قازاق وقىعانى جۇسىپبەك ايماۋىتوۆتىڭ «قارتقوجا» رومانىندا: «تۋعان جەردىڭ قىمباتىن عىلىم ىزدەپ, شەت جايلاپ, كىتاپ قاراپ سارىلىپ, كوزىنىڭ مايىن تاۋىسقان, كوشەنىڭ شاڭىن كوپ جۇتقان شاكىرت بىلمەسە, كىم ءبىلسىن؟» دەگەن كەيىپكەر پىكىرى بار. ەلباسىمىزدىڭ يدەياسىمەن دۇنيەگە كەلگەن «بولاشاق» باعدارلاماسى بويىنشا مىڭداعان تۇلەكتەرىمىز الەمنىڭ جەتەكشى وقۋ ورىندارىندا ءبىلىم الۋدا. وقۋىن ويداعىداي اياقتاپ, ەلىمىزدە قىزمەت اتقارىپ جاتقاندارى قانشاما. سونداي ازاماتتاردىڭ ءبىرى رەتىندە ايبەك وجكەنوۆتى اتاۋعا بولادى.
بۇل ازامات ۇلىبريتانيادا ەكونوميكا سالاسى بويىنشا ءبىلىم الىپ كەلدى.
«بولاشاق» ستيپەندياسىمەن العاشقى بولىپ كەتكەندەردىڭ ءبىرى بولامىن. ءبىزدىڭ كەزىمىزدە اعىلشىن تىلىنە جەڭىلدىكپەن قارايتىن, قازىر سىناق وتە كۇردەلى» دەيدى كەيىپكەر. ايبەك بۇگىنگى تاڭدا قاراعاندى قالاسىنداعى ءسۇت ونىمدەرىن شىعاراتىن «ناتيجە» فابريكاسىندا قىزمەت اتقارۋدا. جاستارعا ۇلتجاندىلىعىمەن ۇلگى كورسەتىپ جۇرگەن ازامات. ءوز ءسوزىندە «العاشىندا انگليادا وقۋ قيىنعا ءتۇستى. اۋىلدا وسكەن بالا اعىلشىنى بىلاي تۇرسىن, ورىس تىلىنە دە شورقاق كەلەدى. كوپ قيىندىقپەن بەتپە-بەت كەزدەستىم. تىكەلەي اعىلشىن تىلىنەن قازاقتىڭ ءتول سوزىنە اۋداراتىن وقۋلىق بولماعاننان كەيىن, امالسىز ورىس تىلىنەن باستاپ وقۋعا تۋرا كەلدى. نەگىزىنەن, ول جاقتا ورىس تىلىنە دەگەن سۇرانىس جوق. سول سەبەپتى اعىلشىننان قازاقشاعا اۋداراتىن سوزدىك جاساپ شىعارۋ يدەياسىن قولعا الدىم. پروگرامميستەرمەن اقىلداسا وتىرىپ, ينتەرنەت بەتتەرىنەن «لۇعات» اتتى سايت اشتىق» دەيدى.
«لۇعات» – اراب تىلىنەن اۋدارعاندا ءتىل, ءسوز دەگەن ماعىنانى ءبىلدىرەدى. قازىر سوزدىك ۇعىمىمەن قاتار قولدانىلىپ ءجۇر. يگى باستامانى ءوز ەركىمەن جۇزەگە اسىرىپ جاتقان بەيكوممەرتسيالىق جوبا. جۇمىس ىستەپ جاتقاندارىنا ەكى جىلدان استام ۋاقىت ءوتتى. وزىندىك اۋديتورياسى قالىپتاسقان, قازاق ءتىلىن سوزبەن ەمەس, ىسپەن كوركەيتۋگە ۇلەس قوسىپ جۇرگەن باعالى باستاما. سەبەبى, بۇل سايتتى ءبىزدىڭ ەلدەن باسقا شەتەلدىڭ ازاماتتارى دا قولدانادى. اتاپ ايتقاندا موڭعوليا, قىتاي, تۇركيا, رەسەي, اقش, انگليا سياقتى الىس ەلدەردىڭ وكىلدەرى بار. سايت كەيىننەن وقىرماننىڭ سۇراۋى بويىنشا ورىسشا سوزدىكتى دە قوسقان. پولشادان ناقتى 2-3 تۇراقتى تۇتىنۋشىسى بار. «سايتتى قولدانىپ جۇرگەن كانادا ازاماتتارىن جاقسى بىلەمىن. دجوي ەسىمدى جىگىتپەن الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى سويلەسىپ كورگەم. ءبىزدىڭ ەلدىڭ ءتىلى مەن تاريحىنا قىزىعاتىنىن جاسىرمادى. ءبىر توپ ازاماتتار جينالىپ «لۇعات» ارقىلى قازاق ءتىلىن ۇيرەنىپ جۇرگەندەرىن ايتتى. وزگە ەلدەردىڭ ازاماتتارى ەڭبەگىمىزدى باعالاپ, وقىپ جاتسا بىزگە نەگە قۇلشىنا قىزمەت ەتپەسكە. كەز كەلگەن بەيكوممەرتسيالىق جوبانى جۇرگىزۋ ءۇشىن بەلگىلى ءبىر مولشەردە قارجى كەرەك. ءبىزدىڭ الاڭسىز جۇمىس ىستەۋىمىزگە سول ماسەلە كەدەرگى كەلتىرىپ وتىر. بىراق, كۇندەلىكتى قولداناتىن اۋديتوريانىڭ جىلى لەبىزىن ەستىگەندە ەرىكتەن تىس كۇش پايدا بولادى. قازىرگى تاڭدى سايتتىڭ سوزدىك قورى 6000-عا جەتتى. قازاق ءتىلىنىڭ دامۋىن كوكسەيتىن بۇل جوباعا قوعام بولىپ اتسالىسقانىمىز ابزال» دەيدى يدەيا اۆتورى. جالپى, ايبەكتىڭ ازاماتتىق قارەكەتىنەن ءبىر عانا جوبا ارقىلى «بولاشاق» باعدارلاماسىنىڭ ەلدىگىمىزگە قىزمەت اتقارىپ جاتقاندىعىن بايقاۋعا بولادى. ءايتپەسە, ەل ىشىندە ءجۇرىپ وزدەرىن جوعالتىپ العان جاندار قانشاما. مۇمكىن, تۋعان جەردىڭ قادىرىن سەزىنۋ ءۇشىن بارىمىزگە ەل ارالاپ, شەت جاعالاپ كەلۋ كەرەك شىعار دەگەن ويعا كەلدىم. ايبەكپەن سويلەسكەن از ۋاقىتتىڭ ىشىندە كوكەيىمىزگە كوپ نارسەنى تۇيدىك. قازىر ينتەرنەت دامىعان زامان. الەۋمەتتىك جەلىلەردە ادامنىڭ شىنايى كوزقاراسى بەرىلىپ جاتادى. سول ارقىلى كىمنىڭ قاي دەڭگەيدە ەكەنىن كەي ساتتەرى انىقتاۋعا دا بولادى. ايبەك ءسوزى مەن ءىسى كەلىسكەن جىگىت. ءىسى جايلى از-كەم اقپارات بەردىك. ءسوزى جايىندا مىسال بەرۋ ءۇشىن ينتەرنەت پاراقشاسىن اشىپ ەدىك, العىسوزىندە جۇسىپبەك ايماۋىتوۆتىڭ پىكىرى تۇردى:
«وقىعاندار! بۇل ۋاقىت – جان تىنىشتىق ىزدەيتىن, قىزىق قۋاتىن كەز ەمەس, قىزمەت قىلاتىن, ەڭبەك سىڭىرەتىن ۋاقىت. ويلانىڭىزدار: حالىق ءبىز ءۇشىن ەمەس, ءبىز حالىق ءۇشءىن تۋعانبىز, ولاي بولماسا, موينىمىزداعى حالىقتىڭ زور بورىشى, اۋىر جۇگى جاتىر».
باعلان ورازالى
