Tıkūşaqpen aralap kördı
Prezident Qasym-Jomart Toqaevtyŋ Soltüstık Qazaqstan oblysyna jūmys sapary Qyzyljar audanyn, Petropavl qalasynyŋ töŋıregın jäne Sergeevka su qoimasyn tıkūşaqpen aralap köruden bastaldy. Oblys äkımı Ǧauez Nūrmūhambetov Memleket basşysyna Soltüstık Qazaqstan oblysynyŋ Qyzyljar, Esıl, Şal aqyn audandary men Petropavl qalasyndaǧy su tasqyny jaǧdaiyn baiandady. Öŋır äkımınıŋ aituynşa, alty audanda tötenşe jaǧdai jariialanǧan. Qazırgı taŋda 2 myŋnan astam tūrǧyn üidı su basqan, 10345 adam evakuasiialanǧan. Su tasqynyna qarsy şaralarǧa 5270 adam jäne 906 tehnika jūmyldyrylǧan. Halyqtyŋ tūrmys-tırşılıgıne qajettı infraqūrylymdardy qalpyna keltıru jūmystary jürgızılıp jatyr. Tabiǧi apattan zardap şekken azamattardyŋ materialdyq şyǧyndaryn esepteu jäne öteu jönınde komissiia qūrylǧan.
Tūrǧyndarmen jüzdestı
Prezident Qasym-Jomart Toqaev Soltüstık Qazaqstan oblysynyŋ su basqan aumaǧyn tıkūşaqpen aralap körgennen keiın qarǧyn su saldarynan evakuasiialanǧan audandardyŋ halqymen kezdestı. Tūrǧyndarmen äŋgımelesu barysynda Qasym-Jomart Toqaev şyǧyndardy öteu üşın memleket barlyq tiıstı şarany qabyldaitynyn aitty. Qazırgı uaqytta su tasqynynan zardap şekken barlyq tūrǧynǧa bırrettık kömek berılıp jatyr jäne komissiia mülık şyǧyndaryn eseptegennen keiın ötemaqy tölenedı. Tūrǧyn üiı jaramsyz azamattarǧa jaŋa baspana salynady jäne barlyq qajettı infraqūrylymmen qamtamasyz etıledı. Sonymen qatar zardap şekken tūrǧyndardyŋ nesielerı men zaimdaryn töleu merzımı şegerıledı.
Memleket basşysy eşbır azamat nazardan tys qalmaitynyn atap öttı.
«Qazır bärımız öte kürdelı kezeŋdı bastan keşıp jatyrmyz. Būl – jalpyūlttyq apat. Degenmen, bır jaǧynan alyp qarasaq, oŋ özgerıster de anyq baiqalady. Sudyŋ betı qaityp keledı. Jaqyn aradaǧy 10 künde öte qauıptı bolady dep oilaimyn. Bıraq bız elımız boiynşa apat saldaryn joiu şaralaryn qabyldap jatyrmyz. Būǧan deiın aitqanymdai, Ükımet zardap şekken azamattardyŋ barlyǧyna qoldau körsetedı. Bız su tasqyny saldarynan bolǧan barlyq şyǧyndy öteimız. Ärbır azamat, ärbır otbasy memlekettıŋ qamqorlyǧynda bolady. Būl – men üşın basty mındet» dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basşysy elımızdıŋ bırqatar öŋırındegı su tasqynyna bailanysty qalyptasqan kürdelı jaǧdaidy eskere otyryp, sondai-aq biudjet qarjysyn ünemdeu maqsatynda Ükımetke, ortalyq memlekettık jäne jergılıktı atqaruşy organdarǧa imidjdık jäne basqa da ırı ıs-şaralardy ötkızbeu jönınde tapsyrma berdı.
«Men biudjet qarjysyn ünemdeu maqsatynda ırı halyqaralyq forumdy ötkızuden bas tarttym. Sonymen qatar Düniejüzılık köşpendıler oiyndaryna jūmsalatyn şyǧyndy qysqartamyz. Ärine, qazır būl şaradan tüpkılıktı bas tartu mümkın emes. Bıraq oǧan jūmsalatyn qarjy kölemı aitarlyqtai azaiady. Būdan bölek, elımızdıŋ Tokioda ötetın Düniejüzılık körmege qatysuyna bölıngen biudjet te qysqarady» dedı Prezident.
Qasym-Jomart Toqaev barlyq memlekettık organǧa su tasqyny saldarynan sabaq aluy kerek ekenın aitty.
«Bızde mūndai apattardy aldyn ala eskertu jüiesı jetıspeidı. Qajettı mamandar da tapşy. Qazır gidrotehnik kadrlardy daiarlau turaly şūǧyl şeşım qabyldandy» dedı Memleket basşysy.
Petropavl su torabyna bardy
Prezident Soltüstık Qazaqstan oblysyna jūmysy sapary kezınde Petropavl su torabynyŋ jūmysymen tanysty. Irgetasy 1973 jyly qalanǧan nysan Sergeevka jäne Petropavl su qoimalarynyŋ belgılengen rejimde toltyrylyp, ıske qosyluyn qamtamasyz etu arqyly Esıl özenınıŋ aǧysyn retteidı. Soltüstık Qazaqstan oblysynyŋ äkımı Ǧauez Nūrmūhambetovtıŋ aituynşa, öŋırdegı su tasqynyna Esıl özenı mūzynyŋ eruı jäne Aqmola oblysynan aǧyn sudyŋ keluı sebep bolǧan. Äsırese, biylǧy seŋ jüru kezeŋınde mūzdardyŋ keptelısı saldarynan su deŋgeiı kürt köterılıp, sel jürdı. Būl infraqūrylymnyŋ ısten şyǧuyna jäne Esıl özenın jaǧalai ornalasqan eldı mekenderdı su basuyna äkep soqtyrdy. Sondai-aq ol su tasqynyna qarsy ıs-şaralarǧa 2500 erıktı belsendı qatysyp jatqanyn atap öttı. Aimaqqa 300 tonna gumanitarlyq kömek keldı.
Memleket basşysyna «Astana» öŋırlık qolbasşylyǧy äskerlerınıŋ qolbasşysy Erjan Ybyraev Soltüstık Qazaqstan oblysyndaǧy tötenşe jaǧdaidyŋ zardaptaryn joiu üşın qorǧanys vedomstvosynyŋ 700 äskeri qyzmetşısı men 33 tehnikasy jūmyldyrylǧanyn baiandady. Onyŋ aituynşa, äskerilerdıŋ negızgı küşı qaptardy qūmmen toltyru, bögetter salu, Petropavl qalasynyŋ maŋyndaǧy audandar men Qyzyljar audanynyŋ eldı mekenderıne jaqyn maŋdaǧy jaǧalaulardy nyǧaitu jūmystaryna baǧyttalǧan. Su tasqynyna qarsy küres şaralary bastalǧannan berı äskeriler jergılıktı atqaruşy organdarymen bırlesıp, bögetter salu, olardy nyǧaitu jūmystaryn atqarǧan. Būl bögetterdıŋ jalpy ūzyndyǧy 15 şaqyrymnan asady.
Qasym-Jomart Toqaevqa qalyptasqan jaǧdaidy naqty uaqyt rejimınde qadaǧalauǧa mümkındık beretın jyljymaly basqaru punktı jabdyqtalǧany jönınde mälımet berıldı. Ol üşın är 2,5 saǧat saiyn jergılıktı jerdıŋ 2D formatty kartasy arqyly aqparat beruge qabılettı ūşqyşsyz basqarylatyn barlauşy ūşu apparaty paidalanylady. Sondai-aq täulık boiy ūşa alatyn ärı su tasqynyna qatysty jaǧdaidyŋ özgeruıne monitoring jürgızuge mümkındık beretın termoviziialyq kamerasy bar dron qoldanylady.
«QazSuŞar» RMK Soltüstık Qazaqstan oblystyq filialynyŋ direktory Şūǧaiyp İbatullin Prezidentke Sergeevka su qoimasy 2022 jyly köpfaktorly tekserısten ötkenın jäne onyŋ tehnikalyq jaǧdaiy qanaǧattanarlyq dep baǧalanǧanyn mälımdedı. Bügınde öŋırdegı ekı su qoimasy da ştattyq kestege sai jūmys ıstep tūr.
Apatpen küreskenderge alǧys aitty
Memleket basşysy Soltüstık Qazaqstan oblysyna jasaǧan jūmys sapary aiasynda su tasqynynan zardap şekken tūrǧyndarǧa kömektesıp jatqan qūtqaruşylarmen, erıktılermen jäne käsıpkerlermen kezdestı. Qasym-Jomart Toqaev tötenşe jaǧdai kezınde öŋır tūrǧyndarynyŋ joǧary deŋgeide ūiymşyldyq tanytqanyn atap ötıp, tabiǧat apatymen küresıp jürgen barlyq azamatqa alǧys aitty. Soltüstık Qazaqstan oblysy boiynşa Qazaqstan halqy Assambleiasy töraǧasynyŋ qoǧamdyq orynbasary Elena Semidoskih Prezidentke oblystaǧy är audanda gumanitarlyq kömek qabyldaityn punktter aşylǧany jönınde mälımet berdı. «Birgemiz» volonterler front-ofisınıŋ jetekşısı Anastasiia Volkova erıktılerdıŋ jedel äreket etu ştaby qūrylǧany turaly aitty. Ştab 2500-den astam volonterdı üiretedı jäne olardyŋ jūmysyn üilestıredı. «Sevkazenergo» aksionerlık qoǧamynyŋ bas direktory Anatolii Kazanovskii atalǧan käsıporynnyŋ aksionerlerı 100 million teŋge bölgenın, transformatorlar ornatu jäne elektr jelılerın tartu jūmystaryn jürgızgenın aitty. «Qyzyljar joldary» JŞS direktory Ashat Joldaspaev kompaniianyŋ su tasqynyna qarsy şaralarǧa belsendı atsalysyp jatqanyn jetkızdı. Osy rette atalǧan mekeme bögetter salu jäne nyǧaitu üşın arnauly tehnikalar men qajettı qūral-jabdyqtar bölıp otyr.
Qostanaidaǧy ahual tūraqtalyp keledı
Soltüstık Qazaqstan oblysynan keiın Prezident borty Qostanai oblysyna ūşyp keldı. Qasym-Jomart Toqaev öŋırdegı qazırgı ahualmen tanysu üşın tıkūşaqpen su basqan aumaqtardy aralap kördı. Oblys äkımı Qūmar Aqsaqalov su tasqynyna bailanysty öŋırdegı alty aimaqta tötenşe jaǧdai jariialanǧanyn aitty. Oblystaǧy 492 auyldyŋ 11-ı su tasqynynan zardap şektı. Qazırgı kezde jaǧdai tūraqtaldy. Alaida älı de 51 üi su astynda qalyp otyr. Būdan bölek, 4 köpırdı, 7 jol uchaskesın su şaiyp ketken, 1414 elektr baǧanyna nūqsan keldı. Nätijesınde Qostanai men oblystyŋ oŋtüstıgındegı audandar arasynda kölık qatynasy qiyndap, 13 eldı mekendı elektrmen qamtamasyz etu mäselesınde tüitkılder paida boldy.
Sonymen qatar Prezidentke oblystyŋ negızgı gidrotehnikalyq nysandarynyŋ, atap aitqanda Qaratomar, Joǧarǧy Tobyl jäne Jelquar su qoimalarynyŋ jai-küiı jönınde mälımet berıldı. Qūmar Aqsaqalov eldı mekender men infraqūrylymdarǧa tönetın qauıptıŋ aldyn alu üşın su qoimalarynan jıberıletın su mölşerı ūdaiy baqylauda ūstalatynyn aitty.
Jalpy, öŋırdegı dambalardy bekıtu, inerttı materialdardy tögu nätijesınde Tobyl qalasyn, Amangeldı audanynyŋ ortalyǧyn jäne basqa da eldı mekenderdı su basu qaupınen saqtap qalu mümkın bolǧan.
Qauıptı jerlerde qaluǧa bolmaidy
Prezident Tobyl qalasynda ornalasqan jedel ştabta su tasqynynan zardap şekken Qostanai audanyna qarasty auyldardyŋ tūrǧyndarymen kezdestı. Kezdesude Qasym-Jomart Toqaev azamattyq belsendılık tanytqan jäne apatqa bei-jai qaramai janaşyrlyq bıldırgen barşa jūrtşylyqqa alǧys aityp, halyqtyŋ bırlıgı osyndai qiyn kezeŋde aiqyn körınetının atap öttı.
«Men sızdermen jüzdesu üşın arnaiy keldım. Jaǧdaidyŋ kürdelı ekenın tüsınemın. Memlekettıŋ barlyq resursy osy mäselenı şeşuge baǧyttalyp jatyr. Prezident retındegı menıŋ basty mındetım – su tasqynynan zardap şekken tūrǧyndarǧa barynşa kömek körsetu» dedı Memleket basşysy.
Prezident memlekettıŋ qarjysyn qataŋ ünemdeu rejimı engızılgenın, qarajat zardap şekken halyqqa bölınetının jetkızdı. Memleket basşysy barlyq zardap şekken tūrǧyndarǧa qajettı kömek körsetıletının aitty.
«Ötemaqy – basty mäsele. Şyǧyn öteledı. Sonymen qatar tūrǧyn üiı jaramsyz azamattarǧa jaŋa baspana salynady jäne jöndeuge jaramdy üiler qaita qalpyna keltırıledı. Oǧan qajettı barlyq qarajat bölınedı. Kım päterge köşkısı kelse, bız päter satyp alyp beremız. Kım öz qonysynda qalǧysy keledı, olarǧa tiptık ülgıdegı üiler salamyz. Degenmen qauıptı jerlerde qaluǧa mülde bolmaidy. Mūndai üilerdıŋ jobasy bar. Būl üiler qysqa deiın tolyqtai salynady. Men Ükımetke aldaǧy jaz mezgılınde, sondai-aq küzde barlyq qūrylys jūmystaryn bıtıru jäne apat saldaryn tolyq joiu jönınde mındet jüktedım» dedı Prezident.
Sonymen qatar Memleket basşysy su tasqynynyŋ saldaryn eŋseru üşın är aimaqqa eldıŋ ırı käsıpkerlerı bekıtıletının atap öttı. Öz kezegınde tūrǧyndar su tasqynynyŋ zardaptaryn joiuǧa jedel kömek körsetılıp, qūtqaru jūmystarynyŋ uaqytyly jürgızılgenı üşın alǧystaryn bıldırdı. Olardyŋ aituynşa, būl apat halyqtyŋ bırlıgın aiqyn körsettı. Tabiǧat apatynyŋ alǧaşqy künderınen bastap erıktıler, memlekettık qyzmetşıler, qūqyq qorǧau organdary men Tötenşe jaǧdailar ministrlıgınıŋ qyzmetkerlerı, jalpy janaşyr adamdardyŋ barlyǧy jan-jaqty kömek körsetuge ūmtylǧan.
Prezident qazaq dalasynyŋ simvoly sanalatyn aqbökenderdıŋ köbeiuıne tosqauyl qoiatyn şeşımnıŋ küşın joiyp, oǧan tyiym salynatynyn mälımdedı. Kezdesu soŋynda Memleket basşysy kelesı jyly Alaş ardaqtysy Mırjaqyp Dulatovtyŋ 140 jyldyǧyna arnalǧan ıs-şaraǧa qatysu üşın Arqalyq qalasyna barudy josparlap otyrǧanyn jetkızdı.
Käsıpkerlerge jauapkerşılık jükteledı
Memleket basşysy Qostanai oblysyna jūmys sapary barysynda su tasqyny saldaryn eŋseruge järdemdesken biznes ökılderımen jäne erıktılermen jüzdestı. Kezdesuge öŋırdegı maşina jasau, tau-ken, tamaq jäne auyl şaruaşylyǧy önerkäsıbı salalarynyŋ jetekşılerı, Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ jergılıktı ökılderı, oblystyq jastar resurstyq ortalyǧynyŋ erıktılerı jäne studentter qatysty. Qasym-Jomart Toqaev şaǧyn jäne orta bizneske qoldau körsetu basty mındet ekenın atap öttı.
«Osy kezdesuge bıraz mesenat qatysyp otyr. Men sızderge rizaşylyǧymdy bıldıremın. Būl – sızderdıŋ jürek qalaularyŋyz, azamattyq jauapkerşılıkterıŋızdıŋ körınısı. Mūnyŋ bärın marapat üşın emes, şynaiy nietpen jasalǧan igı ıs dep bılemın» dedı Prezident.
Memleket basşysy su tasqynynan zardap şekken halyqqa naqty kömek körsetu ısınde biznesmenderdıŋ rölı zor ekenıne airyqşa nazar audardy.
«Bızdıŋ elımızde Forbes tızımıne kıretın ırı käsıpkerler bar. Olarmen arnaiy kezdesemız. Olar är oblysqa, audanǧa, eldı mekenge bekıtıledı jäne naqty jauapkerşılık jükteledı. Būl bır jaǧynan käsıpkerlerdıŋ müddesıne sai keledı. Öitkenı olar özderınıŋ qosqan ülesınıŋ naqty nätijesın köretın bolady. Halqyna qaiyrymdylyq jasaǧan azamat retınde sızderdıŋ de esımderıŋız memleket tarapynan eleusız qalmaidy dep oilaimyn» dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Sonymen qatar Prezident erıktılerge zor qūrmetpen qaraitynyn jäne jan-jaqty qoldau körsetetının atap ötıp, olarǧa rizaşylyq bıldırdı.
