Nūr-Sūltandaǧy «Körme» ortalyǧynda XVIII halyqaralyq «Bılım jäne ǧylym-2019» körmesı öttı. Osy ıs-şara qatysuşylarynyŋ bırı, biyl ǧana aşylǧan Astana IT universitetınıŋ IT-menedjment mamandyǧy studentı Älihan Äbdıkeşpen äŋgımelesıp, jaŋa bılım ordasyndaǧy oqudyŋ erekşelıkterı, oǧan tüsudıŋ talaptary jäne bolaşaq mamandardyŋ betalysy jaily sūraǧan edık.
– Älihan, özıŋ qai öŋırden keldıŋ? Universitetke tüserde saǧan qandai talaptar qoiyldy?
– Men Qaraǧandy qalasynyŋ bılım-innovasiia liseiın bıtırdım. Qazırgı taŋda Astana IT universitetınde IT-menedjment mamandyǧy boiynşa bılım alyp jatyrmyn. Oquǧa tüsudıŋ talaptaryna kelsek, eŋ äuelı ümıtkerdıŋ ŪBT nemese KT sertifikaty men IELTS (kemınde 5,5) sertifikaty kerek. Öitkenı sabaq tügeldei aǧylşyn tılınde ötedı. Eger IELTS sertifikaty bolmasa, onda universitettıŋ özı ūiymdastyratyn aǧylşyn tılınen synaqqa qatysuy qajet. Men ondaǧy 100 baldyŋ 90-yn enşıledım. ŪBT-dan 107 ball jinadym.
– Eŋ tömengı ball qanşa boldy?
– Qatelespesem, bızdıŋ mamandyq boiynşa – 93 ball, qalǧan mamandyqtarda 88-89 ball bolǧan sekıldı.
– Talapkerdıŋ bolaşaq mamandyǧyna, mysaly, baǧdarlamalauǧa qatysty qandai da bır täjıribesı boluy mındettı me?
– Ol mındettı emes. Bızdıŋ aramyzda IT salasymen endı ǧana tanysyp jatqandar da, sondai-aq bırneşe jyldan berı osymen ainalysyp, olimpiadalarǧa qatysyp, äbden ikemdelgender de bar. Ärine, eger ondai täjıribeŋız bar bolsa, qūjat tapsyrarda mındettı türde körsetuıŋız qajet. Eger ŪBT boiynşa nätijelerı bırdei bolyp jatsa, jetıstıkterı bar balaǧa basymdyq berıledı.
– Qazır universitette qanşa student oqidy?
– Bügınde bızde 614 student bar.
– Onyŋ bärı tegın oqi ma?
– Bärı bolmasa da, köpşılıgı tegın oqidy. Mäselen, 600-ı – memlekettık oqu grantynyŋ iegerlerı. Onymen qosa, rektordyŋ jäne äkımdıktıŋ arnaiy granttary da bar.
– Al aqyly bölımde oqityndar üşın oqudyŋ jyldyq baǧasy qanşa?
– Şamamen 2 million teŋgedei.
– Universitet qandai mamandyqtar boiynşa studentterdı qabyldaidy?
– Computer Science (kompiuterlık ǧylymdar), Software Engineering (baǧdarlamalyq injeneriia), BigData Analysis (ülken derekter analizı), Industrial Automation (önerkäsıptık avtomatizasiia), Cyber Security (kiberqauıpsızdık), Telecommunication Systems (telekommunikasiialyq jüieler), IT Management (IT-menedjment), Media Technologies (mediatehnologiialar) degen segız mamandyq bar.
– Künı keşe ǧana Prezident Qasym-Jomart Toqaev osy universitetke arnaiy at basyn būryp, onyŋ bedeldı ärı bılıktı mamandar daiarlaityn oqu ornyna ainalatynyna senım arta söiledı. Osy oraida ondaǧy bılım baǧdarlamasynyŋ erekşelıkterın aityp berşı.
– Bırınşıden, bızdıŋ universitet bakalavriat mamandaryn üş jylda daiarlaidy. Bır jaǧynan, būl jait studenttıŋ uaqytyn ünemdeuge kömektesse, ekınşı jaǧynan, oquǧa barynşa bel şeşe kırısuge itermeleidı. Öitkenı oqu baǧdarlamasy üş jylǧa syǧymdalyp berıletındıkten, dedlaindar öte tyǧyz ornalasqan. Sondai-aq mūnda bılıktı mūǧalımder sabaq beredı. Olardyŋ bırqatary «Bolaşaq» baǧdarlamasynyŋ tülekterı bolsa, bırqatary – şetelden şaqyrylǧan mamandar. Taǧy bır aita keterlıgı, Astana IT universitetı Astana Hub-pen bır ekojüiede jūmys ısteidı. Būl – eger studentter qandai da bır startap bastasa, ony akselerasiialaudy osy habta jüzege asyra alady degen söz.
– Bıluımşe, sabaqtardyŋ köbı teoriiadan görı praktikaǧa negızdelgen sekıldı…
– İä. Praktika barysynda är baǧyt boiynşa bılım alatyn studentter bır topqa bırıktırıledı. Sonda, mäselen, bıreuı kiberşabuyldan qorǧaityn jüienı qūrastyrsa, bıreuı baǧdarlamalaryn jazady, endı bırı solarǧa basşylyq etedı. Būl, bırınşıden, studentterdıŋ üirengen närselerın praktikada qoldanuǧa mümkındık berse, ekınşıden, olardyŋ bır-bırımen qarym-qatynas qūru, topty basqara alu, taim-menedjmenttı igeru siiaqty qabıletterın (aǧylşynşa aitsaq, soft skills) damytady.
– IT qazırde sūranysqa ie mamandyqtardyŋ bırı ekenı belgılı. Studentterdıŋ arasynda sabaqpen qatar jūmys ta ıstep, käsıbi maman retınde ysylyp ülgergender bar ma?
– İä, ondailar da bar. Mektep kezınen türlı olimpiadalarǧa qatysyp, osy salanyŋ qyr-syryna kädımgıdei qanyqqan kurstastarymnyŋ keibırı sabaqqa qosymşa türlı jobalarmen de ainalysady. Olardyŋ aldy osy qabıletterınıŋ arqasynda aiyna şamamen 400-500 myŋ teŋgege deiın tabys tauyp jür. Sūranysqa ie mamandyq ekenı osydan-aq körınedı.
– Jataqhana mäselesı qalai şeşılgen? Barlyq studentter onymen qamtylǧan ba?
– Studentter respublikanyŋ tükpır-tükpırınen bolǧandyqtan, universitet «Ekspo Plaza» tūrǧyn üi keşenındegı ekı apartamenttı jalǧa aluda. Onyŋ oqu ornyna jaqyndyǧy, äsırese, elordanyŋ qatal qysynda yŋǧaily. Jalǧa alu qūny da onşa qymbat emes, aiyna şamamen 20-25 myŋ teŋgenıŋ kölemınde.
– Studentterdıŋ sabaqtan tys qoǧamdyq ömırı qalai ötedı?
– Būl tūrǧyda da bızdıŋ ışımız pyspaidy desek bolady. Bügınde universitetımızde şeşendık öner, robototehnika, bi, sport tärızdı ärtürlı salaǧa baǧyttalǧan otyz şaqty klub jūmys ısteidı. Men sonyŋ ışındegı Media Club jetekşısımın. Onda bız universitet ömırı turaly media kontent jasap, ony äleumettık jelılerde ornalastyramyz. Keide mūǧalımderımızben bırge teatr qoiylymdaryna baryp tūramyz. Volonterlıkpen de ainalysamyz. Äsırese, «Astana Arena» stadionynda bolatyn futbol matchtary kezınde bızdıŋ studentter kömektesıp jüredı.
– Äŋgımeŋe raqmet! Oquda sättılık!
