Bibıgül TÖLEGENOVA, KSRO Halyq ärtısı
– Äiel qauymy sızdıŋ ajaryŋyzǧa qyzyǧa qaraidy. Qalai kütınedı dep bıluge yntyq. Syryn bılgımız keledı…
Nūrlybol, zeinetker
– Eşqandai qūpiiasy joq. Bırınşıden, jaratylystyŋ syiy. Sonymen qatar, är adamnyŋ ışkı jany taza bolu kerek. Bıreuge qiianat oilap, menıkı ǧana dūrys deu – qate. Ekınşıden, ädemı bolyp körınu – öner. Önerge baulu arqyly ǧana adam ony öz boiyna daryta alady. Ädemı bolu üşın, bar bolǧany, erınşektıkke jol bermeu kerek. Jasyna qaramastan, äiel adam ädemı bolyp jüruı tiıs. Men taŋerteŋ betımdı salqyn jäne ystyq sumen şaiamyn. Sapaly kremder jaǧamyn. Bar bolǧany osy. Özıŋızge ainaladaǧy jandar jaǧymdy äser qaldyru üşın ädemı bolyp jüru maŋyzdy. Jaqsy köŋıl-küidıŋ kıltı ädemı bolyp jürude dep bılemın.
– Änşı. Ūstaz. Äje. Osy üşeuınıŋ qaisysy janyŋyzǧa jaqyn?
Aigül, jurnalist
– Ärine, mūnyŋ bärı men üşın joǧary tūrady. Öitkenı qaisysy bolsyn janyma jaqyn. Eger de şynaiy keipıŋmen halyqqa ūnamasaŋ, sen on jerden änşı bolsaŋ da senı tyŋdamaidy, kerek te qylmaidy. Halyq aitsa, qalt aitpaidy. Halyqqa ūnau üşın, äuezdı änımmen qūlaqtan kırıp boidy alu üşın köp eŋbek ettım. Odan keiın körgen-bılgenımdı şäkırtterıme üirettım. Däl qazırgı uaqytta äjenıŋ orny tıpten erekşe eken. Öitkenı nemere, şöberelerıŋnıŋ qasynda jürudıŋ özı baqyt!
– «Taqiialy perışte» filmındegı «Mama» degen ändı sız aitpaǧan ekensız. Eldıŋ köpşılıgı sız oryndaidy dep oilaidy. Nelıkten būlai boldy eken?
Äliia BEGDERBEKOVA, sosiolog
– Rejisserdıŋ şeşımı solai boldy. Onda tūrǧan eşteŋe joq. Men qyzdyŋ rölın oinadym. Ändı öner älemınde özındık örnegımen oryn alǧan qazaq änşısı Baqyt Äşımova oryndady.
– Halqymyz sızdı qazaqtyŋ sūlu qyzdarynyŋ bırı dep bıledı. Özıŋız zamandastaryŋyz, sıŋlılerıŋız arasynda kımdı sūlu dep oilaisyz, moiyndaisyz?
Äspet, mūǧalım
– Qazaq qyzdarynyŋ bärı ädemı. Tua bıtken sūlulyq bar, ony qoldan jasaityndar bar. Bıreuler dene bıtımı men bet-älpetınıŋ mınsızdıgın ǧana sūlulyq dep oilaidy, ol dūrys emes. Äieldıŋ jan düniesı men syrtqy kelbetı üilesse, ekeuı de sūlu bolsa, qandai tamaşa! Işkı jan dünie – mınez-qūlyq. Sondai ädeptı, bılımdı, kışıpeiıl, qaiyrymdy, oǧan qosa talant bolsa, sūlulyǧy aiqyndalyp, daralana tüsedı. Bıraq adam pende ǧoi. Bärı bırdei bır äieldıŋ boiynan tabyla bermeidı. Bızdıŋ qazaqta nebır sūlular bolǧan. Qazırgı änşılerden Nūrjamal Üsenbaevany aitar edım. Onyŋ dauysy, sahnada özın ūstauy, sabyrlylyǧy – bärı ädemı.
– Sızdıŋ oryndauyŋyzdaǧy änderdı tyŋdau ǧajaiyp läzzatqa böleidı. «Gauhartas» änın oryndauyŋyz, tıptı, erekşe. Aityŋyzşy, qazır osy ändı oryndap jürgenderge köŋılıŋız tola ma?
Tolǧanai, psiholog
– Eşqaisysyna köŋılım tolmaidy. Äsırese, käsıbi änşılerdıŋ oryndauyna qarnym aşady. Olar ännıŋ mınezdemesın, mänerın būzyp aitady. Kez kelgen ännen qazaqy iıs aŋqyp tūru kerek emes pe? Ändegı ärbır sözdı tereŋ tüsınıp, tyŋdarmanǧa täptıştep jetkızu kerek. Iаǧni, tyŋdarman ol ändı kökıregıne qūiyp alu kerek. Qazır köp änşıler öz dauysyna özı elıgıp, sözdıŋ astaryn tüsınbeidı. Tüsınse de sony jūrtqa jetkızıp aita almaidy. Bızde nebır myqty oryndauşylar bar. Bıraq keiıngı änşılerden baiqap jürmın, ändı būzyp, yrǧaǧyn özgertıp jıberedı. Ändı özınıŋ bastapqy küiınen özgertuge bolmaidy. Öitkenı ol avtordyŋ jan düniesınen şyqqan närse ǧoi.
– Bibıgül apa, sälemetsız be? Sızge qoiar sūraǧym: Jas kezıŋızde sızge sezımın bıldırgen er-azamattar az bolmaǧan şyǧar?
Aiaulym, student
– Ärine, köp boldy. Bıraq men olarǧa män bergen joqpyn.
– Kezınde «Halyq jauynyŋ» qyzy atanǧanyŋyz qanşalyqty qiyn soqty? Būl sızdıŋ önerıŋızge, ömırıŋızge ziianyn tigızgen joq pa?
Ernar, filolog
– Äkemnıŋ kelbetı älı künge deiın köz aldymda. Ol ata-anasynan erte aiyrylyp, jetım ösken edı. Menıŋ özım odan jetı jasymda qaldym. Äkem Ahmet 1937 jyly «halyq jauy» atanyp, jazyqsyz jalanyŋ qūrbany boldy. Anyq-qanyǧyna jetpei atylyp kettı. «Halyq jauynyŋ» balasynan qoǧam da, tuystar da syrt ainaldy. Qinalǧanda arqa süier äkenıŋ bolmauy janymyzǧa qatty batty. Üiden bereke qaşty. Köŋılımızden mūŋ arylmai, boi jettık. Qaida barsaq ta, şettetu, kemsıtu kördık. Äkemnıŋ «halyq jauy» atanuy menıŋ önerıme kerı äserın tigızbei qoiǧan joq. Bıraq men «halyq jauynyŋ» qyzy ekenımdı eşqaşan jasyrǧan emespın. Äkem 1960 jyly aqtaldy. Sol sättegı quanyşymdy sözben aityp jetkızu mümkın emes. Bıraq menı şetelge şyǧarmai qoidy. Önerımdı moiyndap, şetelge jıberuge laiyq körgen Mädeniet ministrlıgınıŋ ūsynysyn kerı qaitaryp tastaityn. Ädıletsızdıkten qamyǧumen jürdım. Ädılettıŋ aq taŋyn bır adam saǧyna kütse, sol men şyǧarmyn.
– Seksennıŋ seŋgırıne şyqqan äjenıŋ ne armany bar eken?
Şahnaz, bank qyzmetkerı
– Armansyz adam bolmaidy. Bıraq, şükır, armandarymnyŋ köbısı oryndaldy. Jaratqan maǧan talant, baqytty ömır berdı. Balalarym, nemerelerım, şöberelerım bar. Öner adamyn şeksız baqytty etetın eldıŋ peiılı ǧoi. Elımnıŋ taza peiılı bar. Baqytty äielmın.
– 8 nauryz – Halyqaralyq äielder künıne orai astanalyq arularǧa aitar tılegıŋız…
Botagöz, oqyrman
– Barşa qazaq arularyna, sıŋlılerıme baqyt tıleimın. Qiyndyqtarǧa moiymai, armandaryŋyzǧa jetıŋder, ainalaiyndar!
– «Bızdıŋ süiıktı därıger» filmınde oinaǧanda neşe jasta edıŋız?
Rauşan, qateger
– Būl muzykalyq komediia – qazaq kinolarynyŋ qoryndaǧy qūndy şyǧarmalardyŋ bırı. Filmdegı äsem änder, sättı äzılder janyŋdy jadyratady. Osy kino arqyly qazaq önerınıŋ jūldyzdary jaŋa qyrynan tanyldy desem, artyq aitpaimyn. Men ol kezde 27 jasta edım.
Erkejan SÄTIMBEK