MARS ALYS QAZAQQA, QARASAQAL JAQYNDAU
Zaiyrqan Baqyt:
– Qūrmetti İmanǧali Nūrǧaliūly! Qala tūrǧyny retinde onyŋ tarihyn bilgim keledi. Mäselen, Şūbar şaǧyn audanyndaǧy Mars köşesinde tūramyn. Qazir būl «Qarasaqal Erimbet atyndaǧy köşe» dep atalady. Ökinişke orai, ol turaly internetten eşqandai aqparat taba almadym. Mars planetasyn «ornynan ysyryp» tastaǧan būl qandai qairatker, nemese aǧartuşy, älde batyr-bi eken? Osy jaiynda aqparat bere alasyz ba?
JAUAP:
– Baqyt, köşe ataularynyŋ syryna üŋilip, tarihyn biluge qūş-tarlyǧyŋyzdy qūptaimyn. Būl ürdis, tūtastai alǧanda, elimizdiŋ tarihyn, jekelegen tarihi tūlǧalardyŋ rölin, ärine, Qazaqstannyŋ jaŋa astanasynyŋ jylnamasyn jazu isinde sony tendensiialar qalyptastyratyny sözsiz. Men sizge Astana qalasy onomastikalyq komissiiasynyŋ yqtiiatty jūmysynyŋ arqasynda qattalǧan, Astana köşeleriniŋ ataulary turaly, adamdar men uaqiǧalar turaly biligiŋizdi molyqtyratyn aqparat közderin aita alamyn. Mūndai mälimetter 2010 jyly qazaq jäne orys tilderinde jaryq körgen «Astana qalasy onomastikalyq ataularynyŋ körsetkiş anyqtamalyǧy» jäne 2011 jyly qazaq, orys jäne aǧylşyn tilderinde şyqqan «Astana köşeleri» atty kitaptardan tabylady. Atalǧan basylymdardy satyp alu üşin «Ruha-niiat» ortalyǧyna 213 641, 211 585 telefondary arqyly habarla-suyŋyzǧa bolady.
Al, būrynǧy Mars köşesine aty berilip, ardaqtalǧan Qarasaqal Erimbet (1844-1916 ) – şyǧystyŋ didaktikalyq filosofiialyq ädebi dästürin jaŋaşa damytqan Qoja Ahmet Iаssaui, Mahambet jäne basqa da qazaq dalasynyŋ daŋqty perzentteriniŋ poetikalyq beinesin somdaǧan jez taŋdai jyrşy, suyryp salma aqyn. Onyŋ «Atymtai Jomart», «Aqtam saqaba», «Mūhammed paiǧambar turaly hikaia» dastandary kezinde el auzynan tüspei, jekelegen tirkesteri qanatty sözge, maqal-mätelge ai-nalyp ketken, keibir öleŋ-tolǧaularyn qazirgi termeşiler üzbei oryndap jür. Būl, şyn mäninde, qalamyzdaǧy köşege atyn berip, ardaqtauǧa äbden laiyq tūlǧa.
«MEN KELDIM, KİNOİNDUSTRİIа, ESIGIŊDI AŞ!»
Elenbaeva Näzira Bolatqyzy:
– Aǧai, men äzirşe bolyp-tolmaǧan rejissermin, alaida, ösken kezde kinoindustriiadan oiyp tūryp oryn alamyn. Talaby tau jyǧardai qūr-bylarym jeterlik. Olarǧa özderin körsetetin alaŋqai bolsa ǧoi, şirkin… Men qazaqstandyq Qysqa metrajdy kinofestivalin ötkizudiŋ tūjyrymda-masyn şimailap jürmin. Osyndai jobaǧa elorda Äkimdigi moraldyq jäne materialdyq qoldau körsete ala ma? Būl festivaldi jylyna bir ret, mäselen, Qala künine orailastyra ötkizse, tamaşa bolar edi. Ekşn-filmder festivalimen qabattastyra…
JAUAP:
– Näzira Bolatqyzy, meilinşe şyǧarmaşyl, kreativti äri bastamaşyl jastarǧa qoldau körsetu üşin biz Astana qalasy Işki saiasat basqarmasy-nyŋ janynan jastar saiasatyn qoldau qoryn arnaiy qūrdyq. Mysalǧa, onyŋ keleşegi zor jobalarynyŋ biri – «Jas daryn» konkursy bolyp tabylady, onyŋ birneşe nominasiiasy bar, biri – «Jas rejisser» dep atalady. Konkursqa qatysyp, qabiletiŋizdi synap köremin deseŋiz, 322 123, 322 621 telefondary arqyly Qor qyzmetkerlerine nemese 556 605 tele-fony arqyly Işki saiasat basqarmasyndaǧy Qor kuratoryna tikelei habarlasyŋyz. Odan arǧy rejisser retindegi jolyŋyz qalai qalyptasatyndyǧy tek öziŋizge ǧana bailanysty.
SU QŪRYSA, äl SAUDİ KINÄLI ME?
Temirova Säule:
– Sälemetsiz be, qūrmetti İmanǧali Nūrǧaliūly! 12 nauryz küni saǧat 15-ten bastap Fahd ben Abdul Äziz äl Saud köşesinde su bolmai qaldy. Kündiz «AstanaSu Arnasynan» sebebin bildik (Baitūrsynov köşesindegi qūbyr jarylǧan eken). Keşkisin habarlassaq, älgi ūiymdaǧylar jarytyp jauap bere almady. Aitaiyn degenim, aqpan aiynda da eki apta susyz otyrdyq. Üş kün boiy olar sebebin anyqtap, bir täulik jöndegen, aqyrynda, sudy qosudy ūmytyp ketken edi. Bir aida eki ret osylai boldy. Taǧy qaitalanǧany ma sonyŋ?.. Taǧy bir aitaiyn degenim: köşeniŋ jaŋa atauy «051» qyzmetindegilerdiŋ de, «Astana SuArnasyndaǧy» dispetcher-lerdiŋ de jynyn keltiredi, būrynǧy atymen atauymyzdy talap etedi. Al, ol bizdiŋ şaruamyz emes qoi…
JAUAP:
– Säule, Saud Arabiia koroli Abdolla ben Abdol Äziz äl Saudidiŋ esimi bükil älemge tanymal. Elordadaǧy köşege aty berilui de kezdeisoqtyq emes. Ol eki el arasyndaǧy dostyq qarym-qatynasty nyǧaityp, Qazaqstan ekonomikasyna jäne elordamyzǧa salynatyn investisiianyŋ ösuine qomaqty üles qosty, bizdiŋ halyqtarymyzdyŋ arasyndaǧy ruhani baila-nysqa arnaly jol aşty. Ol – dünie jüzinde zor bedelge ie. Sondyqtan, Astana qalasyndaǧy köşelerdiŋ birin onyŋ esimimen atau öte dūrys şeşim boldy, oǧan keibir azamattardyŋ nadandyǧy yqpal ete almaidy dep oilaimyn.
Al, sumen qamtu jaiyna keletin bolsaq, naqty meken-jaiyŋyzdy körsetpegendikten, tiianaqty türde jauap berudiŋ mümkindigi bolmai tūr. Äitse de, bizdiŋ qyzmetkerler jürgizgen tekseru barysynda Fahd ben Abdul Äziz äl Saud (būrynǧy Vagon) köşesimen ötetin D=300 mm qūbyrdyŋ isten şyqqandyǧy turaly apatty joiu qyzmetine ötinim tüspegeni anyqtaldy. Būl su qūbyry qalypty jaǧdaida jūmys istep tūr.
Sondyqtan, qandai da bir problema tuyndaǧan rette «AstanaSu Arnasy» MKK dispetcherlerine ötinim tüsiriŋizder, tiisti şara qoldanylady.
BİZNESTI QALAI BASTAUǦA BOLADY?
Aidarbek İmanäli Saiatūly:
– Qūrmetti İmanǧali Nūrǧaliūly! Men öz biznesimdi bastap, Astana qalasynda FİİR baǧdarlamasy boiynşa jūmys istegim keledi. Osy baǧytta qandai öndiristi damytuǧa bolady? Sondai-aq, käsipkerlikti qai nesie baǧdarlamasymen öristete alamyn?
Şaqanov Talǧat Beibitūly:
– …Biznesti qalai jäne neden bastauǧa bolady? Osy jöninde aqparat tabu qiyn, kömektesiŋizşi!
JAUAP:
– Isti jaŋadan bastaǧan käsipkerlerge memlekettik qoldau türleri jöninde aqyl-keŋes alu üşin Astana qalasy Önerkäsip jäne käsipkerlik basqarma-syna habarlasqan jön. Tap osy qūrylym naqty önim şyǧaratyn öndiris salalaryna qoldau körsetuge arnalǧan «Biznestiŋ jol kartasy – 2020» baǧdarlamasynyŋ äkimgeri bolyp tabylady. Atalǧan baǧdarlama ekono-mikanyŋ basymdyq berilgen salalarynda qyzmet atqaratyn şaǧyn jäne orta bizneske qarjylai jäne basqa da järdem berudi közdeidi. Äsirese, jaŋa biznes-bastamalarǧa körsetetin qoldaudyŋ mynadai türleri qaras-tyrylǧan:
1. Jaŋa bastamalardy jüzege asyruǧa, sondai-aq jūmys istep tūrǧan öndiristi jaŋartyp, keŋeituge arnalǧan kreditter boiynşa paiyzdy ösimaqyny öteuge qarjy bölu (qaitarym aqysy 14 paiyzdan aspaityn kreditter qarjylandyrylady: onyŋ 7 %-dan aspaityn mölşerin baǧ-darlamaǧa qatysuşynyŋ özi, 7 %-yn memleket öteidi, qarjy bölu merzimi – 3-10 jyl, jalpy baǧanyŋ 15%-ynan kem emes mölşerdegi qarjymen qatysu şart) ;
2. Jobalardy jüzege asyruǧa arnalǧan bank kreditteri boiynşa işinära kepildik beru (kepildiktiŋ eŋ köp mölşeri – 50%-dan kredit somasyna deiin, kepildik merzimi – 10 jyl);
3. Öndiristik (industrialdyq) infraqūrylymdy damytu (käsipkerdiŋ maŋaiyndaǧy aumaqtyŋ infraqūrylymyn jetildirip, joldy qaita jön-deuge, su qūbyryn tartuǧa jäne t.b. kömek körsetiledi);
4. Käsipkerliktiŋ äleuetin köteru (jaŋadan is bastaǧan käsipkerlerdi (start-ap jobalardy) qoldau, jūmys istep tūrǧan bizneske servistik qoldau, «Nazarbaev Universiteti» AQ bazasynda ŞOB top-menedjmentti, «Isker bailanystar» jobasyn oqytu jöninde tegin qyzmet körsetiledi).
Sonymen qatar, osy Baǧdarlamanyŋ äleuetti qatysuşylary üşin ekonomikanyŋ basymdyq beriletin baǧyttary da anyqtalǧan, oǧan mynalar kiredi: agroönerkäsiptik keşen; ken öndiruşi önerkäsip; jeŋil önerkäsip jäne jihaz şyǧaru; qūrylys materialdary men basqa da beimetall mineraldyq önimder şyǧaru; metallurgiia, metall öŋdeu, maşina jasau; kölik jäne qoima isi; turizm; aqparat jäne bailanys; käsip-tik, ǧylymi jäne tehnikalyq qyzmet; bilim beru; densaulyq saqtau jäne äleumettik qyzmet; oiyn-sauyq jäne demalys öneri jäne basqa da körse-tiletin qyzmet türleri.
Būlardan basqa, «Käsipkerlikti damytu qory» AQ qarjylai kömek beruge arnalǧan basqa da baǧdarlamalardy jüzege asyrady. Osy baǧytta tolyq aqparat alu üşin 559-434, 559-199 telefondary arqyly keŋesşilerge habarlasularyŋyz kerek.
Önerkäsip jäne käsipkerlik basqarmasy mamandarynyŋ da telefondary qaperleriŋizde jürsin: 556-916, 55-995, elektrondyq meken-jaiy:
zh.beskempirova@upp.astana.kz, r.sagintaeva@upp.astana.kz.
Sondai-aq, Astana qalasynda «Jūmyspen qamtu-2020» baǧdarlamasy qolǧa alynǧan, ol jeke isin ūiymdastyru arqyly azamattardyŋ ekonomikalyq belsendiligin arttyratyn käsipkerlikti yntalandyru şara-laryn qarastyrady.
Baǧdarlamanyŋ atalǧan salasyna auyl käsipkerleri men öz betinşe eŋbektenip jürgender, öz isin aşqysy keletin äri mümkindigi bar jūmyssyzdar men tūrmysy naşar tūrǧyndar da qatysa alady. Osy ba-ǧytta talaptanǧandarǧa memlekettik qoldaudyŋ mynadai türleri körsetiledi: şaǧyn kreditter briledi jäne käsipkerlik negizderin oqytyp-üiretedi.
Şaǧyn kreditter jönindegi baǧdarlamaǧa qatysuşylar qūramyna kiruge ümitkerlerden talap etiletin qūjattar jiyntyǧy, sondai-aq, şaǧyn qarjy mekemeleriniŋ nesie beru şarttary jöninde qosymşa aqparattar alu üşin Astana qalasynyŋ Jūmyspen qamtu ortalyǧyna jolyǧuǧa bolady, meken-jaiy: Brusilovskii köşesi, 17/3-üi, tel. 578 868.
