تامىز ايى ەلىمىز ءۇشىن اسپاننان التىن مەدال جاۋعان اي بولدى دەسەك ارتىق ايتپاسپىز. قازاقستانعا التىن مەدالدى تەك سپورتشىلار ەمەس, سۋرەتشىلەر دە اكەلىپ جاتىر. تۇسىنبەدىڭىز بە؟ ەندەشە, كوز تىگىڭىز. رەسپۋبليكالىق «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ سۋرەتشىسى ايداربەك عازيزوۆ قىتايدا وتكەن «التىن پاندا» حالىقارالىق بايقاۋىنىڭ باس جۇلدەسىن يەلەندى. كىل مىقتى كاريكاتۋراشىلاردىڭ ىشىنەن اتى وزىپ, ءبىرىنشى ورىندى يەمدەنىپ قايتقان ارىپتەسىمىزدى جەڭىسىمەن قۇتتىقتاپ, از-كەم اڭگىمە وربىتتىك.
بۇل بايقاۋ اسپان استى ەلىندە ەكىنشى جىل وتكىزىلگەن ەكەن. بيىلعى بايگەگە قىرىق مەملەكەتتەن ۇزىن-سانى 500 سۋرەتشى قاتىسقان. ۇيىمداستىرۋشىلار بەكىتكەن تاقىرىپ ۇشەۋ: «پاندا», «ايداھار» جانە ەركىن تاقىرىپ. كەيىپكەرىمىز بايقاۋعا پاندانى مەيىرىمدى ەتىپ بەينەلەگەن ەكى سۋرەتىن, «ەركىن تاقىرىپ» اتالىمى بويىنشا ءبىر جۇمىسىن تاپسىرعان. ەركىن تاقىرىپقا ەۋرونىڭ قۇلدىراۋىن وزەك ەتىپ العان. مىنە, استانالىق سۋرەتشىنىڭ پانداسى اۋەلگى بەسجۇزدىكتىڭ ىشىنەن ىرىكتەلگەن جۇزدىككە ەندى. ءسويتىپ, جۇزدەن جۇيرىك تانىلىپ, «التىن پاندانىڭ» كاتالوگىنا ەندى. ادەتتە بۇل بايقاۋدىڭ جۇلدەسى ءبىر عانا قاتىسۋشىعا بەرىلەتىن. بۇل جولى قازاقپەن ءبىرىنشى ورىندى بولگار سۋرەتشىسى ءبولىستى. بايگەنىڭ تارتىستى وتكەنىن وسىدان-اق بايقاۋعا بولار. بۇعان قوسا, ەۋرونىڭ قۇلدىراۋىن بەينەلەگەن تۋىندىسى قازىلاردىڭ ارنايى سىيلىعىن يەلەندى. وسىلايشا, ايداربەك عازيزوۆ ەلگە ءبىر بايقاۋدىڭ ەكى بىردەي جۇلدەسىن الىپ كەلدى. بۇعان دەيىن بىرنەشە حالىقارالىق بايقاۋلارعا قاتىسقان كەيىپكەرىمىز «جۇلدەلەرىمنىڭ ىشىندەگى شوقتىعى بيىك وسى «التىن پاندا» دەيدى.
– بۇل بايقاۋدىڭ وتەتىنى تۋرالى مەن ينتەرنەتتەن كەزدەيسوق ءبىلدىم. «كومسومولسكايا پراۆدا» گازەتىنىڭ سۋرەتشىسى, تانىمال كاريكاتۋراشى ۆالەنتين ءدرۋجينيننىڭ ەڭبەگىنە قۇرمەتپەن قاراپ, جوعارى باعالايمىن. ءبىر جىل بۇرىن سول رەسەيلىك ارىپتەسىمنىڭ «التىن پاندا» بايقاۋىنا قاتىسىپ, ارنايى سىيلىق العانى تۋرالى گازەتتەن وقىعانىم بار. بايقاۋدىڭ ءوتىپ كەتكەنىن بىلگەن كەزدە «قاپ, قاتىسۋعا بولاتىن ەدى» دەپ قىزىقتاپ قويدىم. ارادا ءبىر جىل وتكەن سوڭ, بايقاۋ جاريالانعان كەزدە ەڭبەكتەرىمدى جىبەردىم, – دەيدى جەڭىمپاز جەرلەسىمىز.
ارقاشان سابىرلى كەيىپتە جۇرەتىن كەيىپكەرىمىز بۇعان دەيىن دە ءبىرتالاي جارىستارعا قاتىسىپ, جۇلدەگەرلەر قاتارىنان كورىنگەنى بار. ماسەلەن, اناۋ ءبىر جىلى تۇركيادا وتكەن ءبىر بايقاۋعا قاتىستى. 64 مەملەكەتتەن ەكى مىڭعا جۋىق سۋرەتشىلەردىڭ ونەرى تالقىعا ءتۇستى. سول كەزدە ۇزدىك وندىققا ەنىپ, ارنايى سىيلىقپەن ماراپاتتالدى. سول جەڭىسىنەن كەيىن «قوجاناسىر كاريكاتۋراسىنىڭ 30 جىلدىعىنا» ارنالعان بايقاۋعا قاتىسىپ, ۇزدىك وتىزدىققا ەندى. ايداربەك اعامىزدىڭ قاتىسقان بايقاۋلارى مەن قورجىنىنداعى جۇلدەلەردى مىسال ەتە بەرسەك, كوپ-اق. ازەربايجان, سيريا, ۆەنگريا, تۇركيا, بولگاريا, لاتۆيا… دەپ كەتە بەرەدى. ورايى كەلگەندە ونىڭ شىعارماشىلىعىنان تاعى ءبىر مىسال كەلتىرەيىك. بولگاريانىڭ ۇلتتىق مۇراجايىندا ايداربەك عازيزوۆتىڭ سالعان سۋرەتى ءتۇر.
قۇي سەڭىڭىز, قۇي سەنبەڭىز. بولگاريادا وتكەن ءبىر بايقاۋعا ات قوسقان اعامىز, سول ەلدىڭ مۇراجايىندا تۇرعان ءبىر قۇمىرانى سالادى. ەرەكشەلىگى سول, قۇمىرانىڭ شىتىناعان جەرىنە ارحيۆىندە جاتقان ءبىر بولگاريانىڭ ماركاسىمەن «جەلىمدەپ» بەرەدى. مىنە, تاپقىرلىق! سۋرەتشىگە ريزا بولعان بولگارلىقتار جۇلدەلى ورىن بەرىپ قانا قويماي, الگى سۋرەتتى مۇراجايعا ورنالاستىردى.
ەڭ باستىسى, ول جەتكەن جەڭىسىنە توقمەيىلسىپ قالعان ەمەس. سونداي-اق, بايقاۋدان بايقاۋ قويماي, جۇلدە ءۇشىن جانتالاسىپ جاتقان جوق. دىتتەگەنى – بويداعى ونەردى ۇشتاپ, وقىرمانعا وي سالاتىن دۇنيەلەردى تۋدىرۋ.
– قورجىنىمداعى جازعان-سىزعان سۋرەتتەرىمدى ساناپ كورگەن جوقپىن. بۇيىرعانىن سالدىم. كوبىنەسە ۇلتتىق تاقىرىپتاعى سۋرەتتەردى سالۋدى ۇناتامىن. ويتكەنى, جانىما جاقىن تاقىرىپ سول. الەمدىك كاريكاتۋراعا قاتىستى دۇنيەلەرىم بار عوي. دەگەنمەن دە, ءوز ۇلتىڭا قاتىستى دۇنيەنىڭ ءدامى باسقاشا بولادى. بايقاۋعا قاتىسقاندا جەڭىمپاز اتانباسام دا, ۇزدىكتەردىڭ قاتارىنان كورىنىپ, كاتالوگقا ەنۋ ءبىز ءۇشىن جەڭىس بولىپ سانالادى. مەن ءۇشىن ەڭبەگىمنىڭ اتاعى الىسقا كەتكەن, ءمۇيىزى قاراعايداي كاسىبي كاريكاتۋراشىلاردىڭ ەڭبەگىمەن قاتار تۇرعانى ءبىر عانيبەت, – دەپ اعىنان جارىلدى ايداربەك اعا.
ايتا كەتەرلىگى, الەمدىك قاۋىمداستىقتا كاريكاتۋراعا بەينەلەۋ ونەرى سياقتى قۇرمەتپەن قاراپ, ونىڭ ىلگەرىلەپ وتىرۋىنا زور ءمان بەرەدى. ءتىپتى, يران مەن تۇركيادا وقۋشىلارعا كاريكاتۋرانىڭ قىر-سىرىن ۇيرەتەتىن ارنايى ۇيىرمەلەر بار. بۇگىنگى تاڭدا ءدال وسى ەكى ەلدىڭ كاريكاتۋراسى الەم بويىنشا ۇزدىك بولىپ سانالاتىنى سودان. اتتەگەن-اي, ءبىزدىڭ ەلدە ءازىل سۋرەتپەن ءزىلدى وي ايتاتىن ونەردى دامىتۋ تۇرماق, كاريكاتۋرا شەبەرلەرىنىڭ باسىن ءبىر ارناعا توعىستىراتىن ۇيىم اتىمەن جوق.
بەتتى دايىنداعان اينۇر شوشاەۆا
