SARYARQA RUHYN SAQTAP QALǦAN
Äigılı Mūhtar Äuezovtıŋ süiıktı şäkırtterınıŋ bırı bolyp, abyz jazuşynyŋ ülken senımın arqalaǧan Nūrǧoja Orazdyŋ esımı bügınde halyqqa keŋınen tanymal. 1964 jyly jaryq körgen «Tūŋǧyş kıtabynan» bastap qolynan qalamyn bır sätke de tastamaǧan aqyn ädebietke «Şūǧyla», «Köŋıl köktemı», «Tyŋ tülegı», «Qyrandar ūiasy», «Jauqazyn şaq», «Dala demı» atty jinaqtar berdı. Ömırdıŋ özınen örılgen aqyn öleŋderı jarty ǧasyr būryn-aq halyqtan şynaiy baǧasyn aldy. Qiial qanatynda qalyqtaǧan şaiyr öleŋ ölkesındegı özındık örnekterın tırşılıktıŋ tynystarynan eşqaşan alşaqtatqan emes. Parasat biıgınen oi tolǧaityn aqynnyŋ ärqaşan oqyrmanyna aitary bar.
Nūrǧoja Orazdyŋ sahna saŋlaqtary Serke Qojamqūlovpen, Qapan Badyrovpen, qalam qairatkerlerı Mūqaǧali Maqataevpen, Syrbai Mäulenovpen, Qadyr Myrzalievpen jäne Tūmanbai Moldaǧalievpen dostyǧy da erekşe aitylady. Ǧabit Müsırepov pen Äbdılda Täjıbaevqa ını bolǧandyǧy da aŋyzǧa bergısız kezeŋder. Jäne aqynnyŋ ädebietten bölek qairatkerlıgın de halyq bıledı. Qazaqtyŋ belgılı aqyny Nūrlan Orazalinnıŋ sözımen aitsaq, «Saryarqanyŋ ruhyn saqtap qalǧan» Nūrǧoja Oraz baiyrǧy Aqmoladaǧy köşe ataularynyŋ qazaqşalanuyna edäuır eŋbek sıŋırgen tūlǧa. Tuǧan ädebietımızdıŋ, jalpy ruhaniiatymyzdyŋ da soltüstık öŋırlerdegı örkenıne erekşe üles qosyp kele jatqan qarymdy qalamgerlerdıŋ bırı. Äsırese, keşegı keŋestık kezeŋde at töbelındei ǧana jergılıktı aqyn-jazuşylar Arqa tösındegı qazaq dılı men tılınıŋ tamyrynan ajyrap ketpeuıne eŋbek sıŋırdı. Olardyŋ arasynda Nūrǧoja Oraz da bar bolatyn. Sol kezeŋderde Selinograd jerınde aitys ūiymdastyrudyŋ özı qiyn edı. Qazaqy bolmysqa negızdelgen aitys önerınıŋ tabiǧaty keŋestık közqaraspen köp jaǧdaida säikes kele bermeitın. Sondai «saryǧyna as qūiyp, sabyna qarauyl qoiǧan» äsıresaq ärı kınämşıl keŋestık tūqyrtpa talaptyŋ belınen basyp, Nūrǧoja Narynbaiūly ötken ǧasyrdyŋ 70-80 jyldary Saryarqa törınde aqyndar aitysyn ötkızdı. Oǧan belgılı qoǧam qairatkerı, mädeniet janaşyry bolǧan körnektı tūlǧa Özbekälı Jänıbekovtıŋ bergen baǧasy tarihtan belgılı.
2 qaraşa künı Kongress-holl saraiynda belgılı aqyn, jazuşy, Qazaqstan Respublikasynyŋ Eŋbek sıŋırgen qairatkerı Nūrǧoja Orazdyŋ «Saǧyndyrǧan Saryarqa» atty şyǧarmaşylyq keşı öttı. Barlyq sanaly ǧūmyryn ar ısı – ädebietke arnaǧan aqynnyŋ mereilı keşınıŋ bastauynda Qazaqstan Respublikasynyŋ Memlekettık hatşysy Mūhtar Qūl-Mūhammedtıŋ qūttyqtau haty oqyldy. Hatta Mūhtar Abrarūly seksennıŋ seŋgırıne şyqqan qart qalamgerdıŋ ädebietke sıŋırgen eŋbegın laiyqty baǧalap, aldaǧy uaqyttarda da ar ısınde abyroily boluyna tılektestık bıldırgen. Sondai-aq, mereigerge «Nūr Otan» halyqtyq demokratiialyq partiiasy basşylyǧynyŋ atynan, Qazaqstan Respublikasy Parlamentı Mäjılısı men Senatynyŋ deputattary atynan, elımızdegı bırqatar joǧary oqu oryndarynyŋ basşylyqtary atynan qūttyqtau hattar kelıp tüstı.
Al, keştı saltanatty türde aşu üşın Qazaqstan Respublikasynyŋ Mädeniet jäne aqparat ministrı Darhan Myŋbaidyŋ qūttyqtau hatyn ministrdıŋ orynbasary Asqar Börıbaev oqyp berdı. Qala äkımı İmanǧali Tasmaǧambetovtıŋ mereitoi iesıne degen ystyq yqylasyn Astana qalasy mädeniet basqarmasynyŋ bastyǧy Bolat Majaǧūlov jetkızdı. Qazaqstan Ǧylym Akademiiasynyŋ akademigı, ädebiet aqsaqaly Serık Qirabaev qalamdas ınısıne «Biık taular ylǧi şyŋ men qiiadan tūrmaidy. Taulardyŋ mereiın asyryp tūratyn alyp jotalary bolady. Är aqyn öz zamanynyŋ jyrşysy, taǧdyrmen taitalasyp jürıp ädebiettı jasaidy. Nūrǧoja Oraz – sondai alyp jotalardyŋ bırı» dep baǧa berdı. Qazaqstan Jazuşylar odaǧynyŋ töraǧasy, belgılı aqyn Nūrlan Orazalin, filologiia ǧylymdarynyŋ doktory Serık Negimov te qalamdas aǧalaryna degen ınılık ıltipatyn bıldırıp, iyǧyna şapan japty.
Nūrǧoja Oraz qalamgerlık qyzmetınen bölek Arqa öŋırınıŋ qalamgerlerıne ruhani tūrǧydan qoldau körsetu maqsatynda «Saryarqa» ädebi-tanymdyq jurnalyn şyǧardy. Jergılıktı talanttardyŋ tanyluyna jol aşty. Ana tılımızdıŋ märtebesın köteru maqsatynda eleulı ıster tyndyrdy. Al, ädebiettegı alǧan asulary, köterılgen biıgı öz aldyna.
Hamit ESAMAN