قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاقستان مەن رەسەيدىڭ XVII وڭىرارالىق ىنتىماقتاستىق فورۋمىنا قاتىستى.
شەكارا ماڭىنداعى ايماقتار اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىنە ارنالعان فورۋمنىڭ جۇمىسىنا وبلىستاردىڭ باسشىلارى, ەكى ەلدىڭ سالالىق مەملەكەتتىك ورگاندارى مەن ىسكەر توپتارىنىڭ وكىلدەرى قاتىستى.
قازاقستان پرەزيدەنتى جيىنعا قاتىسۋشىلار الدىندا سويلەگەن سوزىندە فورۋم ەكىجاقتى قاتىناستاردىڭ, اسىرەسە وڭىرلەردىڭ ءوزارا بايلانىستارىنىڭ قۇرامداس ءارى ماڭىزدى بولىگىنە اينالعانىن ايتتى. مەملەكەت باسشىسى ىندەتتىڭ تارالۋىنا بايلانىستى كۇردەلى كەزەڭدە قازاقستانعا كورسەتكەن كومەگى ءۇشىن ۆلاديمير پۋتينگە ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.
پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا, قازاقستاندا 7500-دەن استام رەسەيلىك جانە 3500-گە جۋىق بىرلەسكەن كاسىپورىن تابىستى جۇمىس ىستەپ جاتىر. ىنتىماقتاس تىق ورناتقان ۋاقىتتان بەرى فورۋم اياسىندا 200-گە جۋىق كەلىسىم مەن شارتقا قول قويىلدى. وسى كەزەڭدە تاۋار اينالىمى 3,5 ەسەگە ءوسىپ, 19 ميلليارد دوللارعا جەتتى. رەسەيدەن تارتىلعان تىكەلەي ينۆەستيتسيانىڭ كولەمى سوڭعى 15 جىلدا 16 ميلليارد دوللاردان استى. ءوز كەزەگىندە رەسەيگە سالىنعان قازاقستاندىق ينۆەستيتسيانىڭ كولەمى 4,5 ميلليارد دوللارعا جۋىقتادى. ەلدەرىمىز اراسىنداعى ءىس-قيمىلدار ەكونوميكانىڭ بارلىق سالاسى: ونەركاسىپ, اۋىل شارۋاشىلىعى جانە ينفراقۇرىلىم باعىتتارى بويىنشا جۇرگىزىلۋدە.
– ءبىزدىڭ كاسىپورىندارىمىز تەڭىز, قاراشىعاناق سياقتى الەمدىك دەڭگەيدەگى كەن ورىندارىن بىرلەسە يگەرۋدە. كاسپيدىڭ قازاقستاندىق بولىگىندە جەڭىس, ءال-فارابي تەڭىز جوبالارى جۇزەگە اسىرىلۋدا. بۇل جوبالاردىڭ جالپى قۇنى – 6,5 ميلليارد دوللار. بۇدان بولەك, ءبىز قالامقاس-تەڭىز – حازار ءىرى كەن ورىندارىن يگەرۋگە كىرىسەمىز. رەسەيمەن اراداعى ستراتەگيالىق سەرىكتەس انىقتالدى. ول – «لۋكويل» كومپانياسى. جوبانىڭ جالپى قۇنى 5 ميلليارد دوللارعا جۋىق. ءبىز تەڭىز جوبالارىن جۇزەگە اسىرىپ جاتقان ينۆەستورلار ءۇشىن قولايلى جاعداي جاسادىق, – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ وندىرىستىك كووپەراتسيا سالاسىنداعى بىرلەسكەن ءىس-قيمىل جونىندەگى باعدارلامالاردىڭ ءساتتى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقانىن اتاپ ءوتىپ, رەسەيلىك سەرىكتەستەردى جاڭا جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا شاقىردى. قازىرگى ۋاقىتتا 3 جوبا ىسكە قوسىلدى. ولار: «كيروۆەتس» ماركالى تراكتورىن, «Hyundai» ءاۆتوموبيلىن جانە گاز اۆتوكولىكتەرىنە ارنالعان قوسالقى بولشەكتەردى شىعارۋ جوباسى. ساۋىردە قۋاتتىلىعى جىلىنا 3,5 ميلليون دانا دوڭگەلەك شىعاراتىن زاۋىتتىڭ قۇرىلىسى باستالدى.
– مەملەكەتتەرىمىزدەگى پورتتاردىڭ قۋاتتىلىعىنىڭ الەۋەتى زور. قازىرگى جاعدايدا نەگىزگى ەكسپورتتاۋشىلار قالىپتاسقان باعىتتارعا بالاما جولدار قاراستىرۋدا. سوندىقتان قازاقستان مەن رەسەيدىڭ تەڭىز پورتتارى ارقىلى مۋلتيمودالدىق ترانسكاسپي باعىتىن دامىتۋ وتە وزەكتى بولىپ وتىر. ءبىز رەسەيدىڭ سولتۇستىك تەڭىز جولىنا قاتىستى ۇلكەن جوسپارلارى مەن جوبالارى تۋرالى بىلەمىز. ءىس جۇزىندە قازاقستان مەن رەسەي بىرلەسە وتىرىپ, ەكسپورتتاۋشىلارعا ەۋروپاداعى جانە باسقا دا ايماقتارداعى كولىك توراپتارىمەن بايلانىستىراتىن بالاما ءترانزيتتى باعىتتار جەلىسىن ۇسىنا الادى, – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
پرەزيدەنت وتكىزۋ پۋنكتتەرىن كوممەرتسيالىق ترانزيت قاۋىپسىزدىگى مەن جىلدامدىق ماسەلەلەرىن شەشە الاتىن زاماناۋي تەكسەرۋ كەشەندەرىمەن جابدىقتاۋدى ۇسىندى. قاسىم-جومارت توقاەۆ بۇگىنگى فورۋمنىڭ تاقىرىبى ەكولوگيا مەن «جاسىل ەكونوميكالىق» ءوسىم سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق ەكەنىن اتاپ ءوتىپ, اتالعان ماسەلەنىڭ ماڭىزدى ءارى شۇعىل سيپات الىپ وتىرعانىن ايتتى.
– قازاقستان مەن رەسەيدىڭ ەكولوگيالىق ماسەلەلەرى ۇقساس. بۇل – اۋانىڭ, سۋدىڭ, توپىراقتىڭ لاستانۋى, رادياتسيا مەن وندىرىستىك قالدىقتاردىڭ جينالىپ قالۋى. وعان قوسا, كورشى وتىرعان سوڭ كوپتەگەن ماسەلە ەكى جاققا دا ورتاق. ونى شەشۋ ءۇشىن ۇكىمەتتەر ەكولوگيا, بيولوگيالىق ارتۇرلىلىكتى ساقتاۋ, ترانسشەكارالىق سۋ نىساندارىن بىرلەسىپ پايدالانۋ جانە قورعاۋ سالالارىنداعى 7 كەلىسىمگە قول قويدى. كەلىسىمدەر جۇيەلى تۇردە جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. الايدا ەكولوگيالىق احۋالدىڭ ناشارلاۋى توقتايتىن ەمەس. سوندىقتان اتالعان ماسەلەلەردى شەشۋ حالىقارالىق دەڭگەيدە بىرلەسكەن ارەكەتتەردى كۇشەيتۋدى تالاپ ەتەدى, – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پلەنارلىق وتىرىس اياسىندا رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين, قازاقستان مەن رەسەيدىڭ سالالىق مينيسترلىكتەرى مەن ءوڭىر باسشىلارى ءسوز سويلەدى. فورۋم قورىتىندىسى بويىنشا ونداعان كەلىسىم قۇجاتتارىنا قول قويىلدى.
