«Назарбаев орталығының» материалдық мәдени-тұрмыстық заттар қорында Қазақстанға белгілі музыка зерттеушісі, мәдениет және қоғам қайраткері, профессор Болат Сарыбаевтың 309 жәдігері, соның ішінде 292 жеке музыкалық аспаптар жиынтығы сақтаулы тұр.
ХІХ ғасырда қазақ халқының тұрмысында кең тараған, оның дүниетанымындағы заттық мұрасының бірі – домбыра. Жасалу жағынан бір-біріне ұқсамайтын 24 домбыра – халқымыздың мәдени байлығы. Сол аспаптардың ішінде Жамбыл облысы Мерке ауданының тұрғыны, халық шебері Әбдіқұл Ақкөзовтың жасаған домбырасы ерекше. Өзінің түр-сипаты мен құрылымы жағынан бұл аспап еліміздің оңтүстік өңірлеріне тән. Оны ағаштан тұтас ойып жасаған. Он перне тағылған. Шанағының екі бүйірі түгелдей дерлік оюмен әшекейленген. Үстіңгі қақпағы ағаш шегелермен бекітілген.
Домбыралардың ішінде аты аңызға айналған күйші Дина Нұрпейісованың домбырасы да бар. Күй анасының ақ батасымен бірге келген домбыраның тарихы мынадай.
Болат Сарыбаев – 1927 жылы Абай атындағы қазақ педагогикалық институтының негізін салушылардың бірі белгілі ұстаз Шамғали Харесұлы Сарыбаевтың баласы. Дина Ұлы Отан соғысы кезінде біраз уақыт Сарыбаевтар үйінде тұрады. Болаттың музыкалық қабілетін байқаған Дина Нұрпейісова «Болатжан балам, мына домбыраны сақтап, ойнап үйрен» деп өзінің домбырасын сыйға тартады. Күйшінің «Өмірімдегі ең асылым осы – домбыра, көзімдей көріп жүр» деген сөзі Болат Сарыбаевтың көңілінде жатталып, бар ғұмырын қазақтың музыкалық аспаптарын жинап, ән-күй мұрасын зерттеуге түрткі болады.
Қазақтың маңдайына біткен дәулескер күйшіден мирас қоңыр домбыраны 1939 жылы шебер Арыстан Ермеков жасаған екен.
Айгүл УАЙСОВА
