Täuelsızdık saraiynda Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ qatysuymen «Qazaqstandy jaŋa industriialandyru: 2014 jyldyŋ jäne bırınşı besjyldyqtyŋ nätijelerı» atty onlain rejimınde jalpyūlttyq teleköpır ötıp, sonyŋ aiasynda jyl saiynǧy dästürlı «Paryz», «Altyn sapa» syilyqtarynyŋ laureattaryn marapattau räsımı boldy.
Osydan bes jyl būryn Memleket basşysy el ekonomikasyna serpın beretın İndustriialandyru kartasyn ıske qosuǧa pärmen bergenı belgılı. Osy baǧdarlama qolǧa alynǧaly elımızde 770 öndırıs orny paidalanuǧa berılgen. Bügınde «Qazaqstanda jasalǧan» degen belgısı bar elektrovozdar, lokomotivter, tıkūşaqtar, odan qaldy nebır sapaly önım türlerı köbeigenın özımız de körıp jürmız. Bır ǧana mysal, kezınde temırjol salasyndaǧy maşina jasau käsıporyndary, negızınen, Resei men Ukrainada salynyp, jūmys ıstegenı belgılı. Al elımız öz aldyna täuelsız memleket bolǧannan keiın jolauşylarǧa yŋǧaily temırjol kölıkterı özımızde şyǧaryla bastady. Mıne, mūndai igılıkter – osy industriialandyru kartasynyŋ nätijesı. Künı keşe ötken teleköpır kezınde öndırısterdıŋ qataryna taǧy 15 jaŋa joba qosyldy. Osylaişa, Qazaq elı özındegı şikızatty syrtqa jıbermei, özınde öndıruge şyndap bet būra bastady.
–Bız äu basta Qazaqstan – bai, jerınıŋ qoinauynda temır de, kömır de, mūnai da, gaz da bar, altyn-kümıs, myryş ta bar dep jürdık. Bıraq ta sol bailyqtyŋ barlyǧy şikızat retınde basqa elderge tasymaldanyp jatty. Qyzyǧyn da solar kördı. Mınekei, qazır ǧana bızdıŋ mümkınşılıgımız sol syrtqa tasymaldanyp jatqan paidaly qazbalardy özımızde öŋdep, el igılıgıne jaratuǧa bet būrdyq. Būl – Täuelsızdıktı jariialap, ony ūstap qalumen bırdei qiyn şarua. Sebebı, bızde özım degen öndırıs bolǧan joq. Keŋes odaǧyndaǧy özge respublikalarda boldy. Qazır bız sony qaitarmaqşymyz, – dedı Nūrsūltan Äbışūly. İndustrialdyq jobalardyŋ maqsaty da sol – ekonomikany örkendetu, jaŋa jūmys oryndaryn qūryp, qazaqstandyqtardyŋ äl-auqatyn jaqsartu. Elbasynyŋ aituynşa, İndustriialandyru kartasyna jūmsalǧan qarajat älden-aq el biudjetıne trilliondaǧan teŋge türınde qaityp jatyr. Osy arqyly elımız bükıl ekonomikanyŋ qūrylymyn özgertu baǧytynda batyl qadam jasap otyr. Qazaqstandaǧy ärtaraptandyru söz jüzınde emes, ıs jüzınde damu üstınde. Öŋdeuşı önerkäsıp kölemınıŋ ösu qarqyny dästürlı öndıruşı salalarǧa qaraǧanda äldeqaida joǧary boluǧa den qoiyldy. Sözın naqty körsetkıştermen aişyqtaǧan Elbasy bes jyldyŋ ışınde elımızde būryn-soŋdy öndırılmegen mülde jaŋa 400 önım türı igerılgenın atap öttı. Osy uaqyt aralyǧynda jaŋadan 75 myŋ jūmys orny aşylǧan. Är azamatqa şaqqandaǧy eŋbek önımdılıgı 20 myŋ dollarǧa deiın ösken. Bügınde önerkäsıptık sektorda jūmys ısteitın qazaqstandyqtardyŋ jalpy sany 1 millionnan asqan.
İndustriialandyru jobalary elımızde tyŋ salalardy jaŋǧyrtyp qana qoimai, infraqūrylymdardy jaŋalauǧa da yqpal etken. Memleket basşysy atap ötkendei, industriialandyrudyŋ infraqūrylymdyq bazasy edäuır ūlǧaiyp, 4 myŋ şaqyrymǧa juyq avtokölık joly men 1700 şaqyrym temırjol qaita jöndelıp, salynǧan. Būl soŋǧy bırneşe jyl kölemınde älemnıŋ eşbır jerınde salynbaǧan ūzyn kölık kommunikasiiasy.
Elbasy industriia, innovasiia baǧytyndaǧy osy qarqyn jahandyq daǧdarys kezeŋınde de bäseŋdemeu kerektıgın alǧa tartty. Kelesı jyldan bastalatyn İndustriialandyrudyŋ ekınşı besjyldyǧyna tiıstı bölıngen, basymdyq berıletın salalar da aiqyndaldy. Endı tek baǧdarlamanyŋ oryndaluyna maŋyz beru kerek. Būǧan Ükımet qana emes, halyq ta belsene atsalysu qajettıgın Elbasy atap körsettı. Jalpy jūrtşylyq käsıptı näsıp etuge qazırden daǧdylanuy kerek. Käsıpkerlık är otbasynyŋ dästürlı qūndylyǧyna ainaluy üşın ärkım erınbei eŋbek etkenı jön. Al eŋbegımen elenıp, özgelerge ülgı-önege bolǧan azamattar arnaiy yntalandyru syilyǧyn ielenbek. Onyŋ özındık sebebı bar. Elbasy atap ötkendei, tyŋ ideialar oilap tapqan innovatorlar nazardan tys qalmauy tiıs. Öitkenı, innovatorlarsyz innovasiia joq. Sondyqtan olarǧa arnalǧan arnaiy memlekettık syilyq ta erekşe boluy tiıs.
– Jahandyq daǧdarys kezeŋı – masyldardyŋ uaqyty emes. Bız – eŋbek elımız. Bızdıŋ mındetımız halyqty jūmyspen qamtamasyz etu bolyp sanalady. Men eŋbegımen daralanǧan jūmysşylar men şaruaqorlarǧa ǧana arnalǧan, üş därejeden tūratyn arnaiy «Eŋbek Daŋqy» ordenın taǧaiyndauǧa şeşım qabyldadym. Onyŋ üş därejesın alǧan adamnyŋ märtebesı Eŋbek erıne teŋesetın bolady, – dedı Memleket basşysy.
Būdan keiın Nūrsūltan Äbışūly ekonomika salasyn örkendete tüsetın aldaǧy mındetterge toqtaldy. Atap aitqanda, 2020 jylǧa qarai joǧary tehnologiialyq önım ülesı IJÖ-nıŋ 1,5 paiyzynan 5 paiyzyna deiın ösuı tiıs. Käsıbi, ǧylymi jäne tehnikalyq qyzmetter sektory bügıngı 8-den 20 paiyzǧa deiıngı ösımdı qamtamasyz etuı qajet, eŋ bastysy – ol jekemenşık sektordaǧy innovasiiany damytu esebınen jasalǧany jön. Būl mındetterge jetu jolyndaǧy negızgı tūǧyr Nazarbaev Universitetınıŋ «Astana biznes kampus» ǧylymi parkı men «Alatau» innovasiialyq tehnologiialar parkı bolmaq. Ükımet elımızdegı jaŋa 5 öŋdeu zauytyn salu üşın Qazaqstanǧa eŋ kemı 5 ırı transūlttyq korporasiiany tartuy tiıs. Osynau maqsattarǧa jetu üşın eŋ bastysy, bırlıgımızge bekem bolyp, tatulyǧymyzǧa syzat tüspeuı tiıs.
AZ-KEM ANYQTAMA
Elbasynyŋ qatysuymen ötken jalpyūlttyq teleköpır barysynda Aqtöbedegı rels arqalyq zauyty, Oralda transformator zauyty, Aqmola, Jambyl, Atyrau oblystary men Almaty qalasynda kırpış, sement, äinek, qasbetter şyǧaratyn zauyttar, «Qorǧas-Şyǧys qaqpasy» arnaiy ekonomikalyq aimaǧyndaǧy qūrǧaq port, taǧy da basqa köptegen öndırıster ıske qosyldy.
Onlain rejimge respublikamyzdyŋ tükpır-tükpırımen 30-ǧa juyq bailanys jasalyp, efirge şyqqandar öz mekenderındegı jaŋa käsıporyndardy tanystyrǧanyn atap ötken jön.
Jiynnyŋ soŋynda Prezident «Altyn sapa» baiqauy jeŋımpazdaryn marapattady. Biyl «2014 jylǧy üzdık industriialdy joba» atalymynda «Aqtöbe rels arqalyǧy» zauyty, «2014 jylǧy öndırıstegı üzdık innovasiia» atalymynda «Posuk Titanium» üzdık dep tanyldy. Al «Paryz» biznestıŋ äleumettık jauapkerşılıgı baiqauynyŋ Gran-priı Qyzylorda oblysyndaǧy «Qazgermūnai» kompaniiasynyŋ enşısıne būiyrdy.
Memleket basşysy baiqauǧa qatysuşylar el ekonomikasynyŋ nyǧaiuyna ǧana emes, qazaqstandyq patriotizmdı damytuǧa da üles qosyp jatqanyn atap öttı. Tek «Paryz» jüldesı baiqauyna qatysuşylardyŋ özı jalpy somasy 152 milliard teŋge bolatyn 440 äleumettık jobany ıske asyrǧan. «Altyn sapa» jüldesı taǧaiyndalǧan nebärı 9 jylda baiqauǧa qatysuşylardyŋ jalpy sany 6 ese ösken eken.
Qymbat NŪRǦALİ
