Mūrat DALABAEV, Astana qalasy Auyl şaruaşylyǧy basqarmasynyŋ bastyǧy: ŞARTTY BŪZǦAN KÄSIPKERLER JÄRMEŊKEGE JIBERILMEIDI
– Sälemetsızder me?! Daiyn qalypty nan Astananyŋ negızgı sauda ūiymdarymen 50 teŋgeden joǧary emes baǧa boiynşa ötkızıletın bolady degendı estıp edım. Degenmen, bızdıŋ üiımızdıŋ qasyndaǧy dükende qalypty bölke nan 70 teŋgeden satylady. Osyǧan ne deisız?
– 2012 jyldyŋ 7 tamyz aiynda elordanyŋ sauda obektılerımen jäne astyqty qaita öŋdeitın, naubaihana käsıporyndarymen memlekettık qorlardan qalanyŋ astyqty qaita öŋdeu käsıporyndaryna jetkızıletın azyq-tülıktık bidaidan öndırıletın ūnnyŋ 1-sūrypyna jäne qalypty nanǧa şektı baǧany bekıtu turaly memorandumǧa qol qoiyldy. Nätijesınde naubaihana käsıporyndary üşın 1-sūrypty ūndy ötkızu 1 kg üşın 45 teŋgeden aspaityn baǧa boiynşa jäne bölşek jelısınde bır bölke üşın qalypty nandy ötkızu 50 teŋgeden artyq emes baǧamen jüzege asyrylady. Al, keibır jerlerde nan baǧasynyŋ 70 teŋgeden satyluy da kezdesedı. Qazırgı uaqytta barlyǧy naryqtyq qatynastarǧa negızdeledı ǧoi. Osyǧan orai, Astana qalasynyŋ äkımdıgı elordanyŋ ırı sauda obektılerımen memorandum jasasty, ol boiynşa baǧasy 50 teŋgeden astam emes 1 bölke nandy «Astyqjan», «Bahus», «Oktiabr», «Aprel», «Astana», «Qazaqstan», «Ramstor» jäne t.b. sauda jelılerınde satyp aluǧa bolady. Aldaǧy uaqytta jaŋadan aşylyp jatqan ırı sauda obektılerımen de sondai memorandum jasalyp, tiıstı jūmystar jürgızıledı, mümkındıgınşe sızdıŋ üidıŋ qasyndaǧy dükenderdı de qamtuǧa tyrysamyz.
– Men – Aişolpan Jolamanovamyn. Astananyŋ şet aimaqtarynda, äsırese, jekemenşık üilerı köp audandarda iesız itter qaptap jüredı. Osyndai qarausyz januarlardy aulau boiynşa qalamyzda qandai jūmystar jürgızılıp jatyr?
– Astana qalasy boiynşa qarausyz januarlardy aulau jūmystaryn 2012 jyldyŋ şılde aiynan bastap Astana qalasy äkımdıgınıŋ ŞJQ «Astana vetservis» MKK jürgızude. Ol Astana qalasy mäslihatynyŋ 2007 jylǧy 9 aqpandaǧy №341/43-III şeşimimen bekıtılgen Astana qalasynda itter men mysyqtardy ūstau Erejesıne säikes jürgızıledı. Būǧan deiın qarausyz januarlardy aulau qala boiynşa 3 brigadamen jürgızılse, atalǧan käsıporyn būl baǧyttaǧy jūmysty 6 brigadamen jürgızude. Osyǧan orai bügıngı taŋda kündelıktı aulau körsetkışı ortaşa 40-tan bastap 80-ge deiın östı. 2012 jyldyŋ basynan bügıngı künge deiın Astana qalasy boiynşa 4952 qarausyz januarlar aulanǧan.
– Qaiyrly kün, Mūrat Qazbekūly! Astanalyqtar sanynyŋ ösuı azyq-tülık pen kökönıske degen tūrǧyndar qajettılıgın arttyryp otyrǧany belgılı. Osy rette bılgım keletını: qazırgı uaqytta qala aumaǧynda qanşa kökönıs qoimasy bar?
– Qala tūrǧyndaryn kökönıs önımderımen tūraqty türde qamtamasyz etu üşın, kemınde 60000 tonnaǧa juyq kökönıs saqtau qoimalary qajet. Qazırgı taŋda Astana qalasynyŋ aumaǧynda 4 kökönıs qoimasy bar, onyŋ ekeuı biylǧy jyly paidalanuǧa berıldı. Būl qoimalardyŋ jalpylai saqtau mölşerı 19 myŋ tonnaǧa teŋ. Jalpy qoldanysqa tapsyrylǧan jäne paidalanuǧa berıluı josparlanǧan obektıler kökönıs saqtau qoimalaryndaǧy qajettılıktı 46 paiyzǧa qamtamasyz etıp otyr. 2013 jyly 43800 tonnalyq kökönıs saqtau qoimalary boiynşa, 8 jobany tolyq qoldanysqa beru josparlanuda. Qazırgı taŋda Astana qalasynyŋ aumaǧynda ekı ırı jylyjai keşenı bar, olar: jyldyq quattylyǧy 600 tonnaǧa juyq «Oljabaeva A.E.» jäne jyldyq quaty 1800 tonnaǧa jetetın «Naurzalina G.O.» jeke käsıpkerı. Sonymen bırge üstımızdegı jyldyŋ säuır aiynda «AstanaEkoStandart» JŞS jylyjai keşenı bırınşı önımderın aldy. Qazaqstan Respublikasy Ükımetınıŋ 2011 jylǧy 4 nauryzdaǧy №221 qaulysymen bekıtılgen Ösımdık şaruaşylyǧy önımınıŋ şyǧymdylyǧy men sapasyn arttyruǧa jergılıktı biudjetterden subsidiialau qaǧidasyna säikes subsidiia normasy boiynşa jabyq topyraqtaǧy kökönıster 1 gektaryna 1300,0 myŋ teŋge berıledı. Aǧymdaǧy jyly «AstanaEkoStandart» JŞS-ne 3900,0 myŋ teŋge subsidiia bölındı.
– Tūrǧyndardy azyq-tülıkpen qamtamasyz etu üşın apta saiyn Astana qalasy aumaǧynda elordada ornalasqan jäne jaqyn oblystardan keletın azyq-tülık öndıruşılerınıŋ qatysuymen auyl şaruaşylyǧy järmeŋkelerı ötkızıledı. Būl, ärine, qarapaiym halyq üşın quanyşty jaǧdai. Degenmen, järmeŋkelerdegı baǧalar keide köpşılık köŋılınen şyqpai jatady. Būl jönınde ne aitasyz?
– Bügıngı taŋda Astananyŋ Esıl, Saryarqa, Almaty audandarynda tūraqty negızde auyl şaruaşylyq järmeŋkelerın ötkızu täjıribesı jalǧasuda. Järmeŋkenı ūiymdastyru kezeŋınde äkımdık qyzmetkerlerı men oblystardyŋ ökıldıkterı qalanyŋ sauda oryndary men bazarlardaǧy bölşek baǧalarǧa saraptau jasap, ortaşa baǧany belgılep, önımderın mümkındıgınşe ortaşa bölşek baǧadan 20 paiyz tömen baǧamen satady. Baǧany köteru boiynşa faktıler anyqtalǧan kezde jedel tiıstı şaralar qoldanylady. Sonyŋ negızınde şartty būzǧan käsıpkerler bolaşaqta järmeŋkege qatystyrylmaidy. Qazırgı kezde oblystyq järmeŋkelerdı ūiymdastyru jūmysy jalǧasuda.
– Aty-jönım – Bolat Kümısbekūly. Tömendetılgen baǧalar boiynşa azyq-tülık tauarlary ötkızıletın äleumettık pavilondardyŋ jūmysy turaly bılgım keledı. Jalpy, qalamyzda äleumettık qorǧalmaǧan tūrǧyndarǧa qandai jeŋıldıkter qarastyrylǧan.?
– Elordada azyq-tülık tauarlary tömen baǧamen ötkızıletın jäne äleumettık qorǧalmaǧan tūrǧyndarǧa 10 paiyz jeŋıldıkter berıletın 32 äleumettık pavilon jūmys ısteidı. Jyl basynan berı jalpy somasy 212 533 593 teŋgege 1 524 177 kelı önım ötkızıldı. Būl rette äleumettık qorǧalmaǧan tūrǧyndar sanatyndaǧy 52 731 adamǧa jalpy somasy 54 742 238 teŋgenı qūraityn önım satylǧan.
– Sälemetsızder me?! Azyq-tülık önımderın öndıru jäne qaita öŋdeu boiynşa «Biznestıŋ jol kartasy – 2020» baǧdarlamasy arqyly qandai jūmystar jüzege asyryluda?
– «Biznestıŋ jol kartasy – 2020» baǧdarlamasy şeŋberınde qalanyŋ agroönerkäsıptık keşenınıŋ 11 biznes-jobasyna qarjylyq kömek körsetılgen, sonymen qatar subsidiia jaǧynan ekınşı därejelı bankter arqyly nesie stavkasynyŋ paiyzy boiynşa «Emili sompany» JŞS käsıporny (ırımşık öndırısı), JK «Alan» (quyrylǧan şemışke öndırısı), JK «Botpanaeva» («Baursakoff» markasymen nan jäne ūn önımderınıŋ öndırısı, «Energosnab» JŞS (susyndar öndırısı), «Klassik-AR» JŞS (nan öndırısı, jaŋa pısırılgen konditerlık önımderdıŋ öndırısı), «Elit-produkt» JŞS (azyq-tülık öndırısı, «Erke» Bazarova S.T. JŞS (nan, jaŋa pısırılgen konditerlık önımder öndırısı), «Tatym» JŞS (nan jäne ūn önımderınıŋ öndırısı), «Mir krup» JŞS (ūn tartatyn önerkäsıp azyqtary, krahmal jäne krahmal önımderınıŋ öndırısı), «Sesna-Pak» JŞS-ne (nan jäne ūn önımderınıŋ öndırısı) kömek körsetıldı.
– Allo, Sızderge habarlasyp tūrǧan – Qaiyrjan Baltabaiūly. Aityŋyzşy, elordada nan jäne nan-toqaş pısıretın qanşa käsıporyn bar jäne olarǧa basqarma tarapynan qandai kömek körsetıledı?
– Qazırgı uaqytta Astana qalasynyŋ Auyl şaruaşylyǧy basqarmasynyŋ derekqory boiynşa, elorda aumaǧynda 58 naubaihana jūmys ısteude, olardyŋ negızgı qyzmetterı nan jäne nan-toqaş önımderın öndıru bolyp tabylady. Astana qalasynyŋ äleumettık-ekonomikalyq damuynyŋ statistikalyq körsetkışterı boiynşa 2012 jylǧy qaŋtar-tamyz aralyǧynda öndırılgen jaŋa pısken nan 2011 jyldaǧy sol kezeŋmen salystyrǧanda 103,5 paiyzǧa, iaǧni 11 803 tonnaǧa ösken. Torttar jäne konditerlık önımder, tättılendırgış zattar qosylǧan özge de nan-toqaş önımderı 109 paiyzǧa, iaǧni 943 tonnaǧa artyq öndırılgen. Naubaihana jäne nan-toqaş önımderın öndıretın käsıporyndardyŋ bırden-bır mäselelerı – qarjy tapşylyǧynyŋ jetkılıksız boluy. Astana qalasynyŋ Auyl şaruaşylyǧy basqarmasy elorda aumaǧynda ornalasqan naubaihana käsıporyndarynyŋ jūmystaryn qoldau boiynşa jüielı jūmys jürgızude. Osy jūmys barysynda qalanyŋ käsıporyndaryna öndırıstık infraqūrylymmen qamtamasyz etu, jer telımderın beru jäne taǧy basqa qajettı kömekter körsetıledı.
Gülbarşyn ÖKEŞQYZY
