Elordada eluge tarta maŋyzdy tarihi jäne mädeni eskertkış bar. Jyldan jylǧa olardyŋ sany artyp keledı. Mäselen, keiıngı üş-tört jylda şaharda Keŋes Odaǧynyŋ Batyrlary İvan Panfilov pen Mänşük Mämetovanyŋ, Halyq qaharmany Raqymjan Qoşqarbaevtyŋ, «Qazaq elıne myŋ alǧys» eskertkışterı men «Täuelsizdiktiŋ 25 jyldyǧy» monumentı boi köterdı. Taiauda küi anasy Dina Nūrpeiısovaǧa eskertkış qoiylatynyn estıp, bır quandyq. Künı keşe ǧana asa körnektı memleket jäne qoǧam qairatkerı Jūmabek Täşenov tūǧyrǧa qonatyny jaily aqjoltai aqparat kelıp jetıp, quanyşymyz eselendı.
Bas qalada Täşenovke eskertkış ornatu mäselesı osy künderı pısıp-jetıldı. Būl talaidan berı aitylyp jürgen äŋgıme edı. Tıptı, jüregı ūltym dep soǧyp ötken tūlǧanyŋ atyna äuejai men mekteptı, qala ışındegı bır audannyŋ atyn beru turaly mäsele köterılgen. Bırer jyl būryn elordadaǧy «Jastar» teatryn Täşenovtyŋ atymen atau jaily äŋgıme qozǧaldy. Äsırese, mūndai äŋgımeler tört jyl būryn, Jūmabek Ahmetūlynyŋ tuǧanyna ǧasyr tolǧanda köp aityldy.
Kelesı jyly Jūmabek Täşenovtıŋ düniege kelgenıne 105 jyl tolady. Sonyŋ qarsaŋynda elordadaǧy özınıŋ aty berılgen köşe boiynda, būiyrtsa, eskertkışı boi köteredı. Retı kelgende aita keteiık, atalmyş köşe Aleksandr Baraev köşesınen bastalyp, Amman köşesımen qiylysyp, Täuelsızdık daŋǧylynda aiaqtalady. Köşenıŋ ūzyndyǧy – 2617 metr.
Jaqynda Parlament Mäjılısınıŋ deputaty Kärıbai Mūsyrmannyŋ qala äkımdıgıne jazǧan hatyna osyndai jauap kelgen. Nūr-Sūltan qalasy äkımınıŋ orynbasary Erlan Kanalimov qol qoiǧan jauapta qairatkerdıŋ eskertkışın ornatuǧa jer telımı men qarjy közderı qarastyrylyp jatqandyǧy aitylǧan. Būl – ıs ornynan qozǧaldy degen söz. Endı körsetılgen mäselenıŋ tezırek şeşıluın kütu ǧana qaldy.
Osy oraida Raqymjan Qoşqarbaevqa qalada eskertkış ornatu tarihy esımızge tüsıp otyr. Būl da bırazdan berı köterılgen mäsele edı. Aqyry üş jyldai būryn, qoŋyr küzdıŋ qysqa auysar şaǧynda sätımen jüzege asty. Būl mäsele qalalyq Qoǧamdyq keŋes pen Ardagerler keŋesınıŋ töraǧasy Sansyzbai Esılovtıŋ aralasuymen tezırek şeşıldı. Sansyzbai Seiıtjanūly ılgerıde elordada Raqymjandai batyrdyŋ atyna daŋǧyl berıluıne de mūryndyq boldy. Eskertkışke kelsek, ol BI Group kompaniiasynyŋ demeuşılıgımen ornatyldy. Jūmabek Täşenov eskertkışın de biudjet kötermese, biznes ökılderın tartu kerek dep esepteimız.
Aitqandai, qos tūlǧaǧa qatysty mynadai mälımet bar. Jūmabek Ahmetūly Qazaq SSR Joǧarǧy Sovetı Prezidiumynyŋ töraǧasy kezınde Bauyrjan Momyşūlynyŋ ötınışımen Raqymjan Qoşqarbaevqa Keŋes Odaǧynyŋ Batyry ataǧyn alyp beruge ärekettendı. Būl äreket jönınde Käkımjan Qazybaevtyŋ «Naizaǧaidai jarqyldaǧan» povesınde mynadai joldar kezdesedı: «Baukeŋnıŋ aituynda, tiıstı materialdarmen qarulanǧan Jūmekeŋ Moskvada SSSR Joǧarǧy Sovetı Prezidiumy Predsedatelınıŋ orynbasary retınde bır ailyq kezekşılık qyzmetınde Raqymjan jönındegı Bas ştabtyŋ arhivındegı materialdardy kötertıp, odan Raqymjannyŋ kezınde Sovet Odaǧynyŋ Batyry ataǧyna ūsynylǧanyn bılıp, onyŋ nelıkten ötpegenı jaily marşal İ.S.Konevtı şaqyryp sūraidy. Öitkenı İ.S.Konev soǧystan keiın Bas ştabtyŋ bastyǧy bolǧan. Täşenovtıŋ qatqyldau sūraǧyna marşal şamdanyp qalady, ekeuı qatty sözge keledı. Jügınısuge K.E.Voroşilovqa barady. Kliment Efremovich özınıŋ orynbasary men äigılı marşaldy tatulastyruǧa küş salady. Daudyŋ tüiını nazardan tys qalady. – Bärı Kliment Efremovichtıŋ azusyzdyǧynan boldy, – deptı Täşenov Baukeŋe. – Jūmekeŋ de men sekıldı qyzba ǧoi. Ekeumızdı qūrtyp jürgen mınez, – dedı bır äŋgımesınde Baukeŋ». Jūmabek Täşenovtyŋ Bauyrjan Momyşūlynyŋ özıne de Keŋes Odaǧynyŋ Batyry ataǧyn alyp beruge tyrysqany jaily da estelıkter bar.
Raqymjan Qoşqarbaev elordaǧa jaqyn ornalasqan Taitöbe selosynyŋ maŋyndaǧy qystaqta düniege kelse, Jūmabek Täşenov qalamen ırgeles Aqmola oblysynyŋ Arşaly audanynyŋ Tanagül auylynda tuǧan. On toǧyz jasynan Beinetqor audany atqaru komitetınıŋ hatşysy, audan jer bölımınıŋ meŋgeruşısı boldy. Jalyndaǧan jiyrma bes jasynda Aqmola oblysy jer bölımı bastyǧynyŋ orynbasary qyzmetın atqardy. Odan keiın Soltüstık Qazaqstan oblysyna qyzmetpen kettı.
Jūmabek Ahmetūlyna elordada eskertkış ornatylatyny jaily aqjoltai habardy taratuymyz da sol ölkenıŋ adamdary kötergen mäseleden tuyndap otyr. Iаǧni, Soltüstık Qazaqstan oblysynyŋ bır top qūrmettı azamaty Prezident sailauy qarsaŋynda Nur Otan partiiasynan ūsynylǧan kandidat Qasym-Jomart Toqaevtyŋ oblystyq qoǧamdyq qabyldau bölmesı arqyly Parlament Mäjılısınıŋ deputaty Kärıbai Mūsyrmanǧa būl turaly hat joldaǧan. Halyq qalaulysy osydan keiın elorda äkımdıgıne şyqqan. Bır aita keterlıgı, Petropavl qalasynda Täşenovtıŋ eskertkışı osydan bırneşe jyl būryn boi kötergen.
Soltüstıkten keiın Jūmabek Täşenov Aqtöbe oblysy partiia komitetınıŋ bırınşı hatşysy boldy. Tyŋ igeru jyldary Qazaq KSR Joǧarǧy Keŋesı töralqasynyŋ töraǧasy, bır jyl Qazaq KSR Ministrler Keŋesınıŋ töraǧasy qyzmetın atqardy. Qazaq jerınıŋ tūtastyǧy üşın KOKP OK bırınşı hatşysy Nikita Hruşevpen teketıresı – sol jyldyŋ enşısınde. Soltüstıktegı bes oblysty Qazaqstan qūramynan alyp, RSFSR-ge qosudan alyp qalǧannan keiın, Täşenovtıŋ qyzmetı Şymkent oblystyq atqaru komitetı töraǧasynyŋ orynbasary deŋgeiıne tömendetıldı. Bostandyq audanynyŋ Özbekstanǧa ötıp ketpeuı üşın Hruşevpen arpalysty. Alaida qyzmetten taidyrylǧan soŋ audan jerı körşı elge berılıp kete bardy.
Qairatker odan keiın «Qaraköl» ǧylymi-zertteu institutynda, Oŋtüstık Qazaqstan oblystyq taldau-esepteu ortalyǧynda qyzmet atqardy. Jeltoqsan köterılısıne tura bır ai qalǧanda 71 jasynda ömırden ozdy.
Osydan alty jyl būryn elordadaǧy mektepterdı bırqatar tūlǧalardyŋ atyna beru turaly ūsynysty qalalyq onomastika komissiiasy qūp alǧan. Sonyŋ ışınde №10 mektep-gimnaziiany Jūmabek Täşenov atymen atau jaily ūsynys ta qabyldanǧan. Alaida keiınnen būl ıs toqtap qaldy…
Ötken jyldyŋ aiaǧynda tuǧan jerı – Arşaly audanynda qazaq mektebıne qairatkerdıŋ aty berıldı. Qaraǧandyda jyl saiyn jas aqyndar arasynda Jūmabek Täşenov atyndaǧy müşäira ūiymdastyrylady. Jyr dodasynyŋ qorytyndysynda jeŋımpaz aqynnyŋ jyr jinaǧy jaryq köredı. Ärine, tūtas elge eŋbek sıŋırgen tūlǧany qai jerde de, qai ölkede de ūlyqtau artyq etpeidı. Desek te, ülken ıster elordada bastaluy kerek dep esepteimız.
Biyl Säken Seifullin, Iliias Jansügırov, Beiımbet Mailin syndy üş arysymyzdyŋ tuǧanyna 125 jyl tolyp otyr. Olardyŋ şyǧarmalarynyŋ elmen qaita qauyşuyna «halyq jaularyn» aqtau komissiiasynyŋ töraǧasy retınde Jūmabek Täşenov zor üles qosty. Būl jaily filologiia ǧylymdarynyŋ doktory Serık Negimov qairatker turaly maqalasynda jazady.
Jalpy osy künderge deiın Jūmabek Ahmetūly turaly bıraz jazyldy, onyŋ tūlǧasyna qatysty aitylǧan äŋgıme de az emes. Endı köp sözdı qoiyp, naqty ıske köşu qaldy. Sol ülgını elorda körsetse, qūba-qūp bolar edı.
