmet körsetu kerek. Zaŋda körsetilgen merzim işinde azamattardyŋ ötinişin uaqytyly qarastyrmau – kemşilik.
Qazirgi taŋda memlekettik qyzmetşiniŋ eŋ basty kemşiligi – bilim deŋgeiiniŋ tömendigi. Täjiribesiniŋ azdyǧy. Azamattarmen qarym-qatynasty dūrys jolǧa qoimaǧandyǧy der edim. Äsirese, zaŋ, ekonomika salasynda bilim deŋgeii jetispei jatady. Ärine, mūnyŋ bäri – retteletin şarualar. Taǧy bir aita keter mäsele – memlekettik tilge şorqaqtyǧy. Osydan bir-eki jyl būryn keibir basqarmadan qazaqşa jöndi söileitin, qazaqşa qūjat daiyndaityn bir adam tabylmaityn.
– Qazir de solai siiaqty ǧoi… Jalpy zaŋ jobasynda tilge talap küşeitildi me?
– Ras, memlekettik tilge airyqşa köŋil bölingen. Tipti, «A» korpusyndaǧylarǧa erekşe tärtip qarastyrylǧan. Äzirge bekitilmegendikten, aita almaimyn. Jasyratyny joq, tilge degen talap küşeimek. Qazirgi qoldanystaǧy eskirgen talaptar, jaŋa talaptarmen tolyqqan. Al joǧaryda aitqan erekşe tärtip Elbasy jarlyǧymen aiqyndalady. Bir aita keterligi, ärkimniŋ qūzireti naqtylanady.
– Mekeme basşylaryna jazǧan azamattardyŋ ötinişi qanşa künde qaralady?
– Densaulyǧyna bailanysty nemese ömirine qauip töngen jaǧdaida ötiniş kezek küttirmei qaralady. Sonymen qatar erejege säikes üş kün işinde, jeti kün işinde, otyz kün işinde qaraluy tiis. Eger azamattardyŋ şaǧymy mekeme tarapynan eskerilmei jatsa, Astana qalasynyŋ tärtiptik keŋesine aryzdanuǧa bolady. Öitkeni, azamattardyŋ şaǧymyn qarau – ärbir memlekettik qyzmetşiniŋ mindeti.