NAQ-NAQ

Kün raiy köp özgermeidı

Demalys künderı Astanada aua raiy qatty özgermeidı. Senbı men jeksenbınıŋ tünı aitarlyqtai aiazdy bolady, alaida kündız azdap jylynady.

Senbı künı elordada kün būlttanǧanmen, jaŋ­byr­ jaumaidy. Soltüstık-şyǧystan jyl­dam­dy­ǧy sekundyna 5-10 metr jel­ so­ǧa­dy. Synap baǧanasy tünde -7-9°­C-qa­ dei­ın tömendeidı, kündız -2-0°C­ suyq bolady. Jeksenbı künı köşpelı būlt şy­ǧa­dy, jaŋbyr jaumaidy. Şyǧystan jyl­dam­dy­ǧy sekundyna 5-10 metr jel esedı. Aua­ temperaturasy tünde -7-9°C salqyn, kündız +1+3°C jyly bolady.

Mändı mäjılıs

«Nūr Otan» HDP-nyŋ Astanadaǧy Ortalyq apparatynda partiia Saiasi­ keŋesınıŋ zaŋnama jäne nor­ma­ şyǧarmaşylyǧy jönındegı komis­siia­synyŋ otyrysy öttı.

Onda «Azaptaularǧa jäne basqa da­ qa­ty­gez, adamgerşılıkke jatpaityn­ jäne­ ar-namysty qorlaityn ıs-äre­ket­ter­ men jazalau türlerınıŋ aldyn alu­ǧa­ ba­ǧyttalǧan ūlttyq aldyn alu tetı­gın qūru»­ mäselesı tal­qy­lan­dy.

Kesel körsetkışı kemıdı

Astanada qaterlı ısıkpen auyra­tyn­dar sany kemıdı. Qazır ol 100 myŋ adamǧa şaqqanda 169,4-tı qūraidy.

Būl 2011 jylmen salys­tyr­ǧan­­da­ 3,­2%-­ǧa­ (100 myŋ adamǧa – 175,1) kemıgen. Sonymen qat­ar,­ ol res­pub­li­ka­daǧy ortaşa­ kör­set­kış­ten­ de (100 myŋ­­ adamǧa – 188,4) az. Elordalyq medi­si­na qyz­met­ker­le­rınıŋ aituynşa, qa­terlı ısıkten ölım-jıtım 2012 jy­ly 0,5%-ǧa tömendep, 100 myŋ­ adamǧa şaq­qan­da 81,3-tı qūra­dy

Sansöilem

2013 jyldyŋ qaŋtar-aq­pan­ ailarynda tūrǧyn üi qūry­ly­sy­na baǧyttalǧan inves­tisiia kölemı 5085,1 mln teŋge boldy. Būl 2012 jyl­dyŋ qaŋtar-aqpan ai­la­ry­­­men salystyrǧanda 107,7 paiyzǧa artyq.

Keşe…

M.Gorkii atyndaǧy akade­miia­­lyq­ Orys drama teatrynda­ bel­­gı­­lı vengr jazuşysy ärı vengr­ tea­t­ry­nyŋ negızın qalaǧan İşt­van­ Er­ken­nıŋ­ «Tot, maior jäne basqalar» ne­mese «Tottar janūiasy» kome­diia­sy­nyŋ­ premerasy öttı.

Bügın…

L.N.Gumilev atyndaǧy EŪU-dıŋ­ oqu­-äkım­şılık korpusynda 11.00-den 14.00-ge deiın turizm sa­la­syn­daǧy bos jūmys ornynyŋ jär­meŋ­kesı ötedı. Bos jūmys oryndary järmeŋkesı ışkı turizmdı damytu jönındegı «Menıŋ elım» qauymdastyǧymen bırge ötkızıledı.

Erteŋ…

«Jastar» saraiynda saǧat 19.00-de Mümkındıkterı şekteulı jan­dar­ǧa arnalǧan festival aia­syn­­da dekorativtık-qoldanbaly öner şyǧarmaşylyǧynyŋ kör­me­sı ötedı.

Änuar älem chempionatyna barady

Qazaqstandyqtar Esberg qala­syn­­da ötken «Danish Open-2013» halyqaralyq turnirınde mümkındıgı şekteulı sportşylar arasynda joǧary şeberlık ülgısın körsettı.

Osy jyldyŋ tamyz aiynda­ Kana­dada ötetın älem chempionatyna ırıkteu bolyp ta­by­­la­tyn turnirge on elden eŋ­ myq­ty sportşylar qatysty. Qazaq­­stan­­dyq komandada alty at­let­ bolsa, olardyŋ üşeuı – el­or­­­dalyq «Qaisar» klu­by­nyŋ tär­bie­­le­nu­­­şı­­lerı. Balalar bar­ly­ǧy 23 medalge ie boldy. Ol­ar­­dyŋ­­ 9-y – altyn, 11-ı – kümıs, 3-­euı – qo­­la­ medal.
Sonymen qatar, ırıkteu keze­ŋı­nıŋ­ bar­­lyq normativterın oryn­da­ǧan­ as­ta­­na­lyq Änuar Ahmetov pen Jambyl oblysynyŋ ökılı Zulfiia Ǧabi­dullina älem chem­pio­­na­tyna jol­dama aldy.

Közınen mügedek 20 jasar­ Änuar Ahmetov bırneşe jyl­ qa­ta­ry­nan­ joǧary kör­set­kış­ter­ge qol jet­kı­zıp keledı. Būl joly ol 50 jäne 100m­­ qaşyqtyqqa jügırıp, top jar­dy. S-12 erkın klasynda 50 m arqa­sy­men jyl­jyp,­­ 200 metrdı ba­ǧyn­dyrdy. Ol­ osy­ ­jerden tört altyn alǧan bo­la­tyn. Sonymen qosa onyŋ qor­jy­nyn­da üş kümıs medal bar­ ek­en­dı­gın de aitqan jön. «Qaisar» klu­bynyŋ taǧy bır ökılı Mihail­ Ere­menko S-6 klasynda (SPODA) arqasymen jyljuda 100 metrlık qaşyqtyqta ekı ret ekınşı bolyp keldı. Osy sanat­ta öner körsetetın Siiazbek Dä­liev­ Da­niia­dan qola jülde alyp­ kel­dı. Astana qalasyndaǧy «Qai­sar» sport klubynyŋ aǧa jat­tyq­ty­ru­şy­sy, jüzuden QR Eŋbek sı­ŋır­gen sport şeberı Vladimir Za­go­rod­nii­dıŋ aituynşa, turnirde bäsekelestık öte ülken bolǧan.

VI Astana ekonomikalyq forumy ötedı

Mamyrda Astanaǧa Nobel syilyǧynyŋ on laureaty keledı. Atap aitqanda, biylǧy 22-24 mamyr aralyǧynda BŪŪ-nyŋ qoldauymen elordada VI Astana ekonomikalyq forumy jäne Düniejüzılık daǧdarysqa qarsy konferensiia ūiymdastyrylady. Būl şara Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ bastamasymen tūŋǧyş ret ötkızıledı.

Ol älemdık daǧdarysty eŋseru tūrǧysynda jospar jasauǧa negızdelgen. Alǧaşqy Astana ekonomikalyq forumyna 40 memleketten 500 ökıl kelgen bolsa, V AEF-qa 100 elden 8 myŋnan asa qatysuşy keldı. Biylǧy VI Astana ekonomikalyq forumyna qatysu üşın şeteldıkterge 8 myŋnan asa şaqyrtu jıberıldı. Osy oraida qazırgı kezde 60 memlekettıŋ märtebelı tūlǧalary, Nobel syilyǧynyŋ 10 laureaty, 40-tan asa ırı korporasiia basşylary, sonymen qatar 11 memleket jäne ükımet basşylary, 15 ministr men ortalyq bankterdıŋ basqaruşylary, halyqaralyq ūiym jetekşılerı qatysuǧa niet bıldırıp otyr.

Eŋ Üzdıkter ekşeldı

Elordada elımızdıŋ üzdık jūmys beruşısıne taǧaiyndalǧan «Senım-2012» baiqauynyŋ jeŋımpazdary marapattaldy. Jeŋımpaz jüldelerı «Adam resurstaryn basqaru: Üşınşı myŋjyldyq HR trendterı» atty halyqaralyq konferen­siia­ barysynda tapsyryldy. 

Sonymen, «Eŋ ozat jūmys beruşı ūlttyq kompaniia» – «Qazaqtelekom» AQ, «Eŋ ozat jūmys beruşı öŋır» – «CP Hotels Atyrau» kompaniiasy» JŞS (Atyrau) men «Qostanai mineraldary» AQ (Qostanai), «Astana men Almatydaǧy eŋ ozat jūmys beruşı» – «Prime Aviation» AQ men «Astana qonaq üiı» AQ, «Eŋ üzdık jūmys beruşı transūlttyq kompaniia» – «Prokter end Gembl Qazaqstan» JŞS atandy.

Sondai-aq, «Üzdık HP-joba» atalymynda «Qazaqtelekom» AQ – «TOP 50: «Qazaq­te­le­kom» talanttardy basqaru» jobasy, «Prokter end Gembl Qazaqstan» JŞS – «P&G Vibrant Living – qyzmetkerlerdıŋ tiımdı jūmys ısteuı men jeke ömırın ūştastyrudyŋ keşendı baǧdarlamasy», «Qazaqstan temır joly» ŪK» AQ – «İnnovasiialyq HR tetık­ter:­ 4 jüie – www.zhastemir.kz innovasiialyq ideialardyŋ aqparattyq inkubatory jäne korporativtık äleumettık jelısı» üşın marapattaldy. Al, «Bogatyr kömır» JŞS «Lean Six Sigma ädıstemesın engızu» jobasynyŋ tiımdılıgı üşın «Üzdık HR joba» atalymy boiynşa respublikalyq «HR-menedjerler qauymdastyǧy» qoǧamdyq bırlestıgınıŋ arnauly syilyǧyna ie boldy. Sondai-aq osy atalymda «KEGOS» AQ «KEGOS» AQ Dinastiialary»­ jobasy üşın Äleumettık ärıptestık ortalyǧynyŋ arnauly syilyǧyn aldy.

Qarǧyn su qalamyzǧa jaiylmaidy

Äzımbek BASQANBAEV, «Astana-tazalyq» JŞS direktory:

– Su tasqynyna qarsy qandai ıs-şaralar jürgızılıp jatyr?
– Aua raiynyŋ kündız kürt jylynuy men tünde salqyndap, mūzdyŋ qatuyna bailanysty qaladaǧy barlyq menşık ielerı nysandar men ǧimarattardy, tūrǧyn üi qorlaryn qardan tazalap jatyr. Su tasqynyna qarsy baǧyttalǧan jūmystar jüielı jürgızılude. Äsırese erıgen qar suynyŋ jinaluyna jol bermeu üşın qarqyndy ıs-şaralar atqaryluda.

–Bırınşı kezekte qandai aumaqtar tazalanyp jatyr?
– Köktem jaqyndaǧanda sai-sala­ny­­ su alyp, qatyp qalǧan mūz erip, tūrǧyn­dar­dyŋ jaqyn jerdegi aial­da­ma­lar­ǧa, qoǧamdyq oryndarǧa jetuı qiyn bolmas üşın aldymen balabaqşa, mektep, emdeu mekemelerı, sondai-aq jeke sektorlardyŋ aumaqtary tazalanyp jatyr.

– Qanşa adam, avtotehnika jūmyl­dy­­ryl­dy?
– 400 jol jūmysşysy, 200 «KamAZ»­ kölı­gı, 45 su soratyn maşina, mūz­dy­ erı­tıp aǧyzatyn kölıkterımız bar. Son­­dai­-aq, sebuge 600 myŋ qap qūm dai­yn­­dap qoidyq. Qaladaǧy üş audanda 3 dis­pet­cher­lık punktımız bar. Tūrǧyndar soǧan habar­lasa alady.

– Osy uaqytqa deiın qanşa qar şyǧa­ryl­dy?­
– Biyl qysta 4 mln 100 myŋ tekşe metr qar şyǧaryldy. Byltyrǧyǧa qara­ǧan­da bırneşe ese köp. Ötken jyly 2 mln tekşe metr qar şyǧardyq. Soŋǧy ekı künde 85 myŋ tekşesı tasyldy. Kündızgı uaqytta – 180, tünde 220 «KamAZ» kölıkterı jūmyldyrylady.

Kiberqylmys jönınde keŋestı

Kiberqylmys – kompiuterlık tehnologiialardy­ qoldanu salasynda jasalatyn­ qylmys. Ūlttyq qauıpsızdıkke qater töndıretın kiber­qyl­mys­ker­ler­ge tosqauyl qoiuǧa bır ǧana memlekettıŋ küşı jetpeidı.

Küresudıŋ tiımdı tetıkterı äzır­ge­ näti­jesız bolǧan­dyq­tan, būl­ mäsele halyq­­ara­lyq deŋgeide köterılıp jür.­ Ǧa­lam eko­no­mikasyna jyl sai­yn­ milliardtaǧan dollar şyǧyn äke­le­tın atalmyş tüitkıl Astanada da tal­qylandy. Qarjy polisiiasy akademiia­syn­da AQŞ, Türkiia, Ukraina jäne elı­mız­dıŋ qūqyq qorǧau organdary ökılderı jinalyp, kiber­qyl­mysqa tosqauyl qoiudyŋ joldaryn qarastyrdy. Eu­ro­pa­daǧy Qauıpsızdık jäne Ynty­maq­tas­tyq Ūiymy ūiymdastyrǧan būl semi­nar­ǧa AQŞ-tyŋ Federaldy Barlau Biuro­synyŋ (FBR) mamandary arnaiy qatysty. Sebebı, elektrondy jüiede jasalatyn qylmystarǧa qarsy älemdegı eŋ al­ǧaş­qy ortalyq osy ūiym janynan 1999 jyly aşylǧan bolatyn.
Jiynda aqparattyq tehnologiia­lar qaryştap damyǧan saiyn virtualdy jüiedegı qylmystardyŋ da sany artqany aityldy. Şetelden kelgen meimandar özgenıŋ jeke elektrondy poş­ta­syn būzu, qūpiia qūjattardy ūrlau, banktegı şottardy qoldy qylu, ūialy telefondar men tölem qabyldaityn terminaldardan aqşa ūrlau, kino önımderın zaŋsyz köşıru sekıldı äreketterdı älem­dık sipattaǧy qylmys dep baǧa­lady.

Erkejan SÄTIMBEK