Olar öz ömırın äskeri tärtıp pen sportsyz elestete almaidy. Fizika men matematikany jaqsy köredı. Smartfon ūstamaidy. Köŋıldıler men tapqyrlar klubynda öner körsetedı. Gitara tartady. Maqataev öleŋderın oqidy. Bız elordadaǧy Saǧadat Nūrmaǧambetov atyndaǧy «Jas Ūlan» respublikalyq mektebınıŋ tärbielenuşılerı turaly aityp otyrmyz.
«Auyldaǧy qūrdastarym da özgergenımdı baiqapty»
Elbasynyŋ bastamasymen 1999 jyly ırgesı qalanǧan būl oqu ordasynda bügınde 397 şäkırt bılım alady. Onyŋ 191-ı altyn ūiasynan biyl tülep ūşqaly tūr. Solardyŋ bırı – Bekbolat Ǧaiyp. Özı Qostanai oblysy Jangeldin audany Aralbai auylynyŋ tumasy eken.
– Būl mektepke 2014 jyly 6-synypty bıtırgen soŋ keldım. 2012 jyly «Jas Ūlan» turaly film şyqqan edı, sony körgen soŋ bırden ıştei osy salany taŋdauǧa bel budym. Şynymdy aitsam, osynda tüskenge deiın äskeri ömırdı tek teledidardan körgendei etıp elestetetınmın. Söitsem, forma kiıp, şepte jüretın jas soldattyŋ ärqaisysynyŋ artynda kün saiynǧy eŋbek pen tözım jatyr eken ǧoi. Mūnda kelgelı bos uaqyt degendı mülde ūmyttyq. Är minutymyz esepteulı. Taŋǧy 6.20-da oianǧannan bastap tüngı 10-ǧa deiın ne ısteitınımız kün tärtıbınde bekıtılgen. Osynyŋ äserı bolar, az uaqytta barynşa köp ıs tyndyryp tastauǧa tyrysasyŋ. Boiymdaǧy būl özgerıstı auyldaǧy qūrdastarym da baiqapty. Demalys kezınde būrynǧy synyptastarymmen kezdeskende, «Bekbolat, sen pysyq bolyp ketıpsıŋ» degen maqtaudy jiı estimın, – dep jymidy ol.
Jasūlandyqtar «Bırımız bärımız üşın, bärımız bırımız üşın» degen qaǧidany ärqaşan ūstanady. Ony bız Bekbolattyŋ myna sözınen aŋǧardyq:
– Bız tazalyq maqsatynda kün saiyn formamyzǧa jaǧa tıgemız. Bırde aramyzdaǧy bır bala jaǧasyn tıguge ülgermei qaldy. Sol üşın komandirımız barlyq balanyŋ jaǧasyn jyrtqyzyp, qaita tıkkızgen-tūǧyn. Osy oqiǧadan soŋ, bırımız qandai da tapsyrmany oryndauǧa ülgermei jatsaq, ekınşımız oǧan kömektesıp, bırlese jasaudy ädetke ainaldyrdyq.
«Sportşynyŋ tamaǧyn jeimız»
Al Nūrjanat Mūhamedtıŋ «jasūlandyq» atanǧanyna ekı jyldan asypty. Aqmola oblysy Būlandy auyly Makinsk kentınen kelgen bozbalanyŋ bala künnen bergı armany osy äskeri sala eken.
– Kışkentai kezımde soldattardy qaz-qatar sapqa tūrǧyzyp qoiyp, būiryq beretınmın. Jansyz oiynşyq mız baqpai tūrady, ony özım qolymmen būryp, qimylǧa keltıremın. Sondaida «Şırkın, şynaiy sarbazdarǧa osylaişa būiryq beretın kün qaşan tuar eken?!» dep armandaitynmyn. Öse kele «Jas Ūlan» mektebınıŋ bar ekenın bılıp, daiyndala bastadym. 2017 jyly osy oqu ornyna tüsuge tılek bıldırgen 880 ümıtkerdıŋ ışınde men de bar edım. Solardyŋ arasynan 110 bala oquǧa qabyldandyq, – deidı Nūrjanat.
Alǧaşynda ol äskeri mektepte berıletın tamaqqa onşa üirene almaǧanyn moiyndady:
– Bastapqy künderı anamnyŋ asyn aŋsap, üige qaitqym keletın. Keiın bırte-bırte üirene bastadym. Qazır qarasam, mūndaǧy tamaq dalada jeitın asymyzda bırneşe ese paidaly eken. Köbınese tūzy az ärı suǧa qainatylǧan nemese buǧa būqtyrylǧan tamaqty jeimız. «Äskeri adam – ekınşı sportşy» dep mūǧalımderımız jiı aityp otyrady.
Nūrjanattyŋ süiıktı kıtaby Äbdıjämil Nūrpeiısovtıŋ «Qan men ter» romany men Mūqaǧali Maqataevtyŋ öleŋderı eken. Äŋgımemız bıtken soŋ, aqiyq aqynnyŋ bır öleŋın naqyşyna keltıre oqyp berdı.
«Smartfon ūstaimyn dep jazalanǧanym bar»
Özın Nūrbolat Moldabek dep tanystyrǧan şäkırt osy mekteptıŋ taǧy bır erekşelıgı jaily baiandap berdı:
– Mūndaǧy basty erejelerdı bırı – smartfon ūstauǧa mülde bolmaidy. Demalystan kelgen künı telefonymyzdy mındettı türde ötkızemız. Bır künı men säl paidalana tūrmaqşy bolyp, ötkızbei qoiǧanmyn. Sol künı smartfon ūstap jürgenımdı körıp qoiyp, komandir qataŋ eskertu bergen. Jaza retınde täulıktık kezekşılıkke qaldym, – dedı ol.
Taraz qalasynan kelgen Nūrbolat bos uaqytynda gitarada oinaitynyn aitty:
– Gitara tartudy osynda kelgen soŋ joǧary synyptyŋ balalarynan üirendım. Mūnda kelgen soŋ bıraz önerım aşyldy desem de bolady. Köŋıldıler men tapqyrlar klubynda oinap, Pavlodarǧa deiın baryp qaittym. Būdan bölek, horǧa da qatystym. Sonyŋ arqasynda 2015 jyly Qaruly Küşter künıne arnalǧan saltanatty konsertte Elbasynyŋ aldynda öner körsettım.
Ūlandardyŋ kündelıktı ömırı de köŋıldı ötetın sekıldı. Äsırese, ūzaq demalysqa şyǧar aldyndaǧy tündı özara «Patşalar tünı» dep ataidy eken. Onyŋ «zaŋy» boiynşa, bırınşı ūiyqtap qalǧan balalardyŋ betıne, şaşyna, aiaq kiımınıŋ ışıne tıs pastasyn jaǧyp ketedı eken. Būl äzılge eşkım renjımeidı.
Mektepke qalai qabyldanady?
Al endı «Jas Ūlan» mektebıne qalai tüsuge bolatynyna toqtalaiyq. Atalǧan bılım ordasyndaǧy psihologiia qyzmetınıŋ basşysy, maior Serık Apişevtıŋ aituynşa, būryndary mūnda 7-synyptan bastap qabyldansa, endı tek 9-synypty bıtırgen jetkınşekter ǧana tüse alady eken.
– Emtihandar bes kezeŋnen tūrady. Onyŋ bırınşısı – käsıbi psihologiialyq ırıkteu. Onda balalardyŋ yntasyn, küizelıske tözımdılıgın, syni jäne logikalyq tūrǧyda oilau deŋgeiın tekseremız. Odan sürınbei ötkenderı matematika jäne qazaq (orys) tılı boiynşa test tapsyrady. Kelesı kezeŋde ümıtkerlerdı medisinalyq tekserıs kütedı. Eger densaulyǧynda eş aqau bolmasa, törtınşı kezeŋge joldama alady. Onda belgılengen normativterdı tapsyruyna qarap fizikalyq daiyndyǧyn anyqtaimyz. Aqtyq kezeŋge jetkenderı baiqauda ırıkteuge tüsıp, joǧary körsetkış ielerı oquǧa qabyldanady. Būl synaqtardyŋ barlyǧy är oqu jyly bastalar aldynda 5-20 tamyz aralyǧynda jürgızıledı, – deidı ol.
Mekteptıŋ erejesı boiynşa alǧaşqy äskeri daiarlyq jäne dene şynyqtyru pänderıne basty nazar audarylady. Sonymen bırge ŪBT kezınde tapsyrylatyn pänder tereŋdetılıp oqytylady. Oqu, tamaq jäne äskeri forma tegın. Üzdık tülekterge Resei jäne Türkiiadaǧy oqu oryndaryna tüsuge mümkındıkter bar.
