رامازان ايىندا ورازا تۇتقان جانداردى ورازاعا نيەت ەتۋ, ورازانى بۇزاتىن جانە بۇزبايتىن جاعدايلار, ايەلدەرگە قاتىستى ۇكىمدەر, سارەسىن ءىشۋ, قادىر ءتۇنىن قارسى الۋ, تاراۋىق نامازى, يعتيكاف, ورازا تۇتپاۋعا ءۇزىرلى جاعدايلار جانە ت.ب. تۋرالى سۇراقتار تولعاندىرادى. وسىعان وراي, تۇراقتى ايدارىمىزدى جالعاستىرامىز.
سۇراق: قادىر ءتۇنى دەگەنىمىز نە جانە ونىڭ ارتىقشىلىعى قانداي؟
جاۋاپ: قادىر ءتۇنى – قاسيەتتى, تاعدىر, تارىلۋ دەگەن ماعىنالاردى بىلدىرەدى. قادىر ءتۇنى – اللا تاعالا پەرىشتەلەرگە ءامىر ەتۋىمەن قۇران كارىمدى لاۋحۋل ماحفۋزدان (بارلىق جاراتىلىستىڭ تاعدىرى جازىلعان كىتاپ) بايتۋل عيززاعا (دۇنيە اسپانى) تۇسىرگەن قاسيەتتى ءتۇن. ول جايلى اللا تاعالا قۇراندا: «نەگىزىنەن قۇراندى قادىر تۇنىندە تۇسىردىك» دەپ ايتقان. كەيىن 23 جىل بويى ءتۇرلى سەبەپتەر مەن وقيعالارعا بايلانىستى پايعامبارىمىزعا (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) ۋاحي ەتىلىپ وتىرعان. بۇل ءتۇننىڭ ارتىقشىلىعى جونىندە اللا تاعالا قۇراندا بىلاي دەيدى: «قادىر ءتۇنى مىڭ ايدان دا قايىرلى». پايعامبارىمىز (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن): «كىم قادىر ءتۇنىن يمانمەن جانە ساۋاپ تىلەپ, (نامازدا) تۇرۋمەن وتكىزسە, وتكەن كۇنالارى كەشىرىلەدى» دەيدى. ءاناس يبن مالىك (اللا وعان رازى بولسىن) بىلاي دەپ ايتقان: «رامازان كەلگەندە اللا ەلشىسى (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن): «راسىندا, سەندەرگە بۇل اي كەلدى! وندا مىڭ ايدان دا قايىرلى ءبىر ءتۇن بار. سوندا كىم ول ءتۇنى بەيقامدىق تانىتسا, ونىڭ بارلىق يگىلىگىنەن قۇر قالادى. ال ونىڭ بارلىق يگىلىگىنەن تەك ناعىز ماقرۇم ادام عانا ايىرىلىپ قالادى». يمام مۋجاھيد: «قادىر تۇنىندە جاسالعان امال (ناماز, قۇران وقۋ, ساداقا بەرۋ) مىڭ ايدىڭ ىشىندە جاسالعان امالدان حايىرلى» دەسە, حافيز يبن راجاب: «قادىر ءتۇنىن جىبەرىپ العاندارىمنىڭ ورنىن تولىقتىرۋ ءۇشىن قولدانامىن, ويتكەنى بۇل ءتۇن تۇتاس ومىرگە تەڭ كەلەدى عوي!» دەگەن.
سۇراق: قادىر ءتۇنىنىڭ قانداي بەلگىلەرى بار؟
جاۋاپ: قادىر ءتۇنىنىڭ بەلگىلەرى جايىندا پايعامبارىمىز (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن): «قادىر تۇنىندە اسپان اشىق بولادى. ىستىق تا, سۋىق تا بولمايدى. كۇن قىزىل بولىپ شىعادى» دەگەن. تاعى ءبىر ريۋاياتتا: «قادىر ءتۇنى تۇنىق ءارى جارىق بولىپ, ايدىڭ ءوزى بەينە ءبىر نۇرعا تولى بولادى. ول ءتۇن, سۋىق تا ىستىق تا ەمەس, تىنىش تا جايلى بولىپ, تاڭ اتقانشا جۇلدىزداردىڭ اعىپ تۇسۋىنە تىيىم سالىنادى. بۇل ءتۇننىڭ تاعى ءبىر بەلگىسى, تاڭەرتەڭ كۇن ساۋلەسى, تولعان اي سەكىلدى ءتۇزۋ بولىپ شىعادى ءارى شايتاندارعا كۇنمەن بىرگە جارىسا شىعۋلارىنا رۇقسات ەتىلمەيدى» دەپ سيپاتتاعانى ريۋايات ەتىلگەن. كەلەسى حاديستە: «بۇلت تا, جاڭبىر دا, جەل دە بولمايدى…» دەلىنگەن.
سۇراق: قادىر ءتۇنى نە ىستەۋ كەرەك؟
جاۋاپ: قادىر ءتۇنى مىنا تومەندەگى نارسەلەردى ورىنداۋ مۋستاحاب بولادى:
- ناماز وقۋ. پايعامبارىمىز (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن): «كىم قادىر ءتۇنىن يمانمەن جانە ساۋاپ تىلەپ, (نامازدا) تۇرۋمەن وتكىزسە, وتكەن كۇنالارى كەشىرىلەدى» دەيدى. 2. دۇعا جاساۋ. ايشا انامىزدان جەتكەن ريۋاياتتا ول بىلاي دەيدى: «ۋا, اللانىڭ ەلشىسى! مەن قادىر تۇنىنە سايكەس كەلىپ جاتسام نە دەپ دۇعا ەتەيىن؟» دەپ سۇرادىم. پايعامبارىمىز (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) سوندا بىلاي دەيدى: «ءاللاھۋمما ينناكا افۋن تۋحيببۋل-ءافۋا فاعفۋ ءانني» (اللاھىم! سەن كەشىرىمدىسىڭ, كەشىرگەندى جاقسى كورەسىڭ. مەنىڭ كۇنالارىمدى كەش)» دەپ ايت». سونىمەن قاتار, قۇران وقۋ, اللانى زىكىر ەتۋ, پايعامبارىمىزعا (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) سالاۋات ايتۋ, ساداقا بەرۋ ت.ب. ىزگى امالداردى ىستەگەن جاقسى بولادى.
سۇراق: قادىر ءتۇنى ۇيىقتاماۋ شارت پا؟
جاۋاپ: قادىر ءتۇنىن بارىنشا قۇلشىلىقپەن وتكىزگەن دۇرىس. بىراق ۇيىقتاماي وتكىزۋ شارت ەمەس. سەبەبى ايشا انامىز: «(اللا ەلشىسى) تاڭ اتقانشا ءتۇندى (بارلىق بولىگىن) نامازبەن وتكىزگەن ەمەس» دەيدى.
