Osy aptada Astana taǧy da saiasi jäne ıskerlık toptarǧa bailanystardyŋ bıregei mümkındıgın berdı. «Astana Invest 2012» III Halyqaralyq investisiialyq forumyna jinalǧan otandyq jäne şeteldık korporasiialardyŋ 700-den astam ökılı elordany ıskerlık habqa ainaldyru mäselesın talqylady. Naqty aitsaq, şeteldık meimandar qazaqtyŋ bas qalasynyŋ investisiia ileuı etu üşın jasalyp jatqan jaǧdaidyŋ jaiymen tanysyp qaitty. V Astana ekonomikalyq forumynyŋ aiasynda ötken invest forumǧa QR Premer-Ministrınıŋ bırınşı orynbasary Serık Ahmetov, Astana äkımı İmanǧali Tasmaǧambetov qatysty.
Eldegı investisiialyq ahualdy jaqsartu, şetel investorlaryn tartu men elordanyŋ bügıngı ekonomikalyq jaǧdaiy men investisiia qūiu bolaşaǧy. Būlar – Astanada osymen üşınşı ret ötken halyqaralyq investisiialyq forumnyŋ negızgı taqyryby boldy. Premer-ministrınıŋ bırınşı orynbasary Serık Ahmetov «Astana Invest» forumy investisiialyq äleuettı damytudyŋ bır joly ärı älemdık qauymdastyq aldynda Astananyŋ ornyn aişyqtaitynyn aitty.
Qazaq bilıgınıŋ jürgızıp otyrǧan saliqaly häm tūraqty saiasaty şeteldık investorlardyŋ senımıne ie bolyp keledı. Sebebı, investorlarǧa äuelgı keregı – eldegı saiasi, ekonomikalyq, äleumettık tūraqtylyq. Sonyŋ bır dälelı retınde myna derektı aituǧa bolady. 1993 jyldan berı investorlar Qazaqstan ekonomikasyna 147 mlrd AQŞ dollaryn qūidy. Būl rettı, bız, TMD boiynşa ekınşı, al Ortalyq Aziia elderınıŋ arasynda bırınşı orynda köş bastap tūrmyz.
Jalpy, investorlarǧa jaǧdai jasau jaǧynan Qazaqstan bırqatar elge ülgı körsetıp otyr. Mäselen, Bükılälemdık banktıŋ «Doing Business» investisiialyq reitingı boiynşa Qazaqstan 183 eldıŋ ışınde 47 orynda. Al investorlardy qorǧau körsetkışıne köz jügırtsek, üzdık ondyqta ekenbız.
Öz sözınde Serık Ahmetov Qazaqstanda 9 arnaiy ekonomikalyq jäne 4 industriialyq aumaq jūmys ısteitının, investisiialyq qyzmettı qoldaudyŋ qūqyqtyq bazasy jasalyp, salyqty jeŋıldetuden bastap qajettı injenerlık infraqūrylymdarmen qamtamasyz etu syndy memlekettık qoldau şaralary qamtylǧanyn aitty.
– Şeteldık ärıptesterımızdı Qazaqstandaǧy, elordamyz Astanadaǧy investisiialyq ülesterın keŋeituge, bırlesken käsıporyndar aşuǧa, öndırıster qūruǧa şaqyramyz. Qoldanystaǧy barlyq tetıkter men memlekettık qoldau şaralary qamtamasyz etıledı. Bügıngı forumnyŋ pışını bızdıŋ elımızde biznes jürgızudıŋ ekonomikalyq, qūqyqtyq jäne basqa da şarttaryn jaqynyraq tüsınuge mümkındık beredı, – dedı Premer-ministrdıŋ bırınşı orynbasary.
Būdan soŋ Astananyŋ qolaily investisiialyq ahualy jönınde elorda äkımı İmanǧali Tasmaǧambetov baiandady. Öz sözın «bızdıŋ ekonomikanyŋ basymdyǧy nede?» degen sūraqpen bastady. Naqty aitsaq, qalabasy bas qalaǧa investisiia saludyŋ basymdyqtaryn aitty. Onyŋ negızgısı – «Astana – jaŋa qala» arnaiy ekonomikalyq aimaǧy dep atalatyn zamanaui öndırıstık damudyŋ qalyptasqan ekonomikalyq alaŋy. 7 myŋnan astam gektarǧa ornalasqan arnaiy aimaqtyŋ ıske qosylǧanyna 10 jyl bolǧan. Atalmyş aumaqta audany 600 gektardy şamalaityn industriialyq park bar. Şeteldık investisiialar tartu üşın byltyr sol industrialdyq parktıŋ aumaǧy taǧy 400 gektarǧa keŋeidı. AEA qatysuşylary onyŋ aumaǧynda tegın jer uchaskelerıne ie bolady. Sondai-aq jer, mülık jäne korporativtı tabys salyǧynan tolyǧymen bosatylady. Jerdı jalǧa alu boiynşa qūjattardy räsımdeu, memlekettık saraptamadan ötkızu, jüktı jetkızu men mamandardyŋ qūjattaryn räsımdeu jedeldetılgen tärtıpte jürgızıledı.
Būdan bölek, ötken jyly investisiialyq forumnan keiın elordada İnvestorlarǧa qyzmet körsetu ortalyǧy jūmys ıstei bastady. Onda är investorǧa servistık qyzmet körsetedı, investisiialauǧa deiın, belsendı jūmys kezınde jäne odan keiıngı kezeŋderde tolyǧymen qoldau bıldırıp otyrady. «Mūnymen bız uaqyt ūtamyz. Būl bızge de, tez arada aqşasyn qaitarymy mol ıske salǧysy keletın investorlarǧa da tiımdı. Sonymen bırge bız jemqorlyqty azaitamyz. Öitkenı ärbır äkımşılık kedergı – şeneunıkpen auyz jalasu, būl onyŋ jaǧdaidy öz jeke bas paidasyna qoldanuǧa degen mümkındık» dedı İ.Tasmaǧambetov.
«Köleŋkelı qyzmet» dep atalatyn aimaqqa kapital kelmeidı». Osyny aitqan Astana äkımı investorlarǧa biznesın erkın jürgızuge äkımdık tarapynan berıletın kepıldıkterge toqtaldy. Olar kelesı mäselelerdı qamtidy. Bırınşıden, el zaŋdarynda investisiia üşın bazalyq şart naqty jazylǧan. Iаǧni, menşıkke qol sūǧylmaityndyǧy, kelısım-şarttardyŋ tūraqtylyǧy, kelısım-şarttar būzylǧan jaǧdaida şyǧyndardy tolyq öteu jäne mülıktıŋ naryqtyq qūnyn öteu naqty körsetılgen. Sonymen bırge, Astanada äkımşılık kedergıler men jemqorlyq boiynşa älemdık täjıribenı jan-jaqty zerdelep, onyŋ üzdık jaǧyn engızuge mümkındık bar. Ekınşıden, Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ tapsyrmasyna sai memleket biznes bastamalardy qorǧaudyŋ jaŋa qūqyqtyq tetıkterın engızudı jalǧastyruda. Osy oraida äkım bylai dedı: «Olardyŋ qatarynda äleuettı investorǧa mol mümkınşılık beretın memlekettık-jeke ärıptestıktıŋ jaŋa formasy turasyndaǧy zaŋ jobasy da bar. Ol qabyldanǧannan keiın tiımdı investisiialyq jobalar qataryna äleumettık qyzmetter naryǧy da enedı. Jeke sektor üşın būl jaŋa investisiialyq mümkındıkter, säikesınşe, jaŋa tabys közı bolmaq, eŋ bastysy – memleketpen bırge qarjylyq täuekeldı bölısu mümkındıgı paida bolady».
Baiandama barysynda investorlardyŋ kömegımen joǧary tehnologiialyq jobalar men innovasiialardy engızuge yntaly ekendıgı de basa aityldy. Astana men Qazaqstannyŋ ekonomikasy üşın jaŋa jūmys oryndaryn aşu, qazaqstandyq mazmūndy arttyru maŋyzdylyǧy da erekşe ataldy.
– Bız sızderdıŋ kez kelgen jobalaryŋyzdy qarauǧa müddelımız. Ärine, HHI ǧasyrda qalyptasyp kele jatqan astana retınde bız jaqsy innovasiialyq mümkınşılıkterı bar joǧary tehnologiialyq jobalarǧa qyzyǧuşylyq tanytamyz ärı osy forum aiasynda sızdermen kelıssöz üstelıne otyruǧa daiynbyz. Bız üşın sızderdıŋ ärqaisyŋyzdyŋ qalamyzda biznesterıŋızdı jürgızuge mümkındık alǧandyqtaryŋyz maŋyzdy. Bız öz tarapymyzdan sızderdıŋ barlyq bastamalaryŋyzdyŋ jüzege asyryluyna jan-jaqty qoldau körsetuge kepıldık beremız, -dep tüidı sözın Astana äkımı İ.Tasmaǧambetov.
Resmi räsımde aşylǧan forum jūmysy «Astana – Euraziianyŋ jüregı jäne Keden odaǧynyŋ qaqpasy», «Astana qalasynyŋ investisiialyq mümkındıkterı jäne bolaşaǧy» jäne ««Smart Astana» («aqyldy» Astana) jobasyna investisiialar» degen taqyryptarǧa arnalǧan plenarlyq otyrystarǧa ūlasty.
Jalpy, biylǧy forumǧa daiyndyq barysynda äleuettı investorlarǧa arnalyp 43 perspektivalyq jobalardyŋ elektrondyq bazasy qūryldy. Onyŋ 19-y Qazaqstan Respublikasynyŋ Bıryŋǧai industrialdyq-innovasiialyq körmesı şeŋberındegı Astana qalasynyŋ investisiialyq ūsynystary körmesıne qoiyldy. Sonymen qatar, forum aiasynda İndustrialdy park aumaǧynda jüzege asyrylatyn jobalar jäne memlekettık jeke ärıptestık qaǧidasyna säikes jobalar boiynşa 9 memorandumǧa qol qoiyldy. «Köp estıgennen, bır körgen artyq». İnvestorlar Astananyŋ investisiialyq äleuetı turaly qūr estıp qana qoimai, Arnaiy ekonomikalyq aimaqqa investisiialyq tur jasady. İndustrialdy parktaǧy Lokomotiv qūrastyru, Temırbeton būiymdaryn jasau, Jolauşylar vagonyn qūrastyru, Elektrovozdardy öŋdeu jäne jaŋadan salynyp jatqan elektrondyq-optikalyq qūrylǧylar men teplovizorlar jasau zauyttaryna taban tırep, ondaǧy ahualmen tanysyp qaitty.
Ainūr ŞOŞAEVA
