Mädeniet

ERTEŊI NŪRLY ELMIZ

Astana qalasy Tilderdi  damytu  basqarmasy «Zerde»  tilderdi  damytu  jönindegi  innovasiialyq ortalyǧynyŋ  ūiymdastyruymen  «Biz – birligi jarasqan eldiŋ bolaşaǧymyz!» atty  döŋgelek üstel otyrysy ötti.  2012 jylǧa arnalǧan tilderdi qoldanu men damytudyŋ qalalyq baǧdarlamasynyŋ aiasynda ötken jiynnyŋ maqsaty – memlekettik  tildi jetik meŋgergen özge ūlt  ökilderi arasynda memlekettik tildiŋ maŋyzyn arttyrudyŋ  joldaryn aiqyndau bolyp tabylady.
Halyqtar birligi küni qarsaŋynda ötken şarada  jastar  memlekettik til saiasaty turaly  pikirleri men  tūşymdy oilaryn ortaǧa saldy. Elordadaǧy bilim ordalarynda oqyp jatqan özge näsildi örender qazaq tilinde taza söileidi eken.
Elimizde memlekettik tilde söileimin degen janǧa barlyq jaǧdai jasalyp, eşqandai şek qoiylmaǧan. Qazirgi jastar arasynda til igeruge degen qūlşynystyŋ arta tüskenin aŋǧaruǧa bolady. Sebebi, jastardyŋ deni oqu bitirgen soŋ memlekettik qyzmetkerler qatarynda bolǧysy keledi, öz bolaşaǧyn qazaq jerimen bailanystyrady. Qazaq elinde tūryp, tilin bilu mindetti ekenin jaqsy tüsinedi eken. Döŋgelek üstel barysynda osyndai oi tüiindedik.
Astana medisina  universitetiniŋ  studenti, bolaşaq däriger – Bakir Abaşev «qazaq tilin bilu öte qajet» dep atap ötti. Bakude tuyp-ösken Giunel Mamedova da qazaq tilin biludi maqsat etip qoiypty: «Bes jasymda  Qazaqstanǧa kelippin. Osynda №14 gimnaziialyq mektepti bitirip, kolledjge oquǧa tüstim. Bizder üşin memlekettik tildi biludiŋ  maŋyzy zor. Öitkeni, täuelsiz memlekettiŋ tilin bilmeu degenimiz būl – qoǧamnyŋ tolyqqandy müşesi emes degen söz. Tildi jetik bilu ortaǧa da bailanysty. Meniŋ  tanystarymnyŋ köbi qazaqşa söileidi. Al, ata-anam meniŋ til biludegi izdenisterimdi qoldaidy. Özim oqityn tobymda qazaq tilin biludiŋ artyqşylyǧyn kün saiyn däleldep jürmin. Maǧan qarap köptegen dostarym memlekettik tildi igerudi bastaǧanyn aitqym keledi», – dedi.
«Memlekettik tilde söilegisi kelgen talaby bar adamǧa onyŋ eşqandai  qiyndyǧy joq. Men şetel tilderi fakultetinde oqyp jatyrmyn. Mamandyǧym – pedagog. Köp til bilgen saiyn, jaŋa mädeniet älemin aşqandai äserge bölenemin. Tilin bilu arqyly belgili bir halyqtyŋ ädebieti men mädenietin biluge  jol aşylady. Astanalyq studentter jii bas qosyp, osy mäseleni qozǧaudyŋ  erekşe maŋyzy bar. Biz «arpa işinde bir bidai emes» ekendigimizdi, bizdei yntaly jastardyŋ köp ekenine közimiz jetedi. Til meŋgerudegi öz oilarymyzben bölisip, täjiribe almasa alamyz.   Aldaǧy uaqytta bilgenimizdi ūştaityn saiystar jii ötip tūrsa jaqsy bolar edi». Būl Ekaterina Zubarevanyŋ sözi.
Döŋgelek üstelge qatysuşylardyŋ pikir-talasyn qyzdyrǧan  belgili jurnalist Maksim Rojin boldy. Sonymen qatar, ol jastyqqa tän jigermen ūsynystaryn aşyq aitty. Memlekettik tildi auyz-eki söilesu deŋgeiinde emes, käsiptik deŋgeige köteru üşin pänderdiŋ qazaq tilinde jürgiziluiniŋ maŋyzdylyǧy, student jastar arasynda aptanyŋ bir küni – «memlekettik til  küni» dep atap ötudiŋ dūrystyǧyn jäne til biletin jastar arasynda saiystardyŋ jii bolyp tūrǧanyn qalaityndaryn bildirdi. Endi biri qazaq jastarynyŋ ana tilin biluge, ana tilinde söileuge nemqūraily qaraitynyn aityp qynjyldy. Endigi jerde, bar mümkindikterdi paidalanyp, memlekettik tildi igeru özimizge ǧana bailanysty degen toqtamǧa keldi.
Elordalyq örenderdiŋ ülken ortada bas qosuynyŋ basy jaqsy ötti.
Otyrys soŋynda Astana qalasy tilderdi damytu basqarmasynyŋ  bastyǧy  Erbol Tileşov özge ūlt ökilderiniŋ memlekettik tildi meŋgerui eŋ aldymen memleket qūruşy qazaq ūltynyŋ ainalasynda toptalyp,  elimizdegi  san ūlt ökilderiniŋ  birligin nyǧaituda röli zor ekenin atap ötti.
Olardyŋ memlekettik tildi igeruge degen yqylasyn oiatyp, izdenisterin ūştap, jaŋa közqarasy men betbūrysyn aişyqtauǧa septigin tigizgen döŋgelek üstel jūmysy jinalǧannyŋ köŋilinen şyqty.

Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button