جاقىندا عانا وتاندىق باسىلىم بەتىندە نانوبەتون تەحنولوگياسى بويىنشا جاڭالىق اشقان استانالىق 14 جاستاعى قازاق بالاسى تۋرالى ماقالا جارىق كوردى. ەلورداداعى №3 ورتا مەكتەپتىڭ 9-سىنىپ وقۋشىسى دىنمۇحاممەد سەرىكتىڭ ويلاپ تاپقان جاڭا بەتون ءتۇرى ەلىمىزدەگى «قازاقمىس», «ارسەلور ميتتال» سەكىلدى الپاۋىت كاسىپورىندارىنىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋدىرعان كورىنەدى. ءتىپتى, جاس ونەرتاپقىشتىڭ تىرناقالدى تۋىندىسىنىڭ تۇساۋكەسەرى «قازاقمىس» كورپوراتسياسىنىڭ قابىرعاسىندا ءوتىپتى.
دىنمۇحاممەد دەن قويعان وسىنداي زاماناۋي ماماندىقتار بۇگىنگى ءبىزدىڭ قوعامعا اۋاداي قاجەت.
كەشەگى وتكەن تامىز كەڭەسىندە قالا اكىمى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ تە جاس بۋىندى جەردە قالمايتىن ماماندىقتى مەڭگەرۋگە شاقىردى.
ەلورداداعى جوعارى وقۋ ورىندارىن بىتىرۋشىلەر اراسىندا جۇرگىزىلگەن مونيتورينگتىڭ ناتيجەسىندە قالاداعى جۇمىسسىزداردىڭ نەگىزگى بولىگى ەكونوميكا (87%) جانە زاڭ (86%) ماماندارى ەكەنى بەلگىلى بولدى.
جوعارى وقۋ ورىندارى ءداستۇرلى تۇردە وقىتىپ كەلە جاتقان مۇنداي ماماندىق تۇرلەرىنە ەشقانداي سۇرانىس جوق. اتاپ ايتقاندا, جۇمىسسىزدىق زاڭگەر, ەكونوميست ماماندىقتارى اراسىندا 80 پايىزدى, ساۋدا-ساتتىق مەنەدجەرى بويىنشا 90 پايىزدى, كاسسير ماماندىعى بويىنشا 95 پايىزدى قۇراعان.
قالا اكىمى وسىنداي دەرەكتەردى كەلتىردى.
بۇگىنگى كۇنى الەمدە جەتى مىڭنان استام ماماندىق ءتۇرى بار كورىنەدى. زاماننىڭ وزگەرىپ, قوعامنىڭ جاڭارعانىنا قاراي ماماندىق تۇرىنە دەگەن سۇرانىس تا مىڭ قۇبىلىپ وتىر. جىل سايىن جاڭا ماماندىقتار پايدا بولادى, كەيبىرەۋلەرى كەلمەسكە كەتەدى.
ال, جاس بۋىننىڭ لايىقتى كاسىپ تاڭداۋىنا كومەكتەسىپ, بويىنداعى قابىلەتىن اشىپ كورسەتۋ – مەكتەپ ۇجىمىنىڭ ماڭىزدى مىندەتى.
سونىمەن, جاڭا وقۋ جىلى دا باستالىپ كەتتى. ەندى توعىز ايدىڭ تولقىنىن باعالايتىن بولامىز. مەكتەپ ومىرىنە ەرەكشە نازار اۋدارامىز. ويتكەنى, جاس جەتكىنشەككە ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋدە مەكتەپتىڭ كوتەرەتىن جۇگى وتە سالماقتى دەپ بىلەمىز.
ەلوردالىق مۇعالىمدەر بۇل مىندەتتى قالاي اتقارىپ وتىر؟
جاڭا وقۋ جىلىندا استانا مەكتەپتەرىنىڭ تابالدىرىعىن العاش اتتاعاندار سانى 12 مىڭنان اسىپ جىعىلدى. ەلوردانىڭ ءبىلىم وشاقتارىندا جالپى سانى 80 مىڭنان استام وقۋشى ءبىلىم الادى.
باس قالانىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ وركەنيەت ۇردىسىنە ساي بولۋى مەملەكەت باسشىسىنىڭ باستى تالاپتارىنىڭ ءبىرى.
وسى ورايدا استانا قالاسىنىڭ ءبىلىم باسقارماسى حالىقارالىق ءبىلىم كەڭىستىگىندە وزگە ەلدەرمەن تىعىز بايلانىس جاساپ, جۇمىس جۇرگىزۋدى داستۇرگە اينالدىرعان. بۇگىندە باسقارما سينگاپۋر, بۋداپەشت, لوندون, ماسكەۋ, سانكت-پەتەربۋرگ, سەۋل, مينسك, ۆارشاۆا, بەرلين سياقتى قالالارمەن يننوۆاتسيالىق تەحنولوگيالار سالاسىندا تاجىريبە الماسىپ كەلەدى.
رەسپۋبليكالىق وليمپيادالار مەن عىلىمي سايىستاردىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەلوردالىق كوماندا وتكەن وقۋ جىلىندا 95 جۇلدەلى ورىنعا يە بولدى. جالپىكوماندالىق ەسەپتە ەلىمىز بويىنشا ءبىرىنشى ورىنعا شىقتى. برازيليا, كورەيا, قىتاي, رەسەي, تۇركيا, رۋمىنيا, ءۇندىستان, گرۋزيا, كيپر ەلدەرىندە وتكەن سايىستاردا دا استانالىق وقۋشىلار 92 جۇلدەلى ورىنعا يە بولىپ, بويىنداعى بىلىمدەرىن دالەلدەي ءبىلدى.
«ۇستازى مىقتىنىڭ – ۇستانىمى مىقتى» دەگەن ءسوز بار. استانالىق مۇعالىمدەردىڭ قازىرگى قۇرامى وسال ەمەس.
دەرەك كوزدەرىنە سۇيەنسەك, سوڭعى جىلدارى ەلوردانىڭ 300-گە تارتا مۇعالىمدەرى ءتۇرلى حالىقارالىق جانە رەسپۋبليكالىق بايقاۋلار مەن فورۋمدارعا قاتىسىپتى. 80 مۇعالىم عىلىمي-ادىستەمەلىك قۇرالداردىڭ اۆتورى اتانىپتى. 120 ۇستازدىڭ اۆتورلىق ەڭبەكتەرى رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق باق-تاردا جارىق كورىپتى.
اتاپ ايتار بولساق, № 38 مەكتەپ-ليتسەيدىڭ ينفورماتيكا ءپانىنىڭ مۇعالىمى ءلاززات ەسەنوۆانىڭ عىلىمي ەڭبەگى حورۆاتيادا وتكەن جاڭاشىل مۇعالىمدەردىڭ ەۋروپالىق فورۋمىندا 34 ەلدەن تۇسكەن 62 جوبانىڭ ىشىندە ۇزدىك دەپ تانىلسا, “دارىندى وقۋشىعا – دارىندى مۇعالىم” اتتى ءىىى رەسپۋبليكالىق پەداگوگتار وليمپياداسىندا استانالىق ۇستاز دانيار كۇزەمباەۆ باس جۇلدەگەر اتانعان.
ۇستازدار قاۋىمىنىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى دا جاقسارىپ كەلەدى.
2008 جىلدان بەرى مەملەكەتتىك تۇرعىن ءۇي باعدارلاماسى بويىنشا قالاداعى ۇستازدار قاۋىمىنىڭ ءبىرازى باسپانالى بولدى.
قازىرگى مەكتەپتىڭ سان قىرلى مىندەتتەرىنىڭ نەگىزگىسى – بالانىڭ ينتەللەكتۋالدىق جانە رۋحاني تۇرعىدان دامىپ جەتىلۋىنە قاجەتتى تياناقتى ءبىلىم بەرۋ.
ەلوردالىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە سوڭعى التى جىلدا ءارتۇرلى ۇلگىدەگى 83 مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمە ىسكە قوسىلىپ, 20 ورتا مەكتەپ عيماراتى سالىندى.مەكتەپ ادىستەمەسى ۇدايى جاڭارتىلىپ, 1-سىنىپتان 4-سىنىپقا دەيىنگى بالالارعا «ىستىق تاماق» ۇيىمداستىرىلدى, بوبەكتەردى بالاباقشالارعا قابىلداۋ جۇيەسى رەتكە كەلتىرىلدى. بۇل, ارينە ەلوردالىق ءبىلىم باسقارماسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ ەرەن ەڭبەكتەرىنىڭ ارقاسىندا ەكەنى داۋسىز.
دەرەكتەر مەن دايەكتەر
• قازىرگى تاڭدا استانادا 120 مەكتەپ بار. ونىڭ 72-ءسى مەملەكەتتىك مەكتەپ, 13-ءى جەكە مەكتەپ, 35-ءسى تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ مەكەمەسى, 13-ءى قوسىمشا جانە 10-ى ارنايى ءبىلىم وشاعى.
• 2011-2012 وقۋ جىلىندا ەلوردا مەكتەپتەرىندە 79268 وقۋشى, تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندە 31702, قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندە 23658 بالا ءبىلىم الدى.
• قالادا 121 مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمە جۇمىس جاسايدى. ونىڭ ىشىندە 69-ى مەملەكەتتىك بالاباقشا, 51-ءى مەملەكەتتىك ەمەس جانە 1-ەۋى ۆەدومستۆولىق. مەكتەپكە دەيىنگى دايىندىق سىنىپتارى مەن شاعىن ورتالىقتاردا 29929 بالا تاربيەلەنەدى.
• تاياۋدا 436 ورىندىق 2 بالاباقشا پايدالانۋعا بەرىلەدى دەپ كۇتىلۋدە. بۇدان وزگە 2920 ورىندى قامتيتىن 13 نىساندا قۇرىلىس جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. 520 ورىندىق 2 بالاباقشانىڭ قۇرىلىسى اياقتالىپ, اكتىسىنە قول قويىلدى. 960 ورىندىق 4 بالاباقشانىڭ جانە 160 ورىندىق 2 بالاباقشانىڭ جاپسارلاس عيماراتىنىڭ قۇرىلىسى جالعاسۋدا. 1280 ورىنمەن قامتيتىن 5 بالاباقشانىڭ قۇرىلىسى باستالدى.
• ءبىلىم وشاقتارىندا 10 مىڭ 317 مۇعالىم قىزمەت ەتەدى. ولاردىڭ 50 پايىزى جوعارى جانە ءبىرىنشى ساناتتى.
• ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ جالپى بيۋدجەتى 2011 جىلى 16 ملرد. 074 ملن. تەڭگەنى قۇراعان بولسا, بيىل بۇل سوما 19 ملرد. 038 ملن. 700 مىڭ تەڭگەگە دەيىن ءوستى.
• تامىز ايىندا 783 وقىتۋشىدان قۇرالعان ارنايى توپ قالاداعى 16 مىڭ 183 پاتەردى ارالاپ شىعىپ, قاداعالاۋسىز, پاناسىز قالعان بالالاردى, ماتەريالدىق كومەككە مۇقتاج الەۋمەتتىك قورعالماعان بالالاردى انىقتاۋ ماقساتىندا رەيدتەر جۇرگىزدى. «مەكتەپكە جول» اكتسياسى كەزىندە شامامەن 5 مىڭداي بالاعا 20 ميلليون تەڭگە كولەمىندە الەۋمەتتىك كومەك كورسەتىلدى.
• بىلتىر 150 جىلدىق تاريحى بار ۇلىبريتانيالىق جەتەكشى جەكەمەنشىك وقۋ ورنى -«حەيليبەري» مەكتەبىنىڭ استانالىق بولىمشەسى اشىلدى.
